Amaliy ish bajardi: 830-19 guruh talabasi Orifjonov Javohir Tekshirdi: Alimdjanov Xayot Toshkent 2022 amaliy ish №1

9 – variant
Variantlar bo'yicha dastlabki ma'lumotlar

Jurnaldagi raqami.	d, km	Gпер, dB	Рпр, dBVt	Sпр ,m^2	ηпер ,%	ηпр ,%
9	39000	22	-120	3	86	88

1. 
   D_nep=10 ^0,05Gпер = 10^0,05*22 = 12,58
   

f = 14 GHz, с = 3∙10⁸ m/s

2. 
   L₀ = 4π∙d² / λ² = 4π∙(d∙f)² / c ² =4*3,14*((39*10⁶*14*10⁹)/(3*10⁸))²=
   

12,56*182²*10¹⁴=41,6*10¹⁸ dB

3. 
   P_пер = 4πd² L_доп ∙P_пр / D_nep ∙S_пр ∙η_пер ∙η_пр
   

P_пер = 4 *3,14 *1296 *10¹² *1 *10^-12/17,78*3*0,86*0,86= 412,6

4. 
   Р_эиим=Р_пер ∙η_пер∙ D_пер= 412,6*0,86*22 = 7,8 kVt
   

AMALIY ISH №4

VSAT YER STANSIYALARINI QURISH TAMOYILLARINI O'RGANISH.

Ishdan maqsad
Telefoniya va ma'lumotlarni uzatish uchun yer stansiyalarining funktsional diagrammalarini qurish tamoyillarini o'rganish..

Topshiriq
1. VSAT yer stansiyasi sinfining ta’rifi bilan tanishing.
2. VSAT tarmoqlarining turlarini bilib oling.
3. Ma'lumotlarni uzatish uchun VSAT tarmog'ining tuzilishi bilan tanishing.
4. Hisobotni tuzing.

Qisqacha nazariy ma’lumot

VSAT yer stansiyasi sinfining ta'rifi
VSAT (Very Small Aperture Terminal) er stansiyasi sinfiga texnik tavsiflari ITU-T Rec.ning quyidagi talablariga javob beradigan sunʼiy yoʻldosh aloqa stansiyalari kiradi. ITU-R S.725 "VSAT xususiyatlari":
• VSAT stantsiyalari to'g'ridan-to'g'ri foydalanuvchilarga o'rnatiladi va ularni cheklangan hududda joylashtirish zichligi juda yuqori bo'lishi mumkin;
• tarmoqdagi VSAT stansiyalarining ishlashini nazorat qilish va boshqarish markazlashtirilgan holda amalga oshiriladi, biroq mahalliy stansiyalarni kuzatish va boshqarish tizimlaridan qo‘shimcha ravishda foydalanish mumkin;
• VSAT stansiyalari Ruxsat etilgan sunʼiy yoʻldosh xizmatiga (FSS) tegishli boʻlib, barcha FSS er stansiyalari kabi Radio Reglament (RR) va ITU-R Tavsiyalari talablariga javob berishi kerak;
• VSAT stantsiyalari odatda ijaraga olingan tarmoqlarda (xususiy, biznes) ma'lumotlarni uzatish va telefoniya uchun raqamli shaklda faqat qabul qilish (simpleks) yoki qabul qilish/uzatish (dupleks) ish rejimlarida qo'llaniladi;
• VSAT antennalari odatda 1,8...3,5 m diametrga ega, biroq ayrim tizimlarda kattaroq antennalardan (diametri 6 m gacha) foydalanish mumkin;
• VSATlar xavfsizlik nuqtai nazaridan nurlanish quvvatini majburiy cheklash bilan kam quvvatli radio uzatgichdan (odatda 1 dan 20 vattgacha) foydalanadi.

