Amaliy ish – 7 Mavzu: Ovozni paketli uzatish tamoyillari. Bajardi: 417-17 guruh talabasi Bozorov Suxrob Tekshirdi: Davletova Xolisa Toshkent – 2020 7-amaliy mashg‘ulot Mavzu: Ovozni paketli uzatish tamoyillari. Mashg‘ulotning maqsadi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI MUHAMMAD AL – XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

TI kafedrasi

MAT fanidan

AMALIY ISH – 7

Mavzu: Ovozni paketli uzatish tamoyillari.

Bajardi: 417-17 guruh talabasi

Bozorov Suxrob

Tekshirdi: Davletova Xolisa

Toshkent – 2020

7-amaliy mashg‘ulot

Mavzu: Ovozni paketli uzatish tamoyillari.

Mashg‘ulotning maqsadi: Ovozli maʼlumotlarni paketlar kommutatsiyasi asosida uzatish, xizmatni qurish texnologiyalari, shuningdek, qullaniluvchi protokollari, ularning vazifalari hamda funktsional vazifalari bilan tanishish.

Nazorat savollari:

1. 
   Ovozni paketli uzatish asoslari, texnologiya asosiy mohiyati nimalardan iborat?
   

Nutqni paketli uzatish xizmatlari bozorining hajmi bugungi kunda milliard dollarni tashkil etadi, turli prognozlar boʼyicha yaqin yillar davomida 8,5-24 mlrd. dollargacha oshadi. Koʼpgina analitiklar bozor kattaligini baholash nutqni paketli uzatish boʼlib telekommunikatsion industriyasi rivojlantirishning magistral yoʼli hisoblanishi bilan oʼxshashdir. IP-telefoniya qoʼshimcha tarzda telekommunikatsiya sohasida yangi xizmatlarni: nutq va videokonferentsiya, ilovalarga bir vaqtda kira olish, abonentni tez topish va boshqalarni oʼz ichiga oladi.

2. 
   IP telefoniya tushunchasiga taʼrif bering.
   

IP-telefoniyaning afzalligini eʼtiroz etib boʼlmaydi. Birinchi navbatda bu axborot uzatishning past qiymatidir. Аxborotni qayta ishlash universalligi uning dastlabki turidan qatʼi nazar, turli tipdagi axborotni uzatish uchun bir xil kanallardan foydalanishdir. Bunda nutqni paketli uzatish texnologiyasining ommaviyligi operatorlar ichida boʼlgani kabi, korporativ foydalanuvchilar ichida ham oʼsdi. Oxirgi yillarda bir qancha kompaniyalar uzoq masofadagi telefon aloqasining kanallarini tashkil qilish uchun ushbu texnologiyalarni muvaffaqiyatli tatbiq etishdi.

3. 
   IP telefoniya xizmatlari komponentlarini tavsiflang.
   

- audio qurilmalar (mikrofon, akustika tizimi, telefon miksheri, akustik exolarni pasaytirish tizimi);

- video qurilmalar (monitor, videokamera);

- tarmoq interfeys qurilmasi;

- foydalanuvchi interfeysi.

4. 
   Internet boʼylab ovozni uzatish jarayonini tushuntiring?
   

IP – elektron axborotning aniq hajmidagi «paketlar»da raqamlangan va qisilgan Internet tarmogʼi boʼylab uzatish uchun foydalaniladigan protokoldir. Internet toʼri uchun istalgan yetishadigan masofada bunday usul bilan tegishlicha qayta ishlangandan keyin, telefoniya umumiy jarayonni tashkil etuvchisidan biri hisoblanganligi uchun axborotning istalgan tipi (ovoz, video, kompьyuter maʼlumotlari) uzatiladi, ushbu malaka ishi materiali u bilan cheklanadi

