Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti hisoblash usullari

1.2.3. Fan mashgulotlari mavzulari va ularga ajratilgan soat 
 
   Nazariy mashg`ulotlar mavzulari mazmuni va ularga ajratilgan soat 
5-semestr (22 soat) 
 
1-ma’ruza (2 soat) Matematika ukitish uslubiyati fani predmeti 
Tarixiy ma’lumotlar. Matematika – fan va ukuv predmeti sifatida. 
Matematika ukitish uslubiyati fani maksad va vazifalari. 
 
  
2-ma’ruza (2 soat) matematika ukitishning mazmuni va vazifalari. 
Maktabda matematika ukitish mazmuni va vazifalari                  
Matematika  ukitishda predmetlararo  alokalar. 
 
 
3-ma’ruza (2 soat) Matematika ukitishning ilmiy usullari 
Ilmiy tadkikot usullarining  umumiy tavsifi. 
 
Kuzatish va tajriba. 
Takkoslash va analogiya. 
 
 
4-ma’ruza (2 soat) Matematika o`qitishning ilmiy usullari (davomi) 
Analiz va sintez. 
Umumlashtirish, maxsuslashtirish, konkretlashtirish va abstraksiyalash. 
Induksiya va deduksiya 
 
 
5-ma’ruza (2 soat) Matematika o’qitishda tafakkur uslublari va shakllari 
Tafakkurning kiskacha tavsifi. 
Matematik tushunchalar va ularni shakllantirish. 
Xukmlar va ularning turlari. 
Matematik tasdiklar va isbotlash usullariga o’rgatish. 
Matematika ukitishda induksiya va deduksiya. 
 
 
6-ma’ruza (2 soat) Matematik ta’lim usullari 
Matematika uktishning an’anaviy usullari. 

 
19
Muammoli  ta’lim usuli. 
Matematika ukitishning  yangi texnologiyalari. 
 
7-ma’ruza (2 soat) Matematika o`qitish prinsiplari. 
Matematika ukitish prinsiplarining moxiyati. 
Ilmiylik va tarbiyaviylik prinsipi. 
Ko’rgazmalilik prinsipi. 
Onglilik va faollik prinsipi. 
Puxta o’zlashtirish prinsipi 
Sistemalilik va ketma-ketlilik prinsipi. 
Moslik prinsipi. 
Tabakalashtirish va individuallashtirish prinsipi. 
 
       8-ma’ruza (2 soat) Matematika o`qitish vositalari. 
Matematika ukuv kullanmasi va darsligi. 
Didaktik materiallar va kushimcha  uslubiy kullanmalar. 
Matematika bo’yicha spravochniklar va ma’lumot beruvchi adabiyotlar bilan ishlash. 
Matematika bo’yicha ukuv jixozlari. 
 
 
9-ma’ruza (2 soat) Matematika o`qitishni tashkil etish. Matematika darsi. 
Matematika darsi va unga kuyiladigan talablar. 
Matematika ukituvchisining darsga tayyorgarlik tizimi. 
Matematika darsini taxlil kilish. 
Talabalar bilimini baxolash. 
 
10-ma’ruza (2 soat) Matematika o`qitishda masalalar yechishning axamiyati va     
o’rni 
Matematik masalalar yechishning matematika o’kitishdagi vazifalari. 
Masalalarning matematika  o’kitish jarayonidagi axamiyati. 
Matematikani masalalar yechish orkali o’rgatish 
Matematika masalalarning turlari va ularni yechish boskichlari. 
 
11-ma’ruza (2 soat) Matematika bo’yicha sinfdan va maktabdan tashqari  
mashgulotlar 
Maktabda matematika bo’yicha sinfdan tashkari ishlarning maksadlari va mazmuni. 
Fakultativ mashgulotlar. 
Maktabdan tashkari va sirtki matematik tadbirlar.     
 
 
  Amaliy mashg`ulotlar mavzulari va ularga ajratilgan soat 
5 semstr (12 soat) 
 
 
1-amaliy mashgulot (2 soat) Matematika o`qitishning ilmiy usullari 
Kuzatish va tajriba. 
Takkoslash va analogiya. 
 
