Algoritmga kirish
Download 487.85 Kb. Pdf ko'rish
|
algoritmga kirish fanidan laboratoriya mashgulotlari boyicha uslubiy kursatma
- Bu sahifa navigatsiya:
- MUNDARIJA
- Mavzu
- 1-misol.
- 2-misol.
- 3-misol.
- 6-misol.
- 1.2.Algoritmning xossalari
- 1.3.Algoritmning turlari
- 1.3.3. Takrorlanuvchi (siklik) algoritmlar.
|
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARNI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI TATU Samarqand filiali
“Kompyuter injiniringi” fakulteti
“ALGORITMGA KIRISH” fanidan laboratoriya ishlarini bajarish bo’yicha USLUBIY KO’RSATMA
Samarqand 2015 Uslubiy ko’rsatma “Algoritmga kirish” fanidan ta’lim oluvchi talabalarga mo’ljallangan bo’lib, mazkur fandan laboratoriya ishlarini bajarish uslubiy topshiriqlar o’rin olgan. Uslubiy ko’rsatma talabalarning “Algoritmga kirish” fanidan nazariy va amaliy bilimlarini oshirishlariga yordam beradi. Laboratoriya ishlariga mo’ljallangan barcha mavzular misollar, algoritmlar va ularning C++ dasturlash muhitidagi kodlari bilan keng yoritib berilgan. Har bir laboratoriya ishida ishdan maqsad, qisqacha nazariy qism, topshiriqlar va topshiriqlarni bajarishga namunalar keltirilgan. Uslubiy ko’rsatma 6 ta laboratoriya ishini bajarishga mo’ljallangan va birinchi laboratoriya ishi 10 soat, ikkinchi laboratoriya ishi 8 soat va uchinchi laboratoriya ishi 6 soatga, to’rtinchi, beshinchi va oltinchi ishlar 4 soatga, jami 36 soatga mo’ljallanib tuzilgan.
Tuzuvchilar: katta o’qituvchi Toirov Sh, ass. Karimov M. ass. Raximov R Taqrizchilar:dots. Maxmudov Z.M. Abdullaeyev A.A.
Uslubiy ko’rsatma Axborot texnologiyalari kafedrasining ______ yil _____________da o’tkazilgan majlisida ko’rilgan va tasdiqlangan. Kompyuter injiniring fakulteti ilmiy-uslubiy kengashi ruxsati bilan chop etildi.
TATU Samarqand filiali, 2015 yil MUNDARIJA
KIRISH……………………………………………………........................................ TASHKILIY-USLUBIY KO’RSATMALAR………................................................ 1-laboratoriya ishi. ALGORITMGA KIRISH. ASOSIY TUSHUNCHA VA TA’RIFLAR ………………………………………………………………………... 2-laboratoriya ishi. QIDIRUV ALGORITMLARI……………………..…………. 3-laboratoriya ishi. SARALASH ALGORITMLARI…………………….. …........ 4-laboratoriya ishi. ALGORITMLARNI TAHLIL QILISH….….…..…………….. 5-laboratoriya ishi. TYURING MASHINASI TUSGUNCHASI..…………………. 6-laboratoriya ishi.TABIIY MARKOV ALGORITMLARI………......................... FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR………………………………………........