5. 
   IP telefoniya uchun qoʼllaniluvchi protokollar turlarini ayting.
   

IP-telefoniya ajratilgan virtual kanal boʼyicha IP-tarmoq orqali telefon aloqani oʼrnatish imkonini beradi. Koʼpincha IP-tarmoq sifatida Internetdan foydalaniladi. IPtelefoniyaning asosiy printsipi IP-tarmoq boʼylab keyinchalik paketlashtirish va uzatish bilan ovozni raqamlash va kompressiyalashni (odatda G711, G729, G729a) yoki G723.1) oʼz ichiga oladi. N.323 terminali N.245, Q.931, RAS, RTP va N.450 protokollar oilasini taʼminlashi hamda G.711 audio kodlashni qoʼllashi lozim. Ovozlarni anʼanaviy kommutatsiya kanallari va tarmoqlari oʼrniga IP tarmogʼi orqali uzatish texnologiyasi, yoʼlaklar oʼrnatish orqali konfiguratsiyani inobatga oladi. Yoʼlak axborotni jipslaydi, IP paketga aylantiradi, IP tarmoqqa yuboradi, qarama-qarshi tomondagi yoʼlak aks harakatlarni amalga oshiradi, yaʼni chaqiriq paketlarini oʼqiydi va taqsimlaydi

6. 
   RTP protokoli va uning asosiy vazifasi.
   

Ingliz tilidan Real time pratacol bolib real vaqtda ishlaydi OSI \7 pogonasida.real vaqt trafigini uzatishda foydalaniladi

7. 
   RTCP protokoli va uning asosiy vazifasi.
   

Inglizchadan real time transport control pratacol real vaqtda uzatishni boshqarish uchun qollaniladi

8. 
   Ovoz maʼlumotlarini siqish jarayonini izohlang
   

IP tarmoq orqali ovozlarni uzatish jarayoni bir necha bosqichdan iborat: Birinchi bosqichda ovoz raqamlanadi. Keyin raqamlangan maʼlumotlar maʼlumotlarning fizik hajmini kamaytirish maqsadida tahlil etiladi va qayta ishlanadi. Odatda shu bosqichda ortiqcha tanaffuslar va tovush shovqinlari yoʼqotiladi hamda jipslashtiriladi. Navbatdagi bosqichda qabul qilingan maʼlumotlar ketma-ketligi paketlarga boʼlinadi va unga qabul qiluvchining manzil-axborot protokoli hamda xatolarni tuzatishga doir qoʼshimcha maʼlumotlar qoʼshiladi. Shu vaqtda paketni bevosita tarmoqga uzatilishidan avval uning tashkil topishi uchun kerakli miqdordagi maʼlumotlarni vaqtincha toʼplanishi yuz beradi. Qabul qilingan paketlardan axborotlarni ajratib olish ham bir necha bosqichlardan iborat. Ovoz paketlari qabul qiluvchi terminalga yetib kelgach, avval uning ketma-ketlik tartibi tekshiriladi. IP tarmoq yetkazish muddatini kafolatlamaydi, tartib raqami yuqori boʼlgan paketlar avvalroq borishi va ular orasidagi intervallar ham oʼzgarib turishi mumkin. Dastlabki ketmaketlikni va sinxronlashtirishni tiklash uchun paketlarni vaqtincha toʼplanishi yuz beradi. Lekin baʼzi paketlar uzatish davrida yoʼqotilishi yoki joʼnatilishiga ajratilgan vaqtdan oʼtishi mumkin. Odatda qabul qiluvchi terminali yoʼqolgan yoki kechikkan paketlarni qayta soʼrashi mumkin. Ovozlarni uzatish usuli ushlanishlarga tanqidiy qaraydi. Bunday holda olingan paketlar asosida yoʼqolganlarni taxminan tiklaydigan approksimatsiya algoritmi yoqiladi yoki bu yoʼqolishlar eʼtiborga olinmasdan, boʼshliqlardagi maʼlumotlar bilan tasodifiy ravishda toʼldiriladi.

Xulosa

Men bu ishda ovozli paketli uzatish tamoyillarini o’rganib chiqdim,ip telefoniya Real vaqt , RTP,RTCP pratakollari bilan tanishdim deb ayta olaman