Amaliy mashg’ulot №1 Mavzu: Xomashyolarni fizik xossalariga oid masalalar yechish. Ishning maqsadi

Issiqlik sig’imi - bu moddaga berilgan issiqlik miqdorining uning temperaturasi o’zgarishiga nisbatidir. Massa birligidagi moddaning issiqlik sig’imi solishtirma issiqlik sig’imi deb yuritiladi.Suyuqlik va gazlarning issiqlik sig’imi temperaturaga bog’lik bo’lib, uning oshishi bilan ortadi.
Suyuqliklarning solishtirma issiqlik sig’imi normal temperaturada 0,8 dan 4,19 kDj/(kg.grad), gazlarniki 0,5 dan 2,2 kDj/(kg.grad), qattiq moddalarniki esa 0,13 dan 1,8 kDj /(kg.grad) diapazonda o’zgaradi.
Ba`zi bir maxsulotlarning solishtirma issiqlik sig’imi quyidagi formulalar bilan xisoblab topilishi mumkin:
kimyoviy moddalar eritmalari:
c = 4228,7 - 20,9 x - 10,88 t (1.13a)
o’simlik xom-ashyosiniki:
c =c_s(1 - 0,01 W) + 41,87 W (1.13b)
qovushqoqligi yuqori bo’lgan aralashmalar uchun
c = 1675 (1 + 0,015 W) (1.13v)
sochuluvshan mahsulotlar uchun:
c =1550+26,4 W (1.13g)
bu yerda c_c - quruq modda solishtirma issiqlik sig’imi; W - maxsulot namligi, %.
Suyuqlikning sisterna tubiga bo’lgan bosimi – P, Pa

(1.14)

Paskal qonuniga asosan tinch turgan suyuqlikning hamma nuqtasidagi bosim bir xil bo’ladi. Shuning uchun gidravlik press porsheni tagidagi suyuqlikka ta’sir qiluvchi bosim P, Pa quyidagicha aniqlanadi.

P = (1.15)

Kichik porshenning ko’ndalang kesim yuzasi – S₁ , m² quyidagiga teng:

S₁ = (1.16)

Katta porshenning ko’ndalang kesimi yuzasi – S₂ , m² quyidagiga teng:

S₂ = (1.17)

Katta porshenga ta’sir etuvchi kuch quyidagiga tengdir: - F₂ , N

(1.18)

Shuningdek truba diametrining to’satdan torayishi, tirsak va jo’mrak uchun mahalliy qarshiliklar koeffitsientlari ma’lumotnomadan aniqlanadi, trubaning to’satdan torayishi uchun - = 0,4 jo’mrak uchun - = 2 va tirsak uchun - = 1,1

Shunda mahalliy qarshiliklar koeffitsienti quyidagiga teng bo’ladi:


= +2 +2 (1.19)

Oqim rejimi ushbu formula orqali hisoblanadi:

(1.20)

Gidravlik qarshilik koeffitsienti quyidagicha hisoblanadi:

(1.21)

Bosim yo’qotilishi quyidagicha aniqlanadi:

(1.22)