Amaliy mashg‟ulot №5

Amaliy mashg‟ulot №5

Mavzu: Pnevmatik perforatorning unumdorligini hisoblash.

Ishdan maqsad: Konchilik sanoatida ishlatiladigan perfaratotrlarning turlari qo‘llanilish sharoitlari haqida tushunchaga ega bo‘lish hamda pnevmatik perfaratorlarning ish unumdorligini hisoblashni o‘rganish.
Ruda konlarini qazib olishda rudani maydalash ishlarida ko‘pincha burg‘ulash portlatish ishlari keng ko‘lamda qo‘llaniladi. Bunda shpurlar va skvajinalar burg‘ulash dastgohlari yordamida amalga oshiriladi. Burgulash dastgohlarida asosiy ish bajarish uskunasi bu burgulash mashinasi bo‘lib hisoblanadi. Burg‘ulash mashinalari perfaratorlar va burgulash golovkalari (kallagi) kabi turlari mavjud.
Qo‘llanilish sharoitiga bog‘liq ravishda burgulash mashinalari quyidagi turlarga bo‘linadi:

1. 
   Ko‘chma perfaratorlar (Pеrеноsные pеrфоrатоrы (PP));
   
2. 
   Teleskopik perfaratorlar (Телеsкоpные pеrфоrатоrы (PТ));
   
3. 
   Kolonkali perfaratorlar (Колонкоvые pеrфоrатоrы (PК));
   
4. 
   Burgulash golovkalari (Бurильные голоvки).
   

Ishlashda qo‘llaniladigan energiyaning turiga bog‘liq ravishda burg‘ulash mashinalari quyidagicha turlarga bo‘linadi:

1. 
   Pnevmatik perfaratorlar;
   
2. 
   Gidravlik perfaratorlar;
   
3. 
   Elektro perfaratorlar.
   

Burg‘ulash mashinalarini tanlashda quyidagi asosiy faktorlar mavjud, ular:

1. 
   Burg‘ulanayotgan zaboydagi tog‘ jinsining qattiqligi;
   
2. 
   Burgulanadigan shpurlar yoki skvajinalarning eng katta chuqurligi;
   
3. 
   Shpur yoki skvajinaning diametri.
   

Perfaratorning smenalik ish unumdorligi quyidagi formula orqali aniqlanadi:

Q_б  0,06 v T  R
p.m/smena

Bu yerda υ – perfaratorning burg‘ulash tezligi, mm/min; Т – smena davomiyligi, soat;
R – burg‘ulash uskunasidan (perfarator) vaqt birligidan foydalanish koeffitsiyenti, R = 0,4 ’ 0,75.
Perfaratorning haqiqiy burg‘ulash tezligini aniqlash uchun quyidagi empiric formuladan foydalanish mumkin:

_{v } 13400 A n
mm/min

сж
d ²  (10 Bunda А – zarb berish energiyasi, J; n – zarbalar chastotasi, Gers;
d – shpur diametri, mm;
₎0,59

σ_sж – tog‘ jinsining bir o‘q bo‘ylab siqilgandagi mustahkamlik chegarasi, MPa, ya‘ni
σ_sж=10·f MPa;
f – tog‘ jinsining professor M.M. Protodyakonov shkalasi bo‘yicha qattiqlik koeffitsiyenti.

Misol: Misol uchun NKMK MKBdagi Murumtau shaxtasi sharoitini qabul qilamiz;
Tog‘ jinsining professor M.M. Protodyakonov shkalasi bo‘yicha qattiqlik koeffitsiyenti f = 16;
Shpur diametri (YT 29A tipidagi perforator uchun) d = 43 mm;
Zarbalar chastotasi n = 37 Gers; Zarb berish energiyasi А = 70 J; Smena davomiyligi Т = 7,2 soat;

Bir yildagi ish kunlari soni
^Nрд
= 250 kun;

YT 29A perfaratori uchun Perfaratorning haqiqiy burg‘ulash tezligini quyidagicha aniqlaymiz:

_{v } 13400 A  n _
13400 70 37
 242  0,24 _p.m/min