2-amaliy mashgulot (2 soat) Matematika o`qitishning ilmiy usullari (davomi) 
Analiz va sintez. 
Umumlashtirish, maxsuslashtirish, konkretlashtirish va abstraksiyalash. 
Induksiya va deduksiya 
 
3-amaliy mashgulot (2 soat)  Matematika o’qitishda tafakkur uslublari va shakllari 

 
20
Matematik tushunchalar va ularni shakllantirish. 
Xukmlar va ularning turlari. 
Matematik tasdiklar va isbotlash usullariga o’rgatish. 
Matematika ukitishda induksiya va deduksiya. 
 
4-amaliy mashgulot (2 soat)  Matematik ta’lim usullari 
Matematika uktishning an’anaviy usullari. 
Muammoli  ta’lim usuli. 
Matematika ukitishning  yangi texnologiyalari. 
 
 
5-amaliy mashgulot (2 soat)  Matematika o`qitish prinsiplari. 
Matematika ukitish prinsiplarining moxiyati. 
Ilmiylik va tarbiyaviylik prinsipi. 
Ko’rgazmalilik prinsipi. 
Onglilik va faollik prinsipi. 
Puxta o’zlashtirish prinsipi 
Sistemalilik va ketma-ketlilik prinsipi. 
Moslik prinsipi. 
Tabakalashtirish va individuallashtirish prinsipi. 
 
6-amaliy mashgulot (2 soat) Matematika oqitish vositalari. 
Matematika ukuv kullanmasi va darsligi. 
Didaktik materiallar va kushimcha  uslubiy kullanmalar. 
Matematika bo’yicha spravochniklar va ma’lumot beruvchi adabiyotlar bilan ishlash. 
Matematika bo’yicha ukuv jixozlari. 
 
 

 
Seminar mashg`ulotlari mavzulari va ularga ajratilgan soat 
5 semestr (26 soat) 
 
 
1-seminar mashgulot (2 soat) Matematika oqitishni tashkil etish.  
Matematika darsi va unga kuyiladigan talablar. 
Matematika ukituvchisining darsga tayyorgarlik tizimi. 
 
2-seminar mashgulot (2 soat) Matematika darsi. 
Matematika darsini taxlil kilish. 
Talabalar bilimini baxolash. 
 
3-seminar mashgulot (2 soat) Matematika o’qitishda masalalar yechishning  
ahamiyati va o’rni 
Matematik masalalar yechishning matematika o’kitishdagi vazifalari. 
Masalalarning matematika  o’kitish jarayonidagi axamiyati. 
Matematikani masalalar yechish orkali o’rgatish 
Matematika masalalarning turlari va ularni yechish boskichlari. 
 
4-seminar mashgulot (2 soat) Matematika bo’yicha sinfdan va maktabdan  
 
 
 
 
 
tashkari  mashgulotlar 
Maktabda matematika bo’yicha sinfdan tashkari ishlarning maksadlari va mazmuni. 
Fakultativ mashgulotlar. 
Maktabdan tashkari va sirtki matematik tadbirlar.     
 

 
21
 
5-seminar mashgulot (2 soat) Son va hisoblashlarni o’rganish 
Arifmetika o’kuv predmeti va fan sifatida. 
Boshlangich sinflarda son va xisoblashlarni o’rganish. 
5-6- sinflarda son va xisoblashlarni urganish. 
Son va xisoblashlarni o’rganishning umumiy prinsiplari. 
 
6-seminar mashgulot (2 soat) Maktabda turli sonlar sistemalarini o’rganish  
Natural sonlarni o’rganish. 
Rasional sonlarni o’rganish. 
Musbat va manfiy sonlarni o’rganish. 
 
7-seminar mashgulot (2 soat) Algebrani o’kitish uslubiyati  
Algebra fanining paydo bo’lish tarixidan. 
Umumiy o’rta ta’lim maktabida algebra o’kitishning mazmuni va vazifalari. 
Algebra bo’yicha  mashklar sistemasi. 
5-6 sinflarda  algebra elementlarini o’rganish. 
            
