Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti axborotlashtirish texnologiyalari
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
|
1 O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI ALISHER NAVOIY NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI AXBOROTLASHTIRISH TEXNOLOGIYALARI KAFEDRASI « INFORMATIKA VA DASTURLASH » fanidan o’quv-uslubiy M A J M U A Matematika va mexanika ta’lim yo’nalishi 1-bosqich talabalari uchun SAMARQAND-2010 2 So'z boshi Kadrlar tayyorlash Milliy dasturining asosiy maqsadlaridan biri talabalarni kerakli o’quv adabiyotlari, ma’ruza matnlari va hakozolar bilan ta’minlash bo’lib, bu masala hozirgi davrning dolzarb masalalaridan biri hisoblanadi. Hozirgi kunda bu masalani hal qilish uchun bir qancha chora tadbirlar amal- ga oshirilgan bo’lib, lekin bular muammoni to’liq yechish uchun yetarli emas. Shuning uchun ushbu ma’ruzalar matni “Informatika va dasturlash” fanini o’rganayotgan talabalarga yetarli ma’lumotlarni berish niyatida yozilgan. “Informatika va dasturlash” fanidan ma’ruzalar matni mexanika- matematika fakultetida ta’lim olayotgan 1-kurs talabalari uchun mo’ljallangan bo’lib, 23 ta ma’ruzani o’z ichiga olgan. Ma’ruzalar matni jami 60 soatlik kursdan iborat. Ma’ruza matni ma’ruza mavzusi, rejasi, tayanch iboralar, ma’ruza mazmuni va mustaqil ishlash uchun savollardan tuzilgan. Ma’ruzalar matnining oxirida foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati keltirilgan. 3 B-460100 –matematika va B-440200 – mexanika fanlari bakalavri ixtisoslikla- ri uchun «Informatika va dasturlash» fanidan O’QUV DASTURI 1. Kirish Informatika va informatsion texnologiyalar fani talabalarni zamonaviy kom- puter texnologiyalaridan foydalanish bilim, ko’nikma va malakalarni shakllanti- rishda muhim omillarni yaratadi. Ushbu fan B-460100-matematika va B-440200-mexanika bakalavri yo’nalishida ta’lim olayotgan talabalarga o’quv ylining I,II,III va IV semestrlarda o’tiladi. Umumiy ma’ruza soatlari matematika yo’nalishida I va II semestrlarda 60 soat, III semestrda 20 soatni; mexanika yo’nalishida: I va II semestrlarda 48 soatni, III va IV semestrda 52 soatni tashkil qiladi. Bundan tashqari talabalar ushbu fan bo’yicha amaliy mashg’ulotlarini bajaradilar. 2. “ Informatika va dasturlash ” fani bo’yicha qo’yiladigan umumiy ta- lablar. Bakalavr “ Informatika va dasturlash ” fani bo’yicha quyidagi tasavvurlarga ega bo’lishi lozim: - informatika fanining asosiy predmeti, qismlari, tushunchalari va mohiyati haqida; - axborot tushunchasi, olchov birliklari, ini tasvirlash usullari to’g’risuda; - axborotlarni saqlash, uzatish va qayta ishlash usullari haqida; - komputerlarning zamonaviy operatsion tizimlari va ulardan foydalanish asoslari to’g’risida; - komputerlarning dasturiy ta’minoti va amaliy dasturlar majmuasi haqida; - yuqori darajadagi dasturlash tillari, ma’lumotlar bazalari, dasturlar bilan ta’minlash va dasturlash texnologiyasi, komputer grafikasi haqida; - multemedia texnologiyalari; - komputer tarmoqlari, elektron pochta, Internet tarmog’i va ular bilan ish- lash asoslari to’g’risida. - Zamonaviy amaliy matematik paketlar bilan ishlash asoslari to’g’risida. 3. “ Informatika va dasturlash ” fani bo’yicha hosil bo’ladigan ko’nikmalar. Bakalavr “ Informatika va informatsion texnologiyalar ” fanini o’rganish na- tijalarida quyidagi ko’nikma va tajribalarga ega bo’lishi kerak: - axborot yig’ish , saqlash, qayta ishlash vo undan foydalanish usullarini egallagan bo’lishlari; - zamonaviy komputerda ishlay olish va o’z kasb faoliyatida mustaqil foy- dalana olishlari; - zamonaviy operatsion tizimlardan mustaqil foydalana olish; - amaliy dasturlardan foydalanish; - yuqori darajali dasturlash tillarida dastur tuzish; - multimedia vositalaridan foydalanish; - elektron pochta va Internet tarmog’idan foydalanish. 