Amaliy ish mavzu: iii-sinf nivelirlash dasturi bo`yicha nivelirlashni bajarish va jurnalni ishlab chiqish
Download 58.06 Kb.
|
4-amaliy ish geodeziya)
- Bu sahifa navigatsiya:
- O‘rtacha
|
4-AMALIY ISH Mavzu: III-sinf nivelirlash dasturi bo`yicha nivelirlashni bajarish va jurnalni ishlab chiqish Amaliy ishni bajarish uchun berilgan ma’lumotlar:
III - sinf nivelirlashni bajarishda quyidagilarga amal qilish talab etiladi: Vizir nurining normal uzunligi 75 m bo‘lishi lozim. Asbobdan reykagacha bo‘lgan masofani po‘lat ruletka bilan o‘lchash kerak; bu masofalarning aloxida stansiyalardagi farqi 2 m dan, seksiyalardagi yig‘indisi esa 5 m dan oshmasligi kerak. Vizir nurining erdan balandligi 0,3 m dan kam bo‘lmasligi kerak. Kuzatishlarni nazorat qilish xar qaysi stansiyalarda olib boriladi. Xar bir reykaning qora tomonidan dalnomer o‘rta ipining sanog‘i, olingan dalnomer iplari bo‘yicha olingan sanoqlar yig‘indisining yarmidan 3 mm ga farq qilmasligi kerak. Reykalarning qora va qizil tomonlaridan olingan sanoqlar bo‘yicha aniqlangan nisbiy balandliklar farqi 3 mm dan oshmasligi kerak. III sinf nivelirlash yo‘llarini o‘tkazishda, bog‘lanmaslik xatosi ±10 mm dan oshmasligi kerak, bu yerda L – seksiyalarning kilometrlardagi uzunligi. Stansiyalardagi nivelirlash quyidagi tartibda bajariladi: (1-jadval). Asbob o‘rnatiladi va doiraviy adilak yordamida uning o‘qi vertikal xolatga keltiriladi. Nivelirning qarash trubasi orqa reykaning qora tomoniga qaratiladi, asbob pufakchasi elevatsion vint yordamida nol punktga (o‘rtaga) keltiriladi, o‘rta iplar bo‘yicha (1) sanoq, dalnomer iplari bo‘yicha (2) va (3) sanoqlar olinadi. Nivelirning qarash trubasi oldingi reykaning qora tomoniga qaratiladi, asbob pufakchasi nol punktga (o‘rtaga) keltiriladi va o‘rta ip bo‘yicha (4) sanoq va dalnomer iplari bo‘yicha (5) va (6) sanoqlar olinadi. Reykaning qizil tomonini nivelirga qaratish uchun reykachilarga buyruq beriladi. Oldingi reykaning qizil tomonidan o‘rta ip bo‘yicha (7) sanoq olinadi. Nivelirning qarash trubasi orqadagi reykaning qizil tomoniga qaratiladi va o‘rta ip bo‘yicha (8) sanoq olinadi. 1 – jadval Nivelirlash yo‘li 27 gurunt reperidan 28 grunt reperigacha. 2022 y. 5 noyabr boshlanishi 1030, ob-havo ochiq. Tugashi 1120. Tasvir – ravshan.
Berilgan variantldagi ma’lumotlarga y’ani nivelirning qarash trubasi orqali reykalardan olingan sanoqlar bo’yicha jurnaldagi xisoblash ishlari quyidagi tartibda bajariladi: Nivelirdan reykagacha bo‘lgan masofa (9) va (10) formula bo‘yicha xisoblanadi: (9) = (2) – (3), ya’ni 1050 – 1550 = 500 yoki 50,0 m; (10) = (5) – (6), ya’ni 0551 – 1051 = 500 yoki 50,0 m. Nisbiy balandliklar (11) va (12) formula bo‘yicha xisoblanadi: (11) = (2) – (5), ya’ni 1050 – 0551 = + 0499 mm; (12) = (3) – (6), ya’ni 1550 – 1051 = + 0499 mm. (13) formula bo‘yicha farqlar xisoblanadi: (13) = (9) – (10), ya’ni 500 – 500 = 0; (13) = (12) – (11), ya’ni + 0499 – (+ 0499) = 0. (13) farqlar – orqa va oldindagi reykagacha bo‘lgan masofalarning bo‘laklardagi farqi bir-biriga teng bo‘lishi va 20 mm dan oshmasligi kerak. Farqlar «nisbiy balandliklar» ustuniga qiya chiziqchaning ustiga yoziladi. Bu farqlarning yig‘indisi (13) kabi bir yo‘la xisoblab ketiladi va va ushbu ustunga qiya chiziqning tagiga yoziladi. Butun seksiya bo‘yicha yig‘ilgan farqlar yig‘indisi bo‘laklarda 50 mm dan yoki masofada 5 m dan oshmasligi kerak. Reykaning qora va qizil tomonlari o‘rta iplari bo‘yicha nisbiy balandliklar (14) va (15) formula orqali xisoblanadi: (14) = (1) – (4), ya’ni 1300 – 0801 = +0499 mm; (15) = (8) – (7), ya’ni 5982 – 5585 = +0397 mm. Birinchi va ikkinchi reykalar nol shkalasi farklari(16) va (17) formulalar bo‘yicha aniqlanadi: (16) = (8) – (1), ya’ni 5982 – 1300 = 4682 mm; (17) = (7) – (4), ya’ni 5585 – 0801 = 4784 mm. Reykalarning qizil tomonlari nol shkalalari farqi yoki nisbiy balandliklar farqi (18) formula orqali xisoblanadi: (18) = (14) – (15), ya’ni +0499 – (+0397) = + 102; (18) = (17) – (16), ya’ni 4784 – 4682 = + 102; (18) qiymat, ya’ni nisbiy balandliklar farqi reykalar nol shkalasining oldindan ma’lum bo‘lgan 3 mm dan iborat farqlaridan oshmasligi kerak. (18) formula ikkala xisoblashlarda xam bir xil natija berishi kerak. Bu stansiyalarda xisoblash ishlarining to‘g‘ri bajarilganligini bildiradi. O‘rtacha nisbiy balandlik (19) formula bo‘yicha xisoblanadi: . (19) nisbiy balandlik ikki nisbiy balandliklar nazoratining o‘rtacha qiymati bilan taqqoslanadi. Ularning farqi 3 mm oshmasligi kerak, aks xolda stansiyalardagi barcha kuzatishlar takrorlanadi. Keyingi stansiyalarda xisoblash ishlarini bajarishda (16) va (17) farqlar xamda (18) farqlar ishorasining almashinishiga e’tibor berish zarur, bu almashinish jurnaldagi xisoblashlar va yozuvlarning to‘g‘riligini ko‘rsatadi. Seksiyalardagi nivelirlash ishlari tugatilganidan keyin nazorat xisoblashlariga kirishiladi. Nazorat ishlari xar bir betda va nivelir yo‘li oxirida quyidagi tartibda bajariladi: Nivelirdan orqa va oldindagi reykalargacha bo‘lgan masofalarning yigindisi (20) va (21) formulalar yordamida xisoblanadi: (20) = (9) = 1823; (21) = (10) = 1822. (20) + (21) farqlar yig‘indisini metrga aylantirish uchun ushbu yig‘indi 10 ga bo‘linishi kerak (20) va (21) qiymatlar orasidagi farqlar qiya chiziqning ustiga yoziladi va berilgan betdagi barcha stansiyalar uchun (13) farqlar yig‘indisiga teng bo‘lishi kerak. Nivelir yo‘li bo‘yicha reyka va nivelir orasidagi (22) masofalar tengsizliklari to‘plamlari yig‘indisi, qiya chiziqning tagiga yoziladi. Qiya chiziqning tagidagi (22) qiymati oxirgi stansiyaga tegishli qiya chiziqning tagidagi ushbu betdagi (13) qiymatga teng bo‘lishi kerak. Orqadagi reykadan olingan xamma sanoqlar yigindisi (23) formula orqali xisoblanadi: (23) = (1) + (8) = 32558. Oldingi reykadan olingan barcha sanoqlar yig‘indisi (24) formula bo‘yicha xisoblanadi: (24) = (4) + (7) = 24311. Reykalarning qora va qizil tomonlaridan olingan sanoqlar bo‘yicha aniqlangan nisbiy balandliklar yig‘indisi (25) formula orqali xisoblanadi (25) = (14) + (15) = +8247. O‘rtacha nisbiy balandliklar yig‘indisi (26) formula yordamida xisoblanadi: (26) = (19) = +4123,5. Orqadagi va oldingi reykalar bo‘yicha olingan sanoqlar yig‘indilari orasidagi farqlar xisoblanadi: (27) = (23) – (24) = +8247. Reykaning qora va qizil tomonlaridan olingan sanoqlar bo‘yicha aniqlangan nisbiy balandliklar yig‘indisining yarim (28) formula orqali xisoblanadi: (28) = (25) = = +4123,5. Xisoblangan qiymatlarni taqqoslab, ushbu betda xisoblash ishlari nazorat qilinadi. Bunda quyidagi tenglik bajarilishi yoki chekli xatolikdan oshmasligi kerak: (27) = (25), ya’ni +8247 = +8247. (26) = (28), ya’ni +4123,5 = +4123,5. To’g’ri va teskari nivelir yo’llari o’lchab chiqilgandan keyin ulardan topilgan nisbiy balandlik farqi kuyidagicha topilagi: d = hto’g - htes . Farq- d = ± 10 mm chekdan oshmasligi kerak. Download 58.06 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||