8-seminar mashgulot (2 soat) Algebraik ifodalarni ayniy shakl  
 
 
 
 
 
almashtirishlarni urganish uslublari 
Algebraik ifodalarni ayniy shakl almashtirishlarni o’rganish. 
Ko’pxadlar ustida amallarni o’rganish. 
Ko’phxadlarni ko’paytuvchilarga ajratish. 
Algebraik kasrlar va ular ustida amallar.  
 
 
9-seminar mashgulot (2 soat) Tenglama va tengsizliklarni o’rganish 
Tenglama va tengsizliklar yo’nalishi mazmuni va axamiyati. 
Yo’nalishning asosiy tushunchalarini o’rgatish. 
Tushunchalarni o’rganish umumiy ketma-ketligi. 
Tenglama va tengsizliklarni o’rganish xususiyatlari. 
 
10-seminar mashgulot (2 soat) Funksiyalar va grafiklarni o’rganish 
Funksiya tushunchasining kiritilishi va o’rganilishi. 
Asosiy elementar funksiyalar. 
Funksiyalar xossalari va grafiklarini o’rganish. 
Algebra darslarida ukuvchilar  funksional tafakkurini ustirish uslubiyati xakida 
 
 
11-seminar mashgulot (2 soat) Geometriya oqitish uslubiyati masalalari. 
geometriya o’quv predmeti sifatida 
Geometriya fanini o’kitishning maksadlari. 
Geometriya fani va uning o’kitilishi xakida tarixiy ma’lumotlar. 
Maktabda geometriya o’kitishning mazmuni. 
5-6-sinflarda geometriya elementlari. 
7-9-sinflarda geometriya o’kitishning xususiyatlari. 
  
 
12-seminar mashgulot (2 soat) Fazoda to’gri chizik, tekisliklar va fazoviy  
 
 
 
 
 
jismlarni o’rganish 
Fazoda to’gri chizik va tekisliklarni o’rganish. 
Ko’pyoklar va ularni o’rganish xususiyatlari. 
Muntazam ko’pyoklar. 
Aylanish jismlari xakida tushunchalar . 
Silindr va konus. 
Shar va sfera.  

 
22
 
 
13-seminar mashgulot (2 soat) Maktabda informatika o’gitishning mazmuni  
va vazifalari 
 “Informatika va hisoblash texnikasi asoslari” fanini o’gitishning  magsadlari. 
 “Informatika va hisoblash texnikasi asoslari” fani o’guv dasturi va uning mazmuni. 
 Maktabda informatika o’gitishning asosiy yo’nalishlari. 
 
 
  Mustakil ta’lim mashgulotlari mazmuni va ularga ajratilgan soat 
5 semestr (60 soat)  
 
1-mustakil ish (6 soat) Maktabda turli sonlar sistemalarini o’rganish.  
2-mustakil ish (6 soat) Algebrani o’kitish uslubiyati.  
3-mustakil ish (6 soat) Algebraik ifodalarni ayniy shakl almashtirishlarni urganish uslublari. 
4-mustakil ish (6 soat) Tenglama va tengsizliklarni o’rganish. 
5-mustakil ish (6 soat) Funksiyalar va grafiklarni o’rganish. 
6-mustakil ish (6 soat) Geometriya o`qitish uslubiyati masalalari geometriya o’kuv predmeti  
                                     sifatida.
 
 7-mustakil ish (6 soat) Fazoda to’gri chizik, tekisliklar va fazoviy jismlarni o’rganish. 
 8-mustakil ish (6 soat) Maktabda informatika o’kitishning mazmuni va vazifalari.   
 9-mustakil ish (6 soat) Maktabda informatika asosiy tushunchalari va operasion sistemalarni           
                                      o’rganish
. 
10-mustakil ish (6 soat) Foiz va takribiy xisoblashlar. 
 
