Aktinometr (aktino… va metr) Quyoshdan bevosita keluvchi radiasiya

---

Aktinometr
Aktinometr (aktino… va metr) —
Quyoshdan bevosita keluvchi radiasiya
jadalligini ulchaydigan asbob. Ishlash
tarzi tushayotgan radiatsiyaning
qoraytirilgan sirtga yutilishiga va nur
energiyasining issiqlik energiyasiga ay-
lanishiga asoslangan. Bunday A.larda
radiatsiyani qabul qiluvchisi sifatida
qoraga boʻyalgan yupqa metall boʻlagi
(plastinka) ishlatiladi. Yutilgan radiatsiya
issiqligini bir necha usul bilan, mas,

---

radiatsiya taʼsirida asbob qabul qiluvchisi
temperaturasining oshish qiymatini
(kumush diskli A.), qabul qiluvchi bilan
uning atrofidagi muhit temperaturasi
orasidagi farq natijasida hosil boʻluvchi
termotokni (Yanishevs-kiy termoustuni,
Moll A.i), bimetall plastinkaning quyosh
nuri taʼsirida deformatsiyalanish
kattaligini (Mixelson A.i) oʻlchab to-piladi.
Noʻrning ayrim spektri (rangi) quvvatini
oʻlchashda fotokimyoviy, foto-elektrik
hamda fotografik kabi selek-tiv usullar
ishlatiladi. Bir necha nur filtrlari bilan
taʼminlangan A. ham shu maqsadda
qoʻllaniladi.