Oddiy va murakkab savollar. Tarkibida boshqa savol bo‘lmasa, oddiy savol, bo‘lsa – murakkab savol deb yuritiladi. Murakkab savollar o‘z navbatida qo‘shuvchi, ayiruvchi, shartli turlarga bo‘linadi. Masalan, Konsertda G‘.YOqubov bilan O.Nazarbekov ham ishtirok etdimi? Xatiga javob yozdingmi yoki yozmadingmi? Agar aytganingni qilsam, shartimga rozi bo‘lasanmi?
Aniqlovchi va to‘ldiruvchi savollar. Masalan, “Sen o‘qishni bilasanmi?”- degan savol aniqlovchi, “Sen qaysi qo‘shiqni kuylamoqchisan?”-degan savol to‘ldiruvchi savoldir.
Mantiqan o‘rinli va mantiqan o‘rinsiz qo‘yilgan savollar. Bitta bo‘lsa ham to‘g‘ri javob bersa bo‘ladigan savol mantiqan o‘rinli savoldir. Bemaniligi tufayli javobsiz qolgan savol o‘rinsiz savoldir.
Ilmiy va ilmiy bo‘lmagan savollar. Ilmiy savollarning remasida, malum bir kontekstda empirik yoki abstrakt obektlarning sinfini ifodalovchi, hech bo‘lmaganda bitta ilmiy termin bo‘ladi. Ilmiy bo‘lmagan savollarda bunday termin bo‘lmaydi.
Xar qanday savolda axborotni aniqlashga qaratilgan element mavjud bo‘lib uni tekshirish, baholash va faollashtirish kerak bo‘ladi.Savollarni bilib tanlash, tuzish va muayyan tartibda berish orqali muammoni xal qilish uchun yordam
beruvchi sharoitni tug‘dirish va echimini tezroq aniqlashga imkoniyat yaratiladi
Javob – qo‘yilgan savolga muvofiq holda avvalgi bilimni aniqlashtiradigan, to‘ldiradigan yangi mulohazadan iborat. U savolning asosini tashkil etuvchi bilimga tayanilgan holda yangi bilim olishga imkon beradi. Javob savolda mavjud bo‘lgan noaniqlikni kamaytirish uchun xizmat qiladi. Inson o‘zinig shaxsiy tajribisiga, olgan bilimlariga, dunyoqarashiga mos xolda savolga javob qidiradi. Ular etarli bo‘lmasa, bilimning konkret sohalariga, turli manbalarga murojaat qiladi. Ular javobni qidirish sohasi, deb ataladi. Mantiqda javobning bir qancha turlari ajratiladi:
1.Bevosita (aynan so‘ralgan savolga javob berish) va bilvosita javoblar (so‘ralgan savolga taalluqli boshqa malumotlarni qo‘shib javob berish).
Do'stlaringiz bilan baham: |
