Algoritm va ularning ta’riflari
Download 69.45 Kb. Pdf ko'rish
|
1-maruza (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Algoritm tushunchasi. Avvalo algoritm
|
ALGORITM VA ULARNING TA’RIFLARI Ma’ruzachi: Tojiyev Ma’ruf LECTURE 1 Reja 1. Algoritm tushunchasi va xossalari. 2. Berilganlar turlari. 3. Abstrakt berilganlar strukturasi. 4. Algoritm murakkabligi tushunchasi. Algoritm tushunchasi. Avvalo algoritm tushunchasi IX asrda yashab ijod etgan buyuk bobokalonimiz Muhammad al-Xorazmiy nomi bilan uzviy bogʻliqligini tushuntirish lozim. Algoritm soʻzi alXorazmiyning arifmetikaga bagʻishlangan asarining dastlabki betidagi “Dixit Algoritmi” (“dediki al-Xorazmiy” ning lotincha ifodasi) degan jumlalardan kelib chiqqan. Shundan soʻng al-Xorazmiyning sanoq sistemasini takomillashtirishga qoʻshgan hissasi, uning asarlari algoritm tushunchasining kiritilishiga sabab boʻlganligi ta‘kidlab oʻtiladi. Algoritm tushunchasi aniq shaklda 20-asr boshlarida D. Gilbert, K. Gyodel, S. Klin, A. Chyorch, E. Post, A. Tyuring, N. Viner, A. A. Markov singari olimlarning asarlari tufayli shakllandi. Eng qadimiy raqamli algoritmlardan biri Yevklid algoritmi (miloddan avvalgi III asr) deb hisoblanadi - ikki sonning eng katta umumiy boʻluvchisini topish. Algoritmlarning zamonaviy nazariyasi nemis matematikasi Kurt Gyodel (1931) asarlari bilan boshlandi, ular oʻzlarining rasmiy, izchil aksiomalar tizimi doirasida yechib boʻlmaydigan muammolar mavjudligini koʻrsatdi. Algoritmlar nazariyasi boʻyicha birinchi fundamental ishlar 1936-yilda paydo boʻlgan. Tyuring mashinasi, Post va Chyorch tomonidan. Algoritmning bir nechta ta‘rifi mavjud. Ulardan ayrimlarini keltirib oʻtamiz: − Algoritm - bu belgilaydigan cheklangan qoidalar toʻplami, muayyan vazifalar toʻplamini hal qilish boʻyicha amallar ketma- ketligi va beshta muhim xossaga ega: aniqlik, tushunarlilik, kiritish, chiqarish, samaradorlik. (D. E. Knut). − Algoritm - bu qat‘iy belgilangan qoidalar asosida bajariladigan har qanday hisoblash tizimidir, bu ma‘lum bir qator bosqichlardan soʻng, aniq qoʻyilgan masalani hal qilishga olib keladi" (A. Kolmogorov). − Algoritm - bu har xil boshlangʻich ma‘lumotlardan kerakli natijaga oʻtadigan hisoblash jarayonini belgilaydigan aniq ketma-ketlik" (A. Markov). 1950-yillarda algoritm nazariyasiga oʻz hissalarini Kolmogorov va Markov asarlari qoʻshgan. 1960-1970 yillarda algoritm nazariyasida quyidagi tadqiqot yoʻnalishlari shakllandi: Download 69.45 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|