TASHKILIY-USLUBIY KO‘RSATMALAR 1. Har bir tajriba ishini bajarishdan oldin, tayyorlanishi lozim bo’lgan tajriba ishiga oid mavzular bo’yicha maslahatlar (konsultatsiya) o’tkaziladi. 2. Har bir tajriba ishi hajmi, uni tayyorlash va bajarish tartibi shunday tuzilganki, barcha talabalar berilgan topshiriqlarni tayyorlashlari va hisobotlarni o’z vaqtida topshirishlari imkoni e’tiborga olingan. 3. Talabalar navbatdagi tajriba ishini bajarishga oldindan tayyorlanib boradilar. 4. Talabalar 1000 V gacha bo’lgan tajriba qurilmalarida ishlash uchun texnika xavfsizligini o’rganishlari majbur. 5. Talaba tajriba ishiga tayyorgarlik ko’rish davrida mazkur ko’rsatma va tavsiya etilayotgan adabiyotlardan foydalangan holda kerakli nazariy materiallarni o’rganishlari, zaruriy hisoblashlarni amalga oshirishlari va nazorat savollariga javob berishlari shart. 6. Tayyor bo’lmagan talabalarga tajriba ishlarini bajarishiga ruxsat berilmaydi. 7. Mashg’ulot mobaynida hisobot topshirmagan talabalar, keyinchalik o’qituvchi belgilagan vaqtda topshiradilar. 8. Tajriba ishlarini o’z vaqtida topshirmagan talabalar keyinchalik o’qituvchi bilan vaqtni kelishgan holda topshiradilar. 9. Har bir tajriba ishi talaba tomonidan mustaqil ravishda tayyorlanadi. Har bir talaba shaxsiy tarzda hisobot topshiradi. Hisobotni elektron hujjat ko’rinishda topshirishga ruxsat etiladi. Hisobotni tayyorlashda tajriba ishini bajarish tartibiga binoan quyidagi ma’lumotlar bo’lishi kerak: 1. Mavzu 3. Masalaning qo’yilishi 4. Topshiriqqa oid qisqacha nazariy ma’lumot 5. Masalani yechish algoritmi 6. Dastur kodi 7. Natijaning ekran ko’rinishi 10. Talabalar bilimlari tajriba mashg’uloti va hisobot topshirish mobaynida o’qituvchi tomonidan tekshiriladi. 11. Hisobot topshirish davrida talaba nazorat savollari orqali aniqlanuvchi hajm asosida nazariy bilimlarini hamda bajarilayotgan ishning fizik mohiyati tushunchasini ko’rsatishi lozim.
1-laboratoriya ishi
Ishdan maqsad: Chiziqli, tarmoqlanuvchi va takrorlanuvchi tuzilishdagi algoritmlarni o’rganish. Qo’yilgan masala: Topshiriq variantida berilgan masalani berilgan tuzilishdagi algoritmlar yordamida yechish. 1.1.Algoritm tushunchasi Algoritm so`zi va tushunchasi IX asrda yashab ijod etgan buyuk bobokalonimiz Muxammad al-Xorazmiy nomi bilan uzviy bog`liq bo`lib, uning arifmetikaga bag`ishlangan “Al jabr va al-muqobala” nomli asarining dastlabki betidagi “Dixit Algoritmic” (“Dediki Al Xorazmiy”ning lotincha ifodasi) degan jumlalardan kelib chiqqan. Al-Xorazmiy birinchi bo`lib o`nlik sanoq sistemasining prinsiplarini va unda turli amallar bajarish qoidalarini asoslab berdi. Bu esa hisoblash ishlarini ixchamlashtirish va osonlashtirish imkonini yaratadi. Chunki bu bilan o`sha davrda qo`llanib kelingan rim raqamlari va sonlarni so`z orqali yozib bajarishdagi noqulayliklar bartaraf etildi. Dastlab algoritm deyilganda o`nlik sanoq sistemasidagi sonlar ustida turli arifmetik amallar bajarish qoidalari tushunib kelingan. Al-Xorazmiyning ilmiy asarlari fanga algoritm tushunchasining kiritilishiga sabab bo`ldi. Algoritm nima? Umuman olganda uni aniq ta'riflash mushkul. Lekin algoritmning mohiyatini aniq va qat'iyroq tushuntirishga harakat qilamiz. Algoritm deganda biror maqsadga erishishga yoki qandaydir masalani yechishga qaratilgan buyruqlarning aniq, tushunarli, chekli hamda to`liq tizimi tushuniladi. Algoritmga quyidagicha ta'rif berishimiz mumkin: algoritm deb aniq natijaga olib keladigan amallarning cheklangan ketma-ketligiga aytiladi. Algoritmning xizmati nimadan iborat? Algoritmlar-bu bilimlar ustida fikrlash va yetkazib berishdan iborat. Haqiqatan ham kimdir qandaydir masalani yechishni o`ylab topib va uni boshqalarga aytmoqchi bo`lsa, u holda u o`ylab topgan yechimini shunday tasvirlashi kerakki, natijada boshqalar ham uni tushunsin, hamda shu tasvirga ko`ra boshqalar ham masalani to`g`ri yechishsin. Shuning uchun tasvir bir necha talablarga bo`ysinishi kerak.
