Amaliy ish № Kompyuterning ishlash tamoyillarini o'rganish. Ishning maqsadi

Xotira funktsiyalari:

	boshqa qurilmalardan ma'lumot olish;
	ma'lumotni eslab qolish;
	mashinaning boshqa qurilmalariga so'rov bo'yicha ma'lumot berish.

Protsessor funktsiyalari:
arifmetik va mantiqiy amallarni bajarish orqali berilgan dastur bo'yicha ma'lumotlarni qayta ishlash;
kompyuter qurilmalarining ishlashini dasturiy ta'minot nazorati.
Protsessorning buyruqlarni bajaruvchi qismi arifmetik mantiq birligi (ALU), qurilmani boshqarish funksiyalarini bajaradigan boshqa qismi esa boshqaruv bloki (CU) deb ataladi.
Odatda bu ikkita qurilma faqat shartli ravishda ajralib turadi, ular tizimli ravishda ajratilmaydi. Protsessorda bir qator maxsus qo'shimcha xotira hujayralari mavjud,
registrlar deb ataladi.
Registr raqam yoki buyruqni qisqa muddatli saqlash vazifasini bajaradi. Maxsus elektron sxemalar ba'zi registrlarning mazmunida ba'zi manipulyatsiyalarni amalga oshirishi mumkin. Masalan, keyinchalik foydalanish uchun buyruqning alohida qismlarini "kesib" qo'ying yoki raqamlar ustida ma'lum arifmetik amallarni bajaring.
Asosiy element ro'yxatdan o'tish hisoblanadi elektron sxema,chaqirditetik bitta ikkilik raqamni (ikkilik kod bitini) saqlashga qodir. Trigger mantig'i 5.7-bo'limda tasvirlangan.
Roʻyxatdan oʻtish umumiy boshqaruv tizimi orqali ma'lum bir tarzda bir-biriga bog'langan triggerlar to'plamidir.
Registrlarning bir necha turlari mavjud bo'lib, ular bajariladigan operatsiyalar turiga ko'ra farqlanadi.
Ba'zi muhim registrlarning o'z nomlari bor, masalan:
qo'shuvchi— har bir operatsiyani bajarishda ishtirok etuvchi ALU registri;
dastur hisoblagichi— tarkibi keyingi bajarilgan buyruqning manziliga mos keladigan CU registrini; ketma-ket xotira kataklaridan dasturni avtomatik tanlash uchun xizmat qiladi;
buyruq registri - buyruq kodini bajarish uchun zarur bo'lgan vaqt oralig'ida saqlash uchun boshqaruv registridir. Uning bitlarining bir qismi operatsiya kodini saqlash uchun, qolganlari operand manzil kodlarini saqlash uchun ishlatiladi.
Kompyuterlarning aksariyat qismini qurish 1945 yilda amerikalik olim tomonidan ishlab chiqilgan quyidagi umumiy tamoyillarga asoslanadi.Jon fon Neyman.

1. 
   Dasturni boshqarish printsipi.Bundan kelib chiqadiki, dastur protsessor tomonidan avtomatik ravishda birin-ketin ma'lum ketma-ketlikda bajariladigan buyruqlar to'plamidan iborat.
   

Dastur hisoblagich yordamida xotiradan dastur olinadi. Ushbu protsessor registri unda saqlangan keyingi buyruqning manzilini uzunligi bo'yicha ketma-ket oshiradi
jamoalar.
Va dastur buyruqlari xotirada birin-ketin joylashganligi sababli, ketma-ket joylashgan xotira kataklaridan buyruqlar zanjiri tashkil etiladi.
Agar buyruq bajarilgandan so'ng, keyingisiga emas, balki boshqasiga o'tish kerak bo'lsa, buyruqlar hisoblagichiga keyingi buyruqni o'z ichiga olgan xotira katakchasi raqamini kiritadigan shartli yoki shartsiz o'tish buyruqlari qo'llaniladi. Xotiradan buyruqlarni olish “to‘xtatish” buyrug‘iga yetib borib, bajarilgandan so‘ng to‘xtaydi.
Shunday qilib, protsessor dasturni avtomatik ravishda, inson aralashuvisiz bajaradi.

2. 
   Xotiraning bir xilligi printsipi.Dasturlar va ma'lumotlar bir xil xotirada saqlanadi. Shuning uchun kompyuter berilgan xotira katakchasida saqlanadigan narsani - raqam, matn yoki buyruqni farqlamaydi. Siz ma'lumotlardagi kabi buyruqlarda bir xil amallarni bajarishingiz mumkin. Bu barcha imkoniyatlarni ochib beradi. Masalan, dasturni bajarish jarayonida uni qayta ishlash ham mumkin, bu esa dasturning o'zida uning ba'zi qismlarini olish qoidalarini o'rnatish imkonini beradi (dasturda tsikllar va quyi dasturlarning bajarilishi shunday tashkil etilgan). Bundan tashqari, bitta dasturning buyruqlari boshqa dasturning bajarilishi natijasida olinishi mumkin. Usullar ushbu printsipga asoslanadieshittirishlar — dastur matnini yuqori darajadagi dasturlash tilidan aniq mashina tiliga tarjima qilish.
   
3. 
   Maqsadli tamoyil.Strukturaviy jihatdan asosiy xotira qayta raqamlangan hujayralardan iborat; Har qanday hujayra istalgan vaqtda protsessor uchun mavjud. Bu xotira maydonlarini nomlash qobiliyatini nazarda tutadi, shunda ularda saqlangan qiymatlar keyinchalik belgilangan nomlar yordamida dasturni bajarish paytida kirish yoki o'zgartirilishi mumkin.
   

Bu tamoyillar asosida qurilgan kompyuterlar fon Neyman tipidagidir. Ammo fon Neyman kompyuterlaridan tubdan farq qiladigan kompyuterlar mavjud. Ular uchun, masalan, dasturni boshqarish printsipi bajarilmasligi mumkin, ya'ni. ular hozirda bajarilayotgan dastur buyrug'ini ko'rsatuvchi "dastur hisoblagichi"siz ishlashi mumkin. Xotirada saqlangan o'zgaruvchiga kirish uchun bu kompyuterlar unga nom berishlari shart emas. Bunday kompyuterlar fon Neyman bo'lmagan kompyuterlar deb ataladi.