Amaliy mashg‘ulot

Kompozitsion materialdagi komponentlar massasini hisoblash

Avvalo KM dan tayyorlangan plastinaning kerakli hajmini V_KM ( m³) aniqlanadi.
V_KM = l b h ,
Bu yerda l, b, h — KM plastinaning uzunligi, kengligi, qalinligi. KM qalinligi sinov standartidan kelib chiqib tanlanadi (h =2-8 mm).
Material hajmini bilgan holda uning massasini aniqlanadi: m_KM, kg.
m_KM=p_KM* V_KM
Bu yerda p_KM-zichlik KM, kg/m³.
Material zichligi p_KM (kg/m³) komponentlar nisbatini bilgan holda o‘rtachasi olinadi.
p_KM =p_а*Р_a+p_с*P_с,
Bu yerda р_{а -}armatura zichligi, kg/m³; p_c - bog‘lovchi zichligi, kg/m³; P_a, P_c- armatura va bog‘lovchining hajmiy miqdori.
To‘ldirish darajasi texnologik jarayonlar uchun massa ulushlarda, hisoblash uchun hajmiy ulushlarda olinadi. Komponentlarning massaviy S