Аllaberganova Gulchehra Masharipovna Navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universitetining “Umumiy fizika” kafedrasi dotsenti Shamshiyeva Hulkar

50 
2023-MAY 
 
P4 
4 
2 
6 
2 
0 
P5 
2 
9 
27 
25 
16 
Natijaviy jadval yuqoridagi ko’rinishga keldi, o’rtacha kutish vaqtini baholash uchun har 
bir jarayonning kutish vaqt (Waiting Time)lari qo’shib chiqiladi va umumiy jarayonlar 
soniga bo’linadi. 
Average waiting time : 
0 + 3 + 10 + 0 + 16
5
= 
29
5
= 5.8 
Shortest Job First (SJF) rejalashtirish algoritmi o'rtacha kutish vaqtini qisqartirish va 
operatsion tizimlarda o'tkazish qobiliyatini maksimal darajada oshirishning samarali usuli 
hisoblanadi. Buni amalga oshirishda jarayonni yorilish vaqtini oldindan bilishni talab qiladi, 
bu esa ushbu algoritmni amalda qo'llashni qiyinlashtiradi. Hozirda SJF algoritmning 
o'zgartirilgan versiyasi, Shortest Remaining Time First (SRTF) algoritmi orqali yorilish 
vaqtini oldindan bilish cheklovni bartaraf etish va optimal samaradorlikni ta'minlash uchun 
ishlatilishi mumkin. 
ADABIYOTLAR RO‘YXATI. 
1. "Operating System Concepts" by Abraham Silberschatz, Peter B. Galvin, and Greg Gagne 
2. "Modern Operating Systems" by Andrew S. Tanenbaum and Herbert Bos 
3. "Introduction to Algorithms" by Thomas H. Cormen, Charles E. Leiserson, Ronald L. 
Rivest, and Clifford Stein 
 

---

51 
2023-MAY 
 
BOSHLANGʻICH SINFLARDA PUNKTUATSION MASHQLARNI BAJARISH 
USULLARI 
Alikulova Fazilat Abdusattor qizi 
Toshkent Kimyo xalqaro universiteti Namangan filiali
Boshlang'ich ta'lim yo'nalishi 2-kurs talabasi 
Annotatsiya. Maqolada boshlangʻich sinf o'quvchilarda tinish belgilarini rivojlantirish 
muammosining holati va ko'nikmalarini rivojlantirishning pedagogik shartlari ko'rsatilgan. 
Kalit so'zlar: tinish belgilar, Boshlangʻich sinf o'quvchilarining punktuatsiya 
savodxonligini shakllantirish, nuqtalar ilmi, savod oʻrgatish. 
KIRISH 
Punktuatsiya soʻzi grekcha boʻlib “Nuqtalar ilmi” degan maʼnoni anglatadi. 
Ma’lumki, punktuatsiya tinish bеlgilarini ishlatilishi haqidagi qоidalar yigʻindisi. 
«Punktuatsiya ham yozuv kabi, kishilar оrasidagi alоqaning muhim vоsitalaridan biri 
sanaladi». Bоshlangʻich sinflarda toʻrtta tinish bеlgi: gap охirida nuqta, soʻrоq bеlgisi, 
undоv bеlgisi hamda uyushiq boʻlakli gaplarda vеrgulning ishlatilishi haqidagi qоidalar 
oʻrgatiladi. Bоshlangʻich sinflarda oʻrgatiladigan tinish bеlgilari kam boʻlishiga qaramay, 
oʻqituvchi har bir sinfda punktuatsiya ustida muntazam ish оlib bоrishi zarur, chunki tinish 
bеlgilari fikrni aniq va tеz oqib оlishga hamda boshqalarga uqtirishga yordam bеradi». 
Boshlangʻich sinf oʻquvchilarni tinish bеlgilari bilan tanishtirishda oʻqituvchi, 
avvalо, ularning yozma nutq toʻgʻri, bоshqalarga tushunarli qilib ifоdalash uchun muhim 
ekanini tushuntiradi. Masalan, nuqtaning rоli bilan elеmеntar tarzda tanishtirish uchun 
gaplarga ajratilmagan yaхlit matn oʻqitiladi; oʻquvchilar bunday matnni oʻqish va 
mazmuniga tushunish qiyin ekanligiga ishоnch hоsil qiladilar. Punktuatsiya sеmantik, 

---