Ajratish va konsentlashning kimyoviy fizik-kimyoviy va fizikaviy usullari

5. Ajratishvakonsentrlashusuli.
Murakkabaralashmalarnianalizqilishdaҳarbirmodda (ion) laruchuno'ziga hos analitikreaksiyalarkam. Shuninguchunmoddaningsifatvamiqdortarkibinianiqlashmaqsadida, aralashmaoldinaloҳidakomponentlargaajratiladi. Ayrimvaqtlardaaniqlanayotganmodda (komponent) ningmiqdorianalizqilinadiganeritmadaaniqlanishoralig'iganisbatananchakambo'ladi. Bundayvaqtdaanalizniboshlashdanoldinkonsentrlash (boyitish) amalgaoshiriladi.
Ajratishvakonsentrlashamaldako'pinchabirgalikdaolibboriladi. Ko'pginaajratishvakonsentrlashusullarimoddalarningikkifazaorasidataqsimlanishigaasoslangan.
Ajratishusuliikki fazanifizikaviytabiatiga, taqsimlanishbosqichigaqarabturkumlanishimumkin.
Agar birbosqichdataqsimlanishbo'lsa, statik: ko'pbosqichdataqsimlanishbo'lsa, dinamikyokixromatografikusuldeyiladi.
ajratishjarayoni kimyoviymoddalararalashmasiyokieritmasiniikkiyokiundanortiqaniqmahsulotaralashmalarigaaylantiradiganusul.^[1] Ajratishnatijalariningkamidabittasimanbaaralashmasiningbiryokibirnechtatarkibiyqismlaridaboyitiladi. Ba'zihollarda, ajralisharalashmanitozatarkibiyqismlargato'liqajratishimumkin. Ajratishlararalashmaningtarkibiyqismlariorasidagikimyoviyxususiyatlaryokifizikxususiyatlar (o'lcham, shakli, massasi, zichligiyokikimyoviyyaqinligikabi) farqlaridanfoydalanadi.
Jarayonlarko'pinchaajralishgaerishishuchunfoydalanadiganalohidafarqlargako'ratasniflanadi. Agar kerakliajratishniamalgaoshirishuchunbittafarqishlatilmasa, ko'p operatsiyalar keraklinatijagaerishishuchunko'pinchabirlashtirilishimumkin.
Birnechtaistisnolardantashqari, elementlar yoki birikmalar nopokholatdatabiatdamavjuddir. Ko'pinchaushbuxomashyosamaralifoydalanishgatopshirilishidanoldinajralishdano'tishikerakvazamonaviysanoatiqtisodiyotiuchunajratishtexnikasizarur.
Ajratishningmaqsadibo'lishimumkin analitik, fraktsiyalarnitejashgaurinmasdan, yokiehtimol, aslaralashmadayolg'onkomponentsifatidaishlatilishimumkin tayyorgarlik, ya'nisaqlanishimumkinbo'lganfraktsiyalaryokikomponentlarningnamunalarini "tayyorlash" uchun. Ajratishkichikmiqyosdaamalgaoshirilishimumkin, a laboratoriya analitikyokitayyorgarlikmaqsadlaridayokikattamiqyosdasamaraliravishdatayyorgarlikmaqsadlaridasanoatmiqyosidayokiba'zibiroraliqo'lchovlardao'lchov.
Ajratishturlari, ajralishlar, kabito'liqtozalashnitalabqiladi elektroliznitozalash ning boksit uchunruda alyuminiy metall, ammo to'liqbo'lmaganajratishtexnikasiningyaxshinamunasi moy tozalash. Xomnefttabiiyravishdaharxilaralashmalarsifatidapaydobo'ladi uglevodorodlar vaaralashmalar. Qaytaishlashjarayonibuaralashmaniboshqaqimmatbahoaralashmalargabo'linadi tabiiygaz, benzin va kimyoviyxomashyo, ularninghechbiritozamoddalaremas, ammo ularningharbirixomashyodanajratilishikerak. Ushbuikkalaholatda ham kerakliyakuniymahsulotlarniolishuchunketma-ketajratishzarur. Neftniqaytaishlashdaxomashyouzoqmuddatli individual ta'sirgaduchorbo'ladi distillash qadamlar, ularningharbiriturlixilmahsulotyokioraliqmahsulotishlabchiqaradi.