4 - zamonaviy amaliy matematik paketlar bilan ishlash. 4. “ Informatika va dasturlash ” fani bo’yicha o’quv dasturining maz- muni. Ushbu fan talabalarni komputerlar haqida umumiy tushunchalar, algoritmlar qurish texnologiyasi, konkret komputer misolida uning arxitekturasi, Paskal tilida dasturlashning nazariy asoslarini hamda sistemali dastur ta’minotining komputer- larni o’rgatishga mo’ljallangan. Ular quyidagilarni o’z ichiga oladi: - hisoblash va dasturlash tizimlarini o’rganish, hamda dastur tuzish, sozlash va bajaralishini nazariy asos va usullarini egallash; - Paskal tilida dasturlash usullarini o’rganish; konkret mikroprosessor arxitekturasini o’rganish; - berilganlar strukturasi, grafika va tovushli turli xil matematika va mexanikaga oid masalalarni yechishda foydalanish; - konkret operatsion sistemalarning ( MS Dos va Windows) vazifalarini o’rganish; - matematik va sistemali dastur ta’minot kompanentlarini o’rganish. Dasturlash malakasini to’la egallash uchun talabadan quyidagilar talab etila- di: - Informatika va informatsion texnologiyalarda qo’llaniladigan asosiy tu- shunchalardan xabardor bo’lish; - algoritm yaratish usullarini bilish; - hamda masalani yechish bosqichlarini bilish; - Paskal tilining operatorlari yordamida dasturlar tuzish; - Amaliy matematik paketlarda ishlah va ulardan foydalanish. Dastur mazmuni 1. Informatika no’g’risida umumiy ma’lumotlar. Axborotlarni eg’ish, uzatish, saqlash va ayta ishlash jarayonlarini umumiy tavsifi. 2. Zamonaviy informatsion texnologiyalar vositalari. Kompyuterlar, ularning turlariva umumiy tuzilishi. Axborotlarni tasvirlanishi. 3. Kompyuterlarning zamonaviy dasturiy ta’minoti. Operatsion sistemalar. Norton Commander dasturiy qobig’i, uning imkoniyat vasifalari. 4. Windows operatsion muhiti. Windows muhitida ishlash asoslari. 5. Hujjatlarni qayta ihlashning zamonaviy texnologiyalari. Word matn muharriri. 6. Kompyuterda grafik malumotlar bilan ishlash texnologiyalari. Power Point dasturi. 7. Axborot tizimlari va ularning yaratish asoslari. Ma’lumotlar bazasi. 8. Elektron jadvallar. Excel dasturi. 9. Kompyuter tarmoqlari. Lokal va global tarmoqlar. Elektron pochta va internet haqida tushuncha. Internet tarmoqlari asosida ishlash asoslari. 10. Zamonaviy kompyuterlarda masalalar echish texnologiyalari va algoritmlash jaryonlari. 5 11. Dasturlash asoslari. Paskal dasturlash tili., asosiy tushunchalar, operatorlari, turli jarayonlar uchun dastur tuzish. 12. Kompyuter grafikasining asoslari. Grafik muharrirlar. 13. Amaliy matematik dasturlar paketi va ulardan amaliy masalalarni echishda hamda ma’lumotlarni qayta ishlashda foydalanish. 14. Arxivator va antivirus dasturlari bilan ishlash. Asosiy adabiyotlar: 1. Shafrin YU. Osnovi kompyuternoy texnologii. Spavochnik shkolnika. M,1998, 560ts 2. Figurnov V.E IBM RS dilya polzovatelya .M, Finants i statistika, 1990 3. Sipmson K. Effektivnaya rabota v Windows-95 sank-Peterburg,1997, 787 ts 4. Rahmonqulova S. I IBM RS kompyuterida ishlash_Toshkent, sharq, 1996. 5. BryabinV.M Programmnoe obespechenei VM. M, Nauka, 1988. 6. Ortiqov A. IBM RS kompyuteridan foydalanish. Toshkent, Qomus, 1992. 7. Vvedenie v Mikrosoft Windows-95. Moskva,1995 8. Aripov M. Internet va elektron pochta asoslari. T., Universitet, 2000. 9. Faysman A. Professeonalnoe programmirobaniya na yazike Paskal- M; Nauka, 1989 g. 10. V. N. Govoruxin, C. G. Tsibulin. Vvedenie matematicheskiy paket dlya vsex. - Mir, 1997. 11. Proxorov G.V. Paket simvolnix vichisleniy Maple V. “Petit”, 1997. Qo’shimcha adabiyotlar: 1. Volvachev A.K., Krisevich V. S. Programmirovanie na yazika Paskal dlya per- sonalnix EC EBM- Minsk, Visshaya shkola, 1989 g. 2. Vasyukova N.D., Tyulyaeva V.V. Praktekum po osnovam programmirovaniya. Yazik Paskal- M; Visshsya shkola, 1991 g. 3. Zuev E.A. Yazik programmiravaniya Turbo Paskal 6.0, 7.0- M; Radioi svyaz, 1993. 