Amaliy ekonometrik modellar Reja: Iqtisodiy o’sish jarayonini ishlab chiqarish funktsiyalari yordamida tadqiq etish

2. Ishlab chiqarish funktsiyalarining xarakteristikalari.
Ishlab chiqarish funktsiyasini o’rganishda ayrim ishlab chiqarish omillarining
samaradorligini baholash, bir xil omillarning boshqa omillar o’rnini bosishi, texnika
taraqqiyoti kabi muammolar ‘aydo bo’ladi (bunda ko’p hollarda Kobba-Duglasa ti’dagi
ikki omilli modeldan foydalanish mumkin).
y 

K

 L

 ,
bu yerda K - ishlab chiqarish fondlarining hajmi;
L - mehnat sarflari;

 
,

, 

- hisoblanadigan parametrlar.
Ishlab chiqarish funkiyasidagi omillarning samaradorligi funktsiyaning har bir
o’zgaruvchi bo’yicha birinchi tartibli hosilasi funktsiyasi bilan aniqlanadi. Xususiy
hosila boshqa omilning miqdori o’zgarmas bo’lsa, omil uchun qo’shimcha
mahsulotni ifodalaydi. Binobarin, eng so’nggi samaradorlik ishlab chiqarish fondlari
uchun

y 



L

 K 

 

1
,
K
mehnat uchun esa quyidagicha bo’ladi:

y 



L

 

1
K 


L
Eyler teoremasidan foydalangan holda yal’i mahsulotni omillar «ulushiga» 
ajratish mumkin;
y 

y

K
K 

y 
L 
.

L

 
va 

 parametrlari asosiy ishlab chiqarish fondlari va mehnatga nisbatan 
ishlab chiqarish hajmining elastiklik koeffitsienti hisoblanadi:

 


y
 
: 

K
 
;
y K
.

---


 


y
 
: 
dL 
.
y L
Kobba-Duglas ishlab chiqarish funktsiyasida ishlab chiqarish
kontsentratsiyasining tahsiri parametrlar jamida aks etadi. parametrlar jami birga teng
bo’lsa, bu holda ishlab chiqarish kontsentratsiyasi ishlab chiqarish omillarining
samaradorligiga tahsir etmaydi. parametrlar jami birdan katta bo’lsa, bu ishlab
chiqarish hajmi bir omilning uning miqdoriga nisbatan yaratilgan eng so’nggi
samaradorlikdan ortiq bo’lishini anglatadi. parametrlar jami birdan kam bo’lsa,
resurslar oshishi bilan ishlab chiqarish ‘asayib boruvchi tezlikda o’sib boradi.