1.3. FANNI O’QITISH JARAYONINI TASHKIL ETISH VA O’TKAZISH BO’YI-CHA 
TAVSIYALAR. (Fanni o’qitish shakli, vositalari, texnologiyasi va metodlari). 
1.3.1. Nazariy mashg’ulotlarga tayyorgarlik.  
Bu  jarayonga  tayyorgarlik  ko’rishda  faqatgina  ma’ruza  materiallari  bilan  cheklanib 
qolmasdan,  balki  bir  necha  uslubiy  qo’llanma  va  darsliklardan  foydalanish  lozim.  Bu  bir 
tomondan  dars  hajmining  kamligi  sababli  ma’ruza  darslarida  yetkazishning  imkoni  bo’lmagan 
mavzularni  to’ldirishga,  ikkinchi  tomondan  esa  chuqur  bilim  olish  va  masalalarni  yechish 
ko’nikmalarni  shakllantirishga  yordam  beradi.  Bu  o’z  navbatida  talabaning  mustaqil  bilim 
olishini, adabiyotlar bilan ishlash ko’nikmalarini shakllantiradi. 
1.3.2.  Amaliy  mashg’ulotlarni    o’qitish  jarayonini  tashkil  etish  va  uni  o’tkazishga 
tayyorgarlik bo’yicha tavsiyalar.  
Talabaning  nazariy  ma’lumotlarni  va  umumiy  fanni  o’zlashtirish  darajasi  uning  amaliy 
masalalarni,  seminar  mashg’uloti  materiallarini  bajarishi,  masalalarni  mustaqil  yecha  olishi,  uy 
vazifalarini  bajara  olishi  darajasi  va  samaradorligi  bilan  aniqlanadi.  Shuning  uchun  talaba 
fanning har xil bo’limlaridagi tipik masalalarni mustaqil yechish ko’nikmalarini egallashi lozim. 
Bu  jarayonda  talaba  o’rganilayotgan  fanning  ma’nosiga  chuqurroq  yetib  borgan  holda  aniq 
amaliy masalalarni yechishda umumiy nazariy qonuniyatlarni qo’llay oladi. Buning uchun talaba 
amaliyot  darslarida  qiyinlik  darajasi  oshib  boruvchi  kamida  5-6  ta  masala  yechishi  zarur. 
Darsdan  tashqari  mustaqil  ish  va  uy  vazifasi  sifatida  talabaga  o’rtacha  qiyinlikdagi  va  uslubiy 
manbalardan foydalangan holda yechish mumkin bo’lgan masalalarni berish maqsadga muvofiq. 
Bunda  o’tilgan  nazariy  ma’lumotlar  va  masalalar  yechishning  maxsus  uslublaridan 
foydalanilishiga  e’tibor  berish  kerak.  Shunday  qilib,  talabani  shu  fanga  kiruvchi  har  xil 
bo’limlarga oid  masalalarni  nazariy  ma’lumotlarga tayanib  yechishga o’rgatiladi.  Bu  jarayonda 
quyidagi uslubiy xarakterga ega qoidalarni e’tiborga olish maqsadga muvofiq: 

