Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti psixologiya kafedrasi

Konflikt signallari 
Konflikt  signallari  konfliktning  to’la  namoyon  bo’lishidan  oldin  tomonlar 
o’rtasidagi  odatdagi  to’g’ri  munosabatlar  o’rtasida  kelishmovchilik,  inqiroz,  o’zaro 
tushunmaslik,  g’ayirlik,  ayrmakashlik  vujudga  kelayotganligini  namoyon  etadi. 
Konflikt  signallariga  bee’tiborlilik  uning  kelgusida  rivojlanib  ketishi  uchun  asos 
bo’lib  xizmat  qiladi.  Shu  bois,  konflikt  signallarini  bilish  va  ularga  e’tiborli 
munosabat  talab  qilinadi.  Konflikt  signallariga  inqiroz,  tomonlar  orasidagi  tanglik, 
tushunmovchilik,  insidentlar,  diskomfort  kiradi.  Ularning  mazmunini  tushunish, 
ularga  nisbatan  mutanosib  munosabat  odatda  konfliktning  erta  anglanishi, 
inqirolzning oldi olinishi va uning hal etilishi uchun asos bo’lib xizmat qiladi.  
Inqiroz 

---

 
 
49 
Tomonlar orasidagi ma’lum ijtimoiy, iqtisodiy, ma’naviy inqiroz darrov bilinadi. 
Agar  biror  kishi  o’zining  do’sti,  hamkori,  yoki  tanishi  bilan  o’z  munosabatlarini 
birdaniga va sababsiz uzib qo’ysa, u bilan gaplashishidan o’zini saqlasa, hafa bo’lib 
yursa,  uni  turli  qarama-qarshi  fikrlar  qiynasa, bu  -  konfliktdagi  inqirozning  vujudga 
kelganligiga  ishoradir.  Bu  holatlar  inqiroz,  yoki  hal  etilmagan  o’ziga  xos  konflikt 
belgilari  hisoblanadi.  Shu  bilan  birga,  boshqa  tomonga  nisbatan  ishlatilgan 
zo’ravonlik, tahdid, shantaj kabilar ham inqiroz vaziyatining mavjudligini ko’rsatadi. 
Juda  qattiq  bahs  yuritish,  bahsda  tomonlarning  bir-birini  ayamasligi,  o’zaro 
tahdidlarning  qo’llanilishi  ham  inqiroz  vaziyatining  ko’rinishlari  hisoblanadi. 
Inqirozni  ko’rsatuvchi  yorqin  belgilardan  biri  kishi  o’z  emosiyalarini  ushlab  tura 
olmasligi, o’z emosiyalari va xis-tuyg’ulariga erk berishi, so’kishish, yomon so’zlar 
ishlatish,  birovni  tahqirlash  kabilardir.  Odam  bu  vaziyatda  o’z  emosiyalari  ichiga 
kirib ketib, o’z fikrlarida qarshi tomonni ―u yoki bu qilvorishga‖ jazm ham qiladi. Bu 
vaziyatlarda  tezda  inqirozning  mavjud  ekanligi  tan  olish,  o’zini  emosional 
tinchlantirish,    inqiroz  vaziyatini  vujudga  keltirgan  sabablarni  tahlil  qilish,  o’zini 
muzokaralarga hozirlash, qarshi tomon bilan tinch muloqotga o’tish darkor. Agar bu 
ish qilinmasa, haqiqatan ham kuchli konflikt yuzaga kelishi aniq.