Agar yechimning tasviri aniq bo`lmasa, ya'ni mujmal bo`lsa, u holda shu tasvirga asosan boshqa javobni olish mumkin. Chunki, har kim masala yechimining tasvirini noaniq mujmal joyini o`zicha aniqlashtirishi mumkin. Bunday tasvirni algoritm deb bo`lmaydi. Algoritmlarga misol sifatida taomlar tayyorlash retseptlarini, formulalarni, turli avtomatik qurilmalarni ishlatish yo`lini, mexanik yoki elektron o`yinchoqlarni ishlatish bo`yicha yo`riqnomalarni, ko`cha harakati qoidalarini keltirish mumkin. Algoritmga ba'zi bir misollar keltiramiz:
1)
choynak qaynagan suv bilan chayilsin; 2)
bir choy qoshiq miqdoridagi quruq choy choynakka solinsin; 3)
choynakka qaynagan suv quyilsin; 4)
choynakning qopqoQi yopilsin; 5)
choynak ustiga sochiq yopib uch daqiqa tindirilsin. Har kuni bir necha martadan bajaradigan bu ishimiz ham algoritmga misol bo`la oladi. Algoritmni bajarishda ko`rsatmalarni berilgan ketma-ketlikda bajarish muhim ahamiyatga ega ekanligi, 2-o`rindagi ko`rsatma bilan 3-sini yoki birinchi bilan 4- o`rindagi ko`rsatmalarning o`rnini almashtirish bilan oldimizga qo`yilgan maqsadga erishmasligimiz yaqqol ko`rinib turibdi. Bundan tashqari har bir ko`rsatmaning mazmuni algoritmni bajarayotgan kishi-ijrochi uchun aniq va ravshan bo`lishi kerak.
5) R3 dan R4 ni ayirib, natija y ning qiymati deb hisoblansin. Bu ko`rsatmalar ketma-ketligi berilgan formula bo`yicha tuzilgan. Bu algoritmni oddiy arifmetik amallarni bajarishni bilgan ijrochi, qanday formulaning qiymati hisoblanayotganini bilmasa ham, to`g`ri natija olishi mumkin. Sababi, formuladagi ifodaning qiymatini hisoblash faqatgina oddiy arifmetik amallarni bandma-band tartib bilan bajarishga olib kelindi.
1)
svetofor chirog`iga qaralsin; 2)
qizil chiroq yongan bo`lsa, to`xtalsin; 3)
sariq chiroq yongan bo`lsa, yurishga yoki to`xtashga tayyorlansin; 4)
yashil chiroq yongan bo`lsa, yurilsin. 4-misol. Koptok v0 = 29,5 m/c tezlik bilan tepaga tik tepilgan. U qancha balandlik (h) ga ko`tariladi. Harakat qonuni h=v0t-gt2/2 formula bilan ifodalaniladi, bu yerda t-ko`tarilish vaqti: t=, g=9,8m/c-erkin tushish tezlanishi. Bu misolni quyidagi algoritm asosida yechish mumkin.