VSAT tarmoqlarining turlari
VSAT tarmoqlari odatda ikkita asosiy xususiyatga ko'ra tasniflanadi: trafik konfiguratsiyasiga ko'ra va tarmoqni boshqarish tizimining tuzilishiga ko'ra (markazlashtirilgan va markazlashtirilmagan).
Trafik nuqtai nazaridan, VSAT tarmoqlarida aloqani tashkil qilishning uchta asosiy varianti mavjud:
1) nuqtadan nuqtaga tarmoq - ikkita masofaviy stansiya o'rtasidagi dupleks aloqa liniyasining eng oddiy holati;
2) yulduzli tarmoq - tarmoq markazi va periferik (masofaviy) aloqa nuqtalari o'rtasidagi ko'p yo'nalishli radial trafik uchun;
3) "har biri har biri" tipidagi tarmoq (ingliz adabiyotida MESH tipidagi tarmoq) - aloqa tarmog'ining istalgan nuqtalari orasidagi to'g'ridan-to'g'ri ulanish uchun.
Nuqtadan nuqtaga tarmoq (1-rasm) ikkita masofaviy aloqa nuqtasi o'rtasida to'g'ridan-to'g'ri dupleks aloqani ta'minlaydi. Bunday aloqa sxemasi nuqtalar orasidagi katta masofalarda yoki ularning borish qiyin bo'lgan hududlarda joylashishida eng samarali hisoblanadi.
VSAT klassi stantsiyalari uchun eng keng tarqalgan yulduz tarmoqlarida (2-rasm) energiya tejamkor sxema bo'yicha tarmoqning markaziy yer stantsiyasi (CLS) va VSATning uzoq periferik stantsiyalari (terminallari) o'rtasida ko'p yo'nalishli radial trafik ta'minlanadi: kichik VSAT ES - katta diametrli antenna va kuchli uzatuvchi bilan katta CL.
Ushbu turdagi VSAT tarmoqlari o'zaro trafikga ega bo'lmagan ko'p sonli masofaviy terminallar va kompaniya, transport yoki moliya institutlarining markaziy ofislari o'rtasida ma'lumot almashishni tashkil qilish uchun keng qo'llaniladi.
Xuddi shunday telefon tarmoqlari ham yer usti kommutatsiya markazlaridan biriga (GATEWAY) ulangan markaziy stansiya orqali umumiy kommutatsiya telefon tarmogʻiga ulanishi taʼminlangan masofaviy abonentlarga xizmat koʻrsatish uchun quriladi.
Yulduzli tarmoqdagi monitoring va nazorat funktsiyalari odatda markazlashtirilgan va tarmoqning markaziy boshqaruv stantsiyasida (NCS) jamlangan. NCC aloqa tarmog'i abonentlari o'rtasida aloqa o'rnatish va ushbu tarmoqning barcha periferik VSAT terminallarining ish holatini saqlash bo'yicha xizmat funktsiyalarini bajaradi. NCCdan foydalangan holda bunday markazlashtirilgan VSAT tarmog'ini boshqarish tizimi etarlicha ko'p sonli soddalashtirilgan va shuning uchun arzon VSAT periferik terminallariga ega bo'lgan tarmoqlar uchun iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiqdir. Biroq, markazlashtirilmagan taqsimlangan boshqaruv tizimiga ega bo'lgan NCCsiz VSAT tarmoqlarini amalga oshirishning ma'lum misollari mavjud, ularning elementlari har bir VSAT stantsiyasining bir qismidir.
"Yulduz" tipidagi ba'zi mavjud VSAT telefon tarmoqlarida DSC va NCC funktsiyalari turli yer stansiyalari o'rtasida bo'linadi, lekin ko'pincha NCC funktsiyalari DSC funktsiyalari bilan birlashtiriladi (2-rasmga qarang). Bunday birlashtirilgan NCC/DSC sxemasi asosan paketli kommutatsiyalangan ma'lumotlarni uzatish tarmoqlarida qo'llaniladi, bu erda NCC/DSC tarmoq trafigining dispetcheri vazifasini bajaradi va shu bilan birga ITU-ga asoslangan er usti ma'lumotlar uzatish tarmog'i bilan sun'iy yo'ldosh tarmoq interfeysini ta'minlaydi. T X.25 protokoli.
Yirik sun’iy yo‘ldosh operatorlari tomonidan yaratilgan markazlashtirilgan boshqaruvga ega VSAT tarmoqlarida bitta NCC ning dasturiy va apparat resurslari ushbu resurslarning bir qismini har bir kichik tarmoqqa taqsimlash orqali bir nechta avtonom ishlaydigan va yangi yaratilgan VSAT quyi tarmoqlariga taqdim etilishi mumkin. Shunday qilib, tarmoqni bosqichma-bosqich kengaytirish va iste'molchilarga qo'shimcha xizmatlarni amalga oshirish imkoniyati amalga oshiriladi.
"Har biri bilan" tarmog'ida (3-rasm) barcha aloqa nuqtalarida joylashgan har qanday VSAT stantsiyalari o'rtasida to'g'ridan-to'g'ri ulanishlar ta'minlanadi. Bunday tarmoqdagi har qanday ikkita stantsiyaning ulanishi sun'iy yo'ldosh orqali bir "sakrash" da o'rnatiladi. Sxema borish qiyin va chekka hududlarda yaratilgan telefon tarmoqlari va nisbatan kam sonli masofaviy VSAT terminallari bo'lgan ma'lumotlarni uzatish tarmoqlari uchun maqbuldir.