Alijonov ibratjon

Kuchlantiruvchi (mahkamlovchi) elementlar. Optik kabelning konstruktiv tuzilishi optik tolalarni juda ham katta va kuchli mexanik kuchlanganlikdan muhofaza eta olishi kerak, bunda mexanik kuchlanganlik optik tolaga emas balki optik kabelning kuchlantiruvchi (mahkamlovchi) elementlariga ta’sir ko‘rsatadi, bu bilan esa optik kabelning cho‘zilishini 0,1…..1% miqdorida chegaralab kabelni lozim bo‘lgan egilish radiusini ta’minlaydi va optik kabelga tushuvchi radial mexanik ta’sirlarga bo‘lgan chidamligini oshiradi.
Qatlamli, modulli va profillangan o‘zak tuzilishlarda kuchlantiruvchi elementlar kabelning butun uzunligi bo‘yicha markaziy o‘qda joylashtiriladi. Konstruktiv tuzilish bo‘yicha ular to‘liq o‘zak (sterjen) metalli yoki sintetik materiallardan tayyorlangan ingichka tolalar o‘ramli bog‘lam ko‘rinishga ega. Metalli elementlar uchun rux qoplami bilan qoplangan yoki mis bilan qoplangan po‘lat simlar qo‘llanadi. Metall bo‘lmagan kuchlantiruvchi elementlar esa kevlar, terlon, tvaron kabi juda mustahkamlangan plastmassalardan tayyorlanadi. Bu materiallar po‘lat simlarga qaraganda ancha qimmat bo‘lsa ham optik kabelning mustaxkamligini juda ham oshirib va optik kabel massasini kamaytirib beradi. Agar lozim bo‘ladigan bo‘lsa kabelning o‘zagi va qobig‘i orasiga qo‘shimcha ravishda kuchlantiruvchi (maxkamlovchi) elementlar aramid (kevlar) iplar yoki shisha tolali tasmalardan iborat bo‘lgan qatlamlar joylashtiriladi.
Ajratuvchi (dempfirlovchi) qatlam. Optik kabelning konstruktiv tuzilishidagi turli xil elementlarni bir-biriga ta’sir bosimini kamaytirish va siquvchi mexanik kuchlarga chidamlilikni oshirish uchun ajratuvchi qatlam qo‘llanadi va u penoplast bilan to‘ldirilgan holda bajariladi.
Tashqi muxofazalovchi qobiq. Optik kabellar ichiga namlikni, zararli par aralashmalarini kabellarni yotqizish va ekspluatatsiya jarayonida hosil bo‘luvchi tashqi mexanik ta’sirlardan muhofaza etish uchun tashqi muhofazalovchi qobiq qo‘llanadi. Odatda bunday qobiqlar uchta guruhga bo‘linadi: metalloplastmassali, plastmassali va kuchlantiruvchi elementga ega bo‘lgan plastmassali.
Metalloplastmassali qobiqlar yupqa metall qobiqdan va plastmassali qatlamdan tashkil topadi. Unda aluminiyli yoki po‘lat tasma ustma-ust ravishda to‘liq spiral bo‘yicha butun uzunlik yo‘nalishida o‘ralib chiqiladi va u o‘z navbatida uchlari payvandlab ulangan yoki qalaylab payvandlab ulangan hamda ustma-ust joylashgan naycha ko‘rinishga keladi. Optik kabelning egiluvchanligini yaxshilash maqsadida metaldan iborat bo‘lgan qobiqni bosib ezish qarshiligini kamaytirish uchun kabel o‘zagi to‘lqinsimon po‘lat qobiqni ko‘rinishida tayyorlanadi. Bunday ko‘rinishdagi kombinatsiyalangan qobiq namlikni umuman o‘tkazmaydigan ajoyib to‘siq bo‘ladi. Bundan tashqari bunday to‘lqinsimon po‘lat qobiqni zirx qatlami o‘rnida ham foydalansa bo‘ladi.
Ekspluatatsiya tajribasidan shuni ko‘rish mumkinki, optik kabelning ko‘pchilik konstrutsiya tuzilishlarida bunday holda muxofazalash bir muncha ortiq, chunki kabel namlikni o‘tkazmaydigan to‘ldirgich yoki namlikdan muhofazalovchi boshqa tizimlar mavjud. Bunday holatlarda plastmassali qobiqlar kabel o‘zagi ustiga polietilen, polivinilxlorid kabi plastmassa materiallarini presslash usuli yordamida qoplanadi Bunday qobiq namlikni o‘tkazmaydigan bo‘la olmaydi.
Kuchlantiruvchi elementlarga ega bo‘lgan plstmassa qobiq butun uznlik bo‘ylab po‘lat yoki FRP kabellar kabi sintetik iplarga ega bo‘lib ular o‘z navbatida bitta konstruktiv element yordamida ikkita funksiyani bajaradi