1) EHM xotirasiga Vo va g o`zgaruvchilarning sonli qiymatlari kiritilsin; 2) t ning qiymati t=Vo/g formula bilan hisoblansin; 3) h ning qiymati h=Vot-gt2/2 formula bilan hisoblansin; 4) t va h o`zgaruvchilarning sonli qiymatlari ekranga yoki qog`ozga chiqarilsin; 5) hisoblash to`xtatilsin. Masalaning qo`yilishida koptok 29,5 m/sek bilan tepilsa, degan shart bor edi. Ya'ni, Vo=29,5 va g =9,81 bo`lsa, t va h qancha bo`ladi? 5-misol. Qishloqqa mavjud uchta suv manbaidan suv keltirish kerak. Manbalarning tekislikdagi koordinatalari: (x1,y1), (x2,y2), (x3,u3). Qaysi manba eng yaqin ekanini toping. Qishloqning koordinatasi (xo,yo), L1,L2,L3-manbagacha masofalar. Qishloqdan i- manbagacha masofa formula yordamida hisoblanadi. Bu misolni yechish algoritmni quyidagicha bo`ladi: Misolning yechish algoritmi quyidagicha bo`ladi:
1) EHM xotirasiga (X0,U0), (X1,U1), (X2,U2) va (X3,U3) koordinatalar qiymatlari kiritilsin; 2) , , qiymatlar hisoblansin; 3) L1 ning qiymati va L2 ning qiymati bilan solishtirilsin, agar L1 ning qiymati kichik bo`lsa, u holda L3 ning qiymati bilan solishtirilsin, bunda ham L1 ning qiymati kichik bo`lsa, unda shu kattalik masalaning yechimi bo`ladi; 4) agar L3 ning qiymati L1 ning qiymatidan kichik bo`lsa, L2 ning qiymati bilan solishtiriladi, bunda ham L3 ning qiymati kichik bo`lsa, u masalaning yechimi bo`ladi; 5) agar L2 ning qiymati L3 nikidan kichik bo`lsa, u masalaning yechimi bo`ladi; 6)
Masala yechimi ekranga yoki qog`ozga chiqariladi; 7)
hisoblash to`xtatilsin. 6-misol. Misolning yechish algoritmi quyidagicha bo`ladi: 1)
mashina xotirasiga a va b ning qiymati kiritilsin; 2)
to`g`ri to`rtburchaklar soni n kiritilsin; 3)
to`rtburchaklar asosi (eni) hisoblansin: h=(b-a)/n; 4)
1-nchi to`rtburchak balandligi (bo`yi) aniqlansin: x1=a; 5) 1-nchi to`rtburchak yuzi hisoblansin: S1=sqr(x1)*h; 6) S1 ning qiymati eslab qolinsin; 7) 2-nchi to`rtburchakka o`tilsin; x2=x1+h (balandligi shunga bog`liq); 8) 2-nchi to`rtburchak yuzi hisoblansin: S2=sqr(x2)*h; 9) S2 ning qiymati S1 ning qiymatiga qo`shib qo`yilsin va yig`indi eslab qolinsin; ................................. k-2) n-nchi to`rtburchakka o`tilsin: xN = x(N-1)+h=b; k-1) n-nchi to`rtburchak yuzi hisoblasin: Sn=sqr(b)*h; k) Sn ning qiymati S1, S2,..., S(N-1) lar qiymatiga qo`shilsin. Algoritmni ishlab chiqish uchun avvalo masalaning yechish yo`lini yaxshi tasavvur qilib olish, keyin esa uni formallashtirish, yani aniq qoidalar ketma-ketligi ko`rinishida yozish kerak.