4. Aminov I. Paskal dasturlash tili. O'quv qullanma- SamDU, Samarqand, 1996 y. 5. Абрамов В.Г. и др. Введение в язык Паскаль, М.: Наука, 1988, - 320 стр. 6. Фаранов В.В. Программирование на персональных ЭВМ в среде Турбо- Паскаль. 7. Aripov M. Internet va elektron pochta asoslari. T., Universitet, 2000. 8. Aminov I. “Informatika va informatsion texnologiyalar “ fanidan ma’ruzalar matni. SamDU, - Samarqand, 2005 yil. 9. Aminov I. “Informatika va informatsion texnologiyalar “ fanidan amaliy mashg’ulotlar. Uslubiy qo’llanma. SamDU, - Samarqand, 2006 yil. 10. Eshtemirov S. Elektron jadvallar. O’quv qo’llanma- Toshkent, “O’zbekiston”, 2006 yil 11. Manzon B.M. Maple V Power Edution. - “Filin”, 1998. 12. Proxorov G.V. Matamaticheskiy paket Maple V. Rukovodstva polzovatelya. – Kaluga, Oblizdat, 1998. 13. Aminov I., Eshtemirov S., Nomozov F. “Informatika va informatsion texnolo- giyalar “ fanidan laboratoriya mashg’ulotlar. Uslubiy qo’llanma. SamDU, - Samarqand, 2008 yil. 6 B-460100 –matematika va B-440200 – mexanika fanlari bakalavri ixtisoslikla- rii uchun «Informatika va dasturlash» fanidan ISHCHI REJA Ma’ruza – 60 soat № Mavzu Ma'ruza Adabiyotlar I.Bob. Zamonaviy informatika va axborot tex- nologiyalarining asosiy tushunchalari. 1. Kirish. Informatika va axborot texnologiyalarin- ing predmeti va asosiy masalalari. Informasiya va informasion jarayon tushunchasi. Axborotlarning o'lchov birliklari. Axborot va kompyuter texnolo- giyalari vositalari. Zamonaviy kompyuterlar, ularning turlari asosiy xarakteristikalari va qo'lla- nish sohalari. 2 [1, 2, 3, 4] 2. Sanoq sistemalari. Sanoq sistemalari bilan ishlash. Axborotlarni tasvirlash turlari va formalari. Axbo- rotlar-ni kompyuterda ikkilik sanoq sistemasida shaklida tasvirlash. Axborotlarni kodlash. 2 [1, 2, 3, 4] II. Bob. Informatika va informasion texnolo- giyalar- ning asosiy texnik vositalari. 3. Kompyuterlarning texnik tarkibi va asosiy quril- malari: prosessor, displiy, klaviatura sistemali blok. Xotira qurilmalari, ularning turlari va vazifa- lari. Tashqi qurilmalar: adaptorlar, vinchester, CD- ROM, disk yurituvchilar. Disklar: yupqa, qattiq va optik. Printerlar: matirisali, struyinli va lazerli. Skaner. Sichqoncha. 2 [1, 2, 3, 4] III. Komputerlarning dasturiy ta’minoti. 4. Dasturiy ta’minot. Operatsion tizimlar. Umumuiy ma'lumotlar va ularning turlari (MS-DOS, Norton Commander, Windows). Fayl, katolog tushunsha- lari. Disklar. 2 [1, 2, 3, 4] 5. Windows оpеrаtsiоn muhiti. Windows muhitining аsоsiy imkоniyatlаri. Windows ning аsоsiy elеmеntlаri, оynа, tuzilishi vа turlаri. Ishchi stol. 2 [1, 2, 3, 4] 6. Windows dа fаyllаr vа kаtаlоglаr bilаn ishlаsh. Disklаr bilаn ishlаsh. Windowsning asosiy dastur- lari. 2 [1, 2, 3, 4] IV- Bob. Algoritmlash va dasturlash asoslari. 7. Masalalarni kompyuterda echish bosqichlari. Al- goritm tushunchasi, xossalari va berilish usullari. Blok, sxema 2 [5, 6, 7, 8] 7 8. Algoritmlarning turlari: chiziqli va tarmoqlanuvchi jarayonlar uchun algoritmlar tuzish 2 [5, 6, 7, 8] 9. Takrorlanuvchi va murakkab jarayonlar uchun al- goritmlar tuzish 10. Dasturlash asoslari. Dasturlash tillari to'g'risida umumiy ma'lumotlar va asosiy tushunchalar. Tur- bo- Paskal dasturlash tizimi. Turbo-Paskal versiya- lari. Turbo-Paskal tizimining umuniy tuzilishi, asosiy menyulari va ishlash qoidalari. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 11. Paskal tilining umumiy xarakterastilasi va asosiy tushunchalari. Paskal tilida miqdorlar va amallar. Standart funksiyalar. Ifoda ma'lumotlarning turlari: butun, haqiqiy va mantiqiy. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 12. Paskal tilida dastur va uning umumiy tuzilishi. Dastur sarlavhasi. Dastur tanasi: nishonni tasvir- lash, o'zgaruvchilarni aniqlash, turlarni aniqlash, o'zgaruvchilarni aniqlash va operatorlar bo'limlari. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 13. Paskal tilida operatorlar. Ta'minlash operatori: arifmetik, mantiqiy va satrli ta'minlash operatorla- ri. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 14. Ma'lumotlarni kiritish va chiqarish (read, readln, write, eriteln) operatorlari. Tarkibiy (begin, …, end) operatorlari. Paskal tilida chiziqli dastur. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 15. Tarmoqlanuvchi jarayonlarni dasturlash. O'tish, sharti va tanlash operatorlari. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 16. Shartli operatorlar: to'liq va to'liqmas shakilari. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 17. Tarmoqlanuvchi dastur tuzish. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 18. Takrorlanuvchi jarayonlarni dasturlash. Siklik ja- rayonlar va ularni shartli operator orqali dastur- lash. . 2 [5, 6, 7, 8, 9] 19. Sikl operatorlari: parametrli, sharti oldin qo'yilgan va sharti keyin qo'yilgan 2 [5, 6, 7, 8, 9] 20. Takrorlanuvchi jarayonlarni dasturlash 2 [5, 6, 7, 8, 9] 21. Ichma -ich joylashgan murakkab sikllar. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 22. Paskal tilida ma'lumotlarning o'qzaruvchi turlari: sanab o'tiladigan va chegaralangan turlar. Munta- zam turlar. Massivlar. Bir o’lchovli massivlar. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 23. Ikki va ko’p o’lchovli masiblar. Massivlarni tavsif- lash operatori. Massivlarni tartiblash va saralash. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 24. Foydalanuvchi qism dasturlari: proseduralar (pro- seduralar). Parametrli va parametrsiz qism dastut- lar. Qism dasturlarni tasvirlash. Qism dasturga murojoat qilish. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 8 25. Foydalanuvchi qism dasturlari: funksiyalar (func- tion). Qism dastur parametrlari: qiymat-parametr- lari, o’zgaruvchi-parametrlar. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 26. To'plamli turlar. Paskal tilida to'plamlar va ularni bilim top'lamturlarini berilishi. To'plamlar ustida amallar. 2 [5, 6, 7, 8] 27. Paskal tilida modullar. Modullarni kompinyasiya qilish. Turbo-Paskal tilining standart modullari. 2 [5, 6, 7, 8] 28. Crt moduli. Oynani, rangni va ovozini boshqarish. 2 [5, 6, 7, 8] 29. Paskal tilining grafik imkoniyatlari. Graph moduli. Statik va dinamik tasvirlar. Ekranda klaviatura or- qali obektlarni harakatini va boshqarishni tashkil- lashtirish. 2 [5, 6, 7, 8] 30. Statik va dinamik tasvirlar. Ekranda kilaviatura orqali obektlarni harakatini va boshqarishni tash- killashtirish. Funksiyalar grafigini yasash. 2 [5, 6, 7, 8] JAMI 60 Amaliyot – 74 soat № Mavzu amaliyot Adabiyotlar 1. Sanoq sistemalari. Sanoq sistemalarida ishlash. Axborotlarni kodlash. 2 [1, 2, 3, 4] 2. Bir sanoq sistemasidan boshqasiga o’tish 2 [1, 2, 3, 4] 3. Kompyuterlarning texnik tarkibi va asosiy quril- malari: prosessor, displiy, klaviatura sistemali blok Xotira qurilmalari.Tashqi qurilmalar: adaptorlar, vinchester, CD-ROM, disk yurituvchilar. Disklar: yupqa, qattiq va optik. Printerlar. Skaner. Sich- qoncha. 2 [1, 2, 3, 4] 4. Windows оpеrаtsiоn muhiti. Windows muhitining аsоsiy imkоniyatlаri. Windows ning аsоsiy elеmеntlаri, оynа, tuzilishi vа turlаri. Ishchi stol. 2 [1, 2, 3, 4] 5. Windows dа fаyllаr vа kаtаlоglаr bilаn ishlаsh. Disklаr bilаn ishlаsh. Windowsning asosiy dastur- lari. 2 [1, 2, 3, 4] 6. Algoritmlar turlari: chiziqli, tarmoqlanuvchi algoritmlar 2 [5, 6, 7, 8] 7. Algoritmlar turlari: takrorlanuvchi algoritmlar tuzish. 