 
23
  masalaning  qo’yilishini  qisqacha  yozish,  bunda  berilgan  ma’lumotlarning  hamma-sini 
yagona  birliklar  sitemasiga  o’tkazish,  lozim  bo’lganda  ba’zi  spravochnik  o’zgarmaslarini 
kiritish; 
  masalani  yechish  jarayonida  qo’llaniladigan  barcha  zaruriy  qonuniyatlarni  o’zida  aks 
ettiruvchi  noma’lum  miqdorlarni  izlashning  mantiqiy  yo’llarini  topgan  holda  masalani  tahlil 
qilish; 
  masala shartining grafik tasvirini (eskizini) chiza bilish; 
  masalani yechishning ketma-ketligini izohlashlar bilan bajara olish; 
  o’lchamlarni  tekshira  olish,  berilgan  ma’lumotlardan  to’la  foydalana  olish,  yechimning 
ishonchliligini baholay olish; 
  masalaning yechimini yetarlicha aniqlik bilan hisoblay bilish; 
  olingan sonli natijalarning mantiqiy maqsadini baholay bilish va ulardan zaruriy mexanik 
xulosalar chiqara bilish. 
Talabaning  amaliyot  darslaridagi  topshiriqlarni,  uy  vazifalarini  va  mustaqil  ish 
topshiriqlarini  bajarishini  nazorat  qilish  va  baholashning  quyidagi  uslubiga  e’tiborni  qaratish 
maqsadga muvofiq: 
  uy vazifalarini tekshirish; 
  nazorat topshiriqlarini bajarishini tekshirish; 
  dars davomida o’zlashtirishini nazorat qilish; 
  mustaqil ish topshiriqlari himoyasi. 
Amaliyot mashg’uloti topshirig’ini bajarishdan kutiladi-gan natijalar:  
  mavzu yuzasidan bilimlarni tizimlashtirish va mustahkamlash;  
  amaliy masalalarni yechishda nazariy tushunchalardan foydalana bilish;  
  masalani yechishning to’g’ri usulini tanlay bilish;  
  masalani mustaqil yechish ko’nikmasini hosil qilish;  
  masalaning yechimini mustaqil tahlil qila bilish. 
1.3.3. Amaliyot mashg’uloti topshirig’ini bajarishdan kutiladigan natijalar:  
mavzu  yuzasidan  bilimlarni  tizimlashtirish  va  mustahkamlash;  amaliy  masalalarni 
yechishda nazariy tushunchalardan foydalana bilish; masalani yechishning to’g’ri usulini tanlay 
bilish; masalani mustaqil yechish ko’nikmasini hosil qilish; masalaning yechimini mustaqil tahlil 
qila bilish. 
1.3.4. Laboratoriya mashg’uloti topshirig’ini bajarishdan kutiladigan natijalar:  
mavzu  yuzasidan  bilimlarni  tizimlashtirish  va  mustahkamlash;  laboratoriya  mashg’uloti 
topshirig’ini bajarishda nazariy tushunchalardan foydalana bilish; topshiriqni bajarishning to’g’ri 
usuli  va  ketma-ketligini  tanlay  bilish;  topshiriqni  mustaqil  bajarish  va  uni  amaliyotga  qo’llay 
bilish ko’nikmasini hosil qilish; topshiriqning yechimini mustaqil tahlil qila bilish. 
1.3.5.  Seminar  mashg’uloti  va  mustaqil  ish  topshirig’ini  bajarishdan  kutiladigan 
natijalar:  
mavzuga  oid  qo’shimcha  materiallarni  axborot  manbalari  (kutubxona,  internet  tarmog’i, 
vaqtli  matbuot va  hokazo) dan topish, konspektlashtirish  va ularni o’rganish;  mavzu  yuzasidan 
matn  bilan  ishlash,  bilimlarni  tizimlashtirish  va  mustahkamlash;  fikrlar  ketma-ketligini  tanlay 
bilish;  o’z  ustida  malakaviy  ishlashni  o’rganib  borish;  nutqni  rivojlantirish  va  eslab  qolish 
qobiliyatini  kuchaytirish;  o’z  fikri  va  guruh  fikrini  tahlil  qilib,  bir  yechimga  kelib,  yakuniy 
xulosani  bayon  qilish;  mavzuni  hayotiy  voqyealar  bilan  bog’lash;  mustaqil  tahlil  va  xulosalar 
chiqara bilish; pedagogik mahoratni shakllantirib borish. 
1.3.6. Mustaqil ish turlari: 
  takrorlash  va  mashq  qilish:  takrorlash;  tahlil  qilish;  qayta  ishlash;  mustahkamlash; 
chuqurlashtirish; eslab qolish; ko’nikma hosil qilish; malakani shakllantirish; 

 
24
  yangi bilimlarni mustaqil o’zlashtirish: yangi mavzular; axborot manbaini izlab topish va 
konspektlashtirish; mustaqil fikrlar tuzish; 
  ijodiy  xarakterdagi  ishlar:  muammoli  vaziyatlarni  aniqlash;  test  va  topshiriq  tuzish; 
slaydlar tayyorlash; mustaqil qaror qabul qilish; yangi usullar yaratishga intilish. 
1.3.7. Mustaqil ta’limni tashkil qilishda foydalanadigan vositalar: 
 