Bu misollardan bitta umumiy tomonini kuzatish mumkin. Bu algoritmdan qanday maqsad ko`zlanganligini bilmasdan turib ham uni muvaffaqiyat bilan bajarish mumkin. Demak, hayotda uchraydigan murakkab jarayonlarni boshqarishni yoki amalga oshirishni robotlar, kompyuterlar va boshqa mashinalar zimmasiga yuklashimiz mumkin ekan. Bu esa algoritmning juda muhim afzalligidir. Shunga ko`ra, har bir inson o`z oldiga qo`yilgan masalaning yechish algoritmini to`g`ri tuzib bera olsa, u o`z aqliy va jismoniy mehnatini yengillashtiribgina qolmay, bu ishlarni avtomatik tarzda bajarishni mashinalarga topshirishi ham mumkin. Algoritmni ishlab chiqishda masalani yechish jarayonini shunday formallashtirish kerakki, bu jarayon yetarli darajadagi oddiy qoidalarning chekli ketma-ketligini ko`rinishiga keltirilsin. Masalan, biz ko`pincha ko`p xonali sonlar ustida asosiy arifmetik amallarni bajarishda vatandoshimiz Al-Xorazmiyning IX asrda yaratgan qoidalarini ishlatamiz. «Algoritm» atamasi ham ana shu buyuk matematik nomidan kelib chiqadi. Shuning uchun algoritm deb, masala yechimini tasvirlashning ixtiyoriy tasviri olinmasdan, balki faqatgina ma'lum xossalarni bajara oladiganlari qabul qilinadi. Ko`rsatmalarning mazmuni, kelish tartibi, qo`llanish doirasi va olinadigan natijadan kelib chiqib, algoritmning eng asosiy xossalari bilan tanishamiz. 1.2.Algoritmning xossalari Algoritmning asosiy xossalari quyidagilardan iborat: 1. Diskretlilik. Bu xossaning mazmuni-algoritmlarni doimo chekli qadamlardan iborat qilib bo`laklash imkoniyati mavjudligidadir. Boshqacha aytganda, uni chekli sondagi oddiy
ko`rsatmalar ketma-ketligi shaklida ifodalash mumkin. Algoritmning bu xossasi yuqorida keltirilgan hamma misollarda yaqqol ko`rinib turibdi. Agar kuzatilayotgan jarayonni chekli qadamlardan iborat qilib bo`laklay olmasak, u holda uni algoritm deb bo`lmaydi. 2. Tushunarlilik. Algoritmning ijrochisi hamma vaqt inson bo`lavermaydi. Choy damlashni yoki boshqa ishlarni bajarishni faqat odamga emas, balki robotga ham buyurish mumkin. Ijrochiga tavsiya etilayotgan ko`rsatmalar uning uchun
tushunarli bo`lishi kerak, aks holda ijrochi oddiygina amalni ham bajara olmaydi. Bundan tashqari, ijrochi har qanday amalni bajara olmasligi ham mumkin. Har bir ijrochining bajara olishi mumkin bo`lgan ko`rsatmalar yoki buyruqlar birikmasi mavjud bo`lib, u ijrochining ko`rsatmalar tizimi (sistemasi) deyiladi. Shuning uchun ijrochi uchun berilayotgan har bir ko`rsatma ijrochining ko`rsatmalar tizimiga tegishli bo`lishi kerak. Ko`rsatmalarni ijrochining ko`rsatmalar tizimiga tegishli bo`ladigan qilib ifodalay olishimiz muhim ahamiyatga ega. Masalan, pastki sinfning a'lochi o`quvchisi “son kvadratga oshirilsin” degan ko`rsatmani tushunmasligi natijasida bajara olmaydi. Lekin “son o`zini o`ziga ko`paytirilsin” shaklidagi ko`rsatmani bemalol bajaradi. Sababi, u ko`rsatma mazmunidan ko`paytirish amalini bajarish kerakligini anglaydi. 3. Aniqlik. Ijrochiga berilayotgan ko`rsatmalar aniq mazmunda bo`lishi kerak. Chunki, ko`rsatmadagi noaniqliklar mo`ljaldagi maqsadga erishishga olib kelmaydi. Odam uchun tushunarli bo`lgan “3-4 marta silkitilsin”, “5-10 daqiqa qizdirilsin”, “1-2 qoshiq solinsin”, “tenglamalardan biri yechilsin” kabi noaniq ko`rsatmalar robot yoki kompyuterni qiyin ahvolga solib qo`yadi. Bundan tashqari, ko`rsatmalarning qaysi ketma-ketlikda bajarilishi ham muhim ahamiyatga ega. Demak, ko`rsatmalar aniq berilishi va faqat algoritmda ko`rsatilgan tartibda bajarilishi shart ekan. 4. Ommaviylik. O`ar bir algoritm mazmuniga ko`ra bir turdagi masalalarning barchasi uchun ham o`rinli bo`lishi kerak. Ya'ni, masaladagi boshlanQich ma'lumotlar qanday bo`lishidan qat'iy nazar algoritm shu xildagi har qanday masalani yechishga yaroqlidir.
natija berishi shart. Bajariladigan amallar ko`p bo`lsa ham baribir natijaga olib kelishi kerak. Chekli qadamdan keyin qo`yilgan masala yechimga ega emasligini aniqlash ham natija hisoblanadi. Agar ko`rilayotgan jarayon cheksiz davom etib natija bermasa, uni algoritm deb ayta olmaymiz.