2 [5, 6, 7, 8] 8. Murakkab jarayonlar uchun algoritmlar tuzish 2 [5, 6, 7, 8] 9 9. Dasturlash asoslari. Dasturlash tillari to'g'risida umumiy ma'lumotlar va asosiy tushunchalar. Tur- bo- Paskal dasturlash tizimi. Turbo-Paskal tizimin- ing umuniy tuzilishi, asosiy menyulari va ishlash qoidalari. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 10. Paskal tilining umumiy xarakterastilasi va asosiy tushunchalari. Paskal tilida miqdorlar va amallar. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 11. Standart funksiyalar. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 12. Ifoda ma'lumotlarning turlari: butun, haqiqiy va mantiqiy. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 13. Dastur sarlavhasi. Dastur tanasi: nishonni tasvir- lash, o'zgaruvchilarni aniqlash, turlarni aniqlash, o'zgaruvchilarni aniqlash va operatorlar bo'limlari. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 14. Paskal tilida operatorlar. Ta'minlash operatori: arifmetik, mantiqiy va satrli ta'minlash operatorlar. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 15. Ma'lumotlarni kiritish va chiqarish (read, readln, write, eriteln) operatorlari. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 16. Tarkibiy (begin, …, end) operatorlari. Paskal tilida chiziqli dastur. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 17. Tarmoqlanuvchi jarayonlarni dasturlash. O'tish, sharti va tanlash operatorlari. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 18. Shartli operatorlar: to'liq va to'liqmas shakilari. Tarmoqlanuvchi dastur tuzish. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 19. Takrorlanuvchi jarayonlarni dasturlash. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 20. Siklik jarayonlar va ularni shartli operator orqali dasturlash. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 21. Sikl operatorlari: parametrli, sharti oldin qo'yilgan va sharti keyin qo'yilgan. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 22. Takrorlanuvchi jarayonlarni dasturlash. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 23. Iterasion siklik jarayonlarni dasturlash. Ichma -ich joylashgan murakkab sikllar. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 24. Muntazam turlar. Massivlar. Bir o’lchovli massiv- lar. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 10 25. Ikki va ko’p o’lchovli masiblar. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 26. Massivlarni tavsiflash operatori. Massivlarni tartiblash va saralash. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 27. Foydalanuvchi qism dasturlari: proseduralar (proseduralar). Parametrli va parametrsiz qism dastutlar. Qism dasturlarni tasvirlash. Qism das- turga murojoat qilish. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 28. Foydalanuvchi qism dasturlari: funksiya- lar(function). 2 [5, 6, 7, 8, 9] 29. Functiondan foydalanib dastur tuzish 2 [5, 6, 7, 8, 9] 30. To'plamli turlar. Paskal tilida to'plamlar va ularni bilim top'lamturlarini berilishi. To'plamlar ustida amallar. 2 [5, 6, 7, 8] 31. Paskal tilida satrlar bilan ishlash funksiyalari. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 32. Paskal tilida satrlar bilan ishlash proceduralari. 2 [5, 6, 7, 8, 9] 33. Paskal tilida modullar. Modullarni kompinyasiya qilish. Turbo-Paskal tilining standart modullari. Crt moduli. Oynani, rangni va ovozini boshqarish. 2 [5, 6, 7, 8] 34. Paskal tilining grafik imkoniyatlari. Graph moduli. Statik va dinamik tasvirlar. 2 [5, 6, 7, 8] 35. Ekranda klaviatura orqali obektlarni harakatini va boshqarishni tashkillashtirish. 2 [5, 6, 7, 8] 36. Statik va dinamik tasvirlar. Ekranda kilaviatura orqali obektlarni harakatini va boshqarishni tash- killashtirish 2 [5, 6, 7, 8] 37. Funksiyalar grafigini yasash. 2 [5, 6, 7, 8] JAMI Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|