Амалий машғулот №4: Хонанинг меъёрий шароитини аниқлаш

Расм- 2. Анемометрлар.
а) канотчали; б) косачали.

Расм- 1. Психрометр-гигрометр.

Анемометр ёрдамида ҳаво ҳаракатининг тезлиги қуйидагича услубда аниқланади. Ўлчаш ишларини бошлашдан олдин ҳисобловчи механизм кўрсаткичи ёзиб олинади (а₁), сўнгра анемометрнинг айланувчи қанотчалари ҳаво харакати йўналишига препендикуляр қилиб жойлаштирилади. Қанотчалар тўла тезликка эга бўлгач бир вақтда анемометр ҳисоблагичи ва секундамер ишга туширилади. Маълум бир вақт ўтгач (одатда 100 сек) анемометр хисоблагичи ўчсирилади ва янги кўрсаткичи ёзиб борилади (а₂).

Лабораторияда иш бажариш давридаги хавсизлик қоидалари билан танишув.
Иш бажариш учун зарур бўлган Психрометр-гигрометр, секундамер ва анемометр олиш.
Қуруқ ва нам ҳаво хароратини, унинг тезлигини ўлчовчи асбоблар билан танишиш ва уларнинг таснифини ёзиб олиш.
Ўқитувчи кўрсатишига кўра хонанинг икки жойда психрометр ва анемометр ёрдамида зарур ўлчов ишларини ўлчаш. Хар бир ўлчов ишлари камида икки маротаба бажарилади. Асбоблар полдан 1,5 м баландликда, дераза ва иситиш асбобларидан камида 2 м узоқликда жойлаштирилади. Кўрсаткичлар жадвал кўринишига келтирилади.(3-жадвал)


Хонанинг ҳавосини метеорологик параметрларини аниқлаш
Жадвал-3
Сана…… Хона

№№	Ўлчаш жойи	Қуруқ ҳавонинг кўрсаткичлари, t қ,ҳ	Нам ҳавнинг кўрсаткичлари, t н,ҳ	Ҳавонинг нисбий намлиги, , %	Анемометр кўрсаткичи		а2-а1 айл.	n айл/сек	Ўлчаш давомийлиги,  сек	Ҳаво харорати тезлиги,v м/сек
					Бошланғич а1 айл.	Охирги а2 айл.
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11
		х	х		х	х			х

Эслатма: Жадвалда х-билан ўлчаниши бўлган кўрсаткичлар кўрсатилган.

Нисбий намлик психрометрик график ёрдамида аниқланади (3- расм). (Хар бир психрометр учун алоҳида график тузилган).

Графикнинг юқориги қисмида ҳарорат шкаласи келтирилган. Ундан пастда маълум бир нисбий намликка эга чизиқлар жойлаштирилган. Ҳавонинг нисбий намлигини аниқлаш учун, ҳарорат шкаласида қуруқ t_қҳ ва нам t_нқ термометр кўрсаткичлари қўйилади. Сўнгра t_қн қўйилган нуқтадан пастга вертикал чизиқ, t_вл нуқтадан эса вертикал чизиқ билан кесишгунча эгри (нишаб) чизиқ ўтказилади. Бу икки чизиқнинг кесишиш нуқтасига кўра нисбий намлик (, %) қиймати аниқланади.
Анемометр ва секундомер кўрсатгичига кўра бир секунд давомидаги айланишлар сони аниқланади

Бир секунд давомидаги қанотчалар айланиш сонини аниқлагач хар бир анемометрга тегишли бўлган паспортдан ҳавонинг харакатланиш тезлиги аниқланади,  м/с.

Жадвал-4