1.3.Algoritmning turlari Algoritmlarni asosan 3 turga bo`lish mumkin: 1) Chiziqli algoritmlar; 2) Tarmog`lanuvchi algoritmlar; 3) Takrorlanuvchi algoritmlar. 1.3.1. Chiziqli algoritmlar Chiziqli algoritmlarda asosan hech qanday shart tekshirilmaydi va jarayonlar tartib bilan ketma-ket bajariladi. Demak, chiziqli algoritmlar sodda hisoblashlar yoki amallar ketma-ketligidir. Chiziqli algoritmlarga misol qilib quyidagi formulalar bo`yicha hisoblashlarni keltirish mumkin:
Biror shartning bajarilishi bilan bog`liq ravishda tuziladigan algoritmlarga tarmog`lanuvchi algoritmlar deyiladi. Tarmog`lanuvchi algoritmlar hisoblashlar ketma-ketligini aniqlaydigan shartlarni o`z ichiga oladi. Blok-sxema ko`rinishida bu shuni bildiradiki, blok-sxemada hech bo`lmaganda bitta romb ishtirok etadi. Masalan: ko`chaga qanday kiyimda chiqishimiz ob-havoga, avtomatdan sharbatli yoki mineral suv ichishimiz esa unga qancha so`mlik “jeton” tashlashimizga bog`liqdir. Yuqorida keltirilgan “Svetofor” algoritmi ham tarmog`lanuvchi algoritmga misoldir.
Ma'lum bir shart asosida algoritmda bir necha marta takrorlanish yuz beradigan jarayonlar ham ko`plab uchraydi. Masalan, yil fasllarining har yili bir xilda takrorlanib kelishi, har haftada bo`ladigan darslarning kunlar bo`yicha takrorlanishi va hokazo. Demak, takrorlanuvchi algoritmlar deb shunday algoritmlarga aytiladiki, unda bir yoki bir necha amallar ketma-ketligi bir necha marta takrorlanadi, bu ketma-ketlik tarmog`lardan iborat bo`lishi ham mumkin. Bundan chiziqli va tarmog`lanuvchi algoritmlar takrorlanuvchi algoritmlarning xususiy holi ekanligi kelib chiqadi.
Masalan, Natural sonlarning yig`indisini topish algoritmi-takrorlanuvchi algoritmga misol bo`la oladi. Haqiqatan ham, yig`indi quyidagicha hisoblanishi mumkin: 1)
S ning dastlabki qiymati 0 deb olinsin (S:=0); 2)
i ning qiymati 1 deb olinsin (i: = 1); 3)
S ga i ni qo`shib, natija S deb olinsin (S: =S+i); 4)
i ga 1 ni qo`shib, uni i bilan belgilansin (i: = i +1); 5)
agar i=n bo`lsa, u holda 2-banddan boshlab takrorlansin; 6)
tugallansin. Bu masala yechishning blok-sxema ko`rinishidagi algoritmi quyidagi ko`rinishda bo`ladi:
algoritmlar nazariyasida u avvalgi qiymatlar s va i ga biror sonni, bizning holimizda i va 1 sonlari, qo`shib yangi qiymatlar hosil qilishni anglatadi. Xuddi shu algoritm yordamida n ta sonlar ko`paymasini ham hosil qilish mumkin. Topshiriq variantlari: 1.n o’lchamli ikkita butun sonli bir o’lchovli massivlar mavjud. Ulardan shunday bitta bir o’lchovli massivni yaratish kerakki, birinchi manfiy elementlar, keyin nollar va keyin musbat elementlar kelsin. 2. Sonli massiv berilgan. Unda bir xil qo’shni elementlar juftligi qanchaligini toping.