nazariy mashg’ulotlarda foydalanadigan vositalar (darslik; o’quv qo’llanma; masala 
va  mashq  to’plami;  diapozitivlar;  lug’atlar;  masalalar  to’plami;  magnit  yozuv;  video  yozuv; 
o’rgatuvchi dasturlar; multimedia va hokazo); 
 
amaliy  mashg’ulotlarda  foydalaniladigan  vositalar  (yo’riqnomalar  to’plami;  tabiiy 
o’qitish vositalari; xarakatlanuvchi modellar; o’quv plakatlari; yo’riqnoma; texnologik xaritalar; 
trasparantlar; modellar; elektron kitoblar; maketlar; testlar va hokazo). 
1.3.8. Referat yozish bo’yicha qisqacha ko’rsatmalar: 
  Referat  tayyorlashda  hal  etilishi  nazarda  tutiladigan  vazifalar:  o’quv  predmetning 
dolzarb  nazariy  masalalari  bo’yicha  bilimlarni  chuqurlashtirish,  talaba  tomonidan 
mavzuga  oid  olingan  nazariy  bilimlarni  ijodiy  qo’llash  ko’nikmalarini  hosil  qilish; 
tanlangan  kasbiy  sohada  mavjud  mahalliy  va  xorijiy  tajribalarni  mavjud  sharoitlarda 
ularni  amaliy  jihatdan  qo’llash  imkoniyatlari  va  muammolarni  o’zlashtirish;  tanlangan 
mavzu bo’yicha har xil manbalarni (monografiyalar, davriy nashrlardagi ilmiy maqolalar 
va  shu  kabilar)  o’rganish  qobiliyatini  takomillashtirish  va  ularning  natijalari  asosida 
tanqidiy  yondashgan  tarzda  mustaqil  holda  materialni  ifoda  etish,  ishonchli  xulosa  va 
takliflar  qilish;  yozma  ko’rinishdagi  ishlarni  to’g’ri  rasmiylashtirish  ko’nikmalarini 
rivojlantirish. 
  Referat  ustida  ishlash  tartibi:  mavzuni  tanlash;  mavzu  bo’yicha  asosiy  manbalarni 
o’rganish;  zaruriy  materiallarni  konspektlashtirish;  tadqiqot  rejasini  tuzish;  yig’ilgan 
materiallarni  tartibga  solish  va  yozish;  foydalanilgan  adabiyotlar  ro’yxatini 
rasmiylashtirish; referatni rasmiylashtirish. 
  Referatni  rasmiylashtirish  tartibi:  A4  shakldagi  qog’ozga  12-shrift,  1,5  interval, 
qog’ozning bir tomonida chapdan – 2,5 sm, o’ngdan – 1,5 sm, yuqori va pastdan – 2 sm 
xoshiya  qoldiriladi;  matn  sahifalariga  tartib  raqami  beriladi,  1-titul  varag’i,  2-reja,  3-
betdan boshlab sahifalanadi; 
referat hajmi 20-25 betdan oshmasligi lozim. 
  Referat  matnini  rasmiylashtirish  tartibi:  titul  varag’i;  ish  rejasi;  kirish;  asosiy  qism 
(kamida 3 ta banddan  iborat bo’lishi  lozim);  xulosa;  foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati; 
ilova (jadval, diagramma, grafik, rasm, sxema va hokazo). 
1.3.9.  Ta’lim umumiy shakllari: jamoaviy, guruh bo’lib, yakka tartibda (frontal, zveno, 
individual). 
1.3.10. Ta’lim usullari:  
  an’anaviy  usullar  (og’zaki,  amaliy,  ko’rgazmali,  kitob  bilan  ishlash,  video  va  audio 
usullar);  
  aniq  maqsadli  usullar  (bilimlarni  egallash;  malaka  va  ko’nikmalarni  shakllantirish; 
bilimlarni  qo’llash;  ijodiy  faoliyat;  mustahkamlash;  bilim,  malaka  va  ko’nikmalarni 
tekshirish); 
  idrok etish-bilish faoliyati xarakteriga ko’ra usullar (tushuntirish – illyustrativ (axborot – 
reseptiv); reproduktiv; muammonli bayon qilish; qisman ijodiy (evristik); tadqiqiy); 
  didaktik  maqsadli  yo’naltirilgan  usullar  (ilk  bor  bilimlarni  o’zlashtirish;  egallangan 
bilimlarni mustahkamlash va takomillashtirish). 
1.3.11. Yangi pedagogik va innovasion texnologiyalar uslublari: «Ma’ruza», «Tanishuv», 
«Tushunchalar  tahlili»,  «Zinama-zina»,  «Charxpalak»,  «Bumerang»,  «Rezyume»,  «Muammo», 

 
25
«Labirint»,  «Blis-so’rov»,  «Fikr,  sabab,  misol,  umumlashtirish  (FSMU)»,  «Skarabey», 
«Yelpig’ich»,  «Muloqot»,  «Yozma  bahs»,  «Kuzatish,  bahslashish,  ishontirish  (KBI)», 
«Munosabat»,  «Tashviqot  guruhi»,  «Amaliyotda  jamoaviy  ijodiy  ishlar»,  «Ssenariy  (sahna)», 
«Ishontirish  maktabi»,  «Kelishuv  va  ziddiyat»,  «Uchlik  -  samarali,  axloqiy,  nazokatli  (SAN)», 
«Tushuntiruvchi, talqin qiluvchi (germenevtik)», «Aniq  vaziyat, hodisa (keys-stadi)», «Haqiqiy 
vaziyatlarni  o’yin  qilib  ko’rish  (simulyasiya)»,  «Taqdimot»,  «Olmos»,  «Jadvallar», 
«Kungaboqar», «3x4», «6x6x6», «Muzyorar», «Yumaloqlangan qor», «Fikrlar hujumi», «Aqliy 
hujum»,  «Kichik  guruhlarda  ishlash»,  «Insert»,  «Tarmoqlar  (klaster)»,  «Bahs-munozara», 
«Davra suhbati», «Davra stoli», «Kim ko’p, kim tezroq», «Kim chaqqon, kim topqir», «Kuchsiz 
halqa»,  «Loyiha»,  «To’rt  pog’onali»,  «So’qrot  suhbati»,  «Tanqid  qilishni  o’rganing», 
«Iyerarxiya», «Boshqaruv», «Murabbiy va jamoa» va hokazo.  
1.3.12.  Ta’lim vositalari: 
  matnli  vositalar  (o’quv  dastur;  darslik;  o’quv  qo’llanma;  elektron  darsliklar  va 
qo’llanmalar;  uslubiy  qo’llanma  va  ko’rsatmalar;  tarqatma  materiallar;  imtihon  va 
nazorat variantlari; testlar va hokazo); 
  tasvirli  vositalar  (fotosuratlar;  eskiz;  chizma;  sxema;  ramziy  tasvir;  reja  jadvallar; 
simvollar; diagrammalar; grafiklar; slaydlar va hokazo); 
  audio-video  vositalar  (videofilmlar;  kompakt  disklar;  audio  va  video  kassetalar; 
tasvir  va  matnni  yozish  va  saqlash;  doskalar  (oq  doska,  flipchart  doska,  pinbord 
doska); videomagnitafon; kamera; kompyuter va hokazo); 
  modelli vositalar (asbob-uskunalar; stanoklar; yarim tayyor va tayyor mahsulotlar). 
1.3.13.  Didaktik tamoyillar tizimi: ilmiylik, qulaylik, izchillik, uzviylik, nazariyaning 
amaliyot bilan bog’liqligi, onglilik, faollik va mustaqillik, ko’rgazmalilik, mustahkamlik, 
guruh qilib o’qitish hamda unda individual yondashishni qo’shib olib borish, o’qitishning 
tarbiyalovchi, rivojlantiruvchi va takomillashtiruvchi xarakteri, o’qitishning kasbiy 
yo’naltirilganligi.  
1.3.14.  Ta’limda  o’quv-tarbiyaviy  jarayonni  tashkil  etish  shakllari:  dars,  fan,  texnika 
to’garaklari, o’quvchilar ilmiy uyushmalari, sayohatlar.