3. Lotin xarflaridan iborat A 5,5 matrisa berilgan. Har bir satrni alfavit tartibida saralang 4. Butun sonli bir o’lchamli massivning birinchi elementi o’chirilsin.Hosil bo’lgan massivni saralang. 5. Haqiqiy sonli massivning oxirgi elementni o’chirilsin. Hosil bo’lgan massivni saralang. 6. Butun sonli bir o’lchamli massivning 10-elementi o’rniga berilgan sonni qo’ying. Hosil bo’lgan massivni saralang. 7. Butun sonli bir o’lchamli massivning 7-elementi o’rniga, birinchi element kvadra-tiga teng sonni qo’ying. Hosil bo’lgan massivni saralang. 8. Nol va birlardan iborat a 1 ,a 2 ,…,a
n ketma-ketliklar berilgan. Bu ketma- ketliklarning boshiga nollarni, keyin birlarni qo’ying. 9. a
1 ,a 2 ,…,a n haqiqiy sonlar berilgan. Ularning ichida musbat va manfiylari bor. Modul bo’yicha maksimal qiymatdan kattalarini (|a i |>max{a 1 ,a 2 ,…,a n }) nol soni bilan almashtiring. 10. a
1 ,a 2 ,…,a n haqiqiy sonlar berilgan. max(a 1 +a 2n ,a 2 +a 2n-1 ,…,a
n +a n+1 ) ni toping. 11. Haqiqiy sonli massiv berilgan. Ularning ichida tenglari ham bor. Uning birinchi maksimal elementini toping va nol bilan almashtiring. 12. a 1
2 ≤…≤a
n haqiqiy sonlar ketma-ketligi berilgan. Haqiqiy b sonni shunday qilingki, ketma-ketlikning tartibi o’zgarmasin. 13. a
1 ,a 2 ,… ,a n butun sonlar berilgan. Faqat a i ≥i shartni qanoatlantiruvchi sonlarni chop qiling. 14. a
1 ,a 2 ,… ,a n haqiqiy sonlar berilgan. Eng katta va eng kichik elementlar o’rnini almashtiring. 15. a
1 ,a 2 ,… ,a n haqiqiy sonlar ketma-ketligi berilgan. Uning berilgan Z sonidan katta barcha hadlarini shu son bilan almashtiring. Almashishlar mig’dorini hisoblang. 16. a 1
2 ,… ,a
n natural sonlar ketma-ketligi berilgan. Bu ketma-ketlikdagi juft sonlardan massiv yarating. Hosil bo’lgan massivni o’sish tartibida saralang. Agar bunday sonlar mavjud bo’lmasa, bu haqda xabar berilsin. 17. a 1
2 ,… ,a
n butun sonlar ketma-ketligi berilgan. Oldin musbat yoki manfiy sonlardan qaysi biri oldin kelishini aniqlang. 18. a
1 ,a 2 ,… ,a n haqiqiy sonlar ketma-ketligi berilgan. Ular o’sish tartibida ekanligini aniqlang. 19. Massivni to’ldiring: 13 ga yoki 17 ga butun bo’linadigan 300 dan kata birinchi yigirmata natural sonlar bilan.
20. Butun sonli massivning juft elementlari yig’indisini toping. 21. Butun sonli massivning 9 ga karrali elementlari kupaytmasini toping. 22. Haqiqiy sonli massivdan toq nomerdagi elementlar yig’indisini toping. 23. Z(n) haqiqiy sonli massivdan eng katta va eng kichik elementlar yig’indisini toping. 24. Butun sonli massivning 0 dan kichik barcha elementlari kupaytmasini topeing. 25. Butun sonli massivning quyidagi shartni qanoatlantiruvchi barcha elementlari kupaytmasini toping: 2 ga bo’lgandagi qoldiq 3 ga teng.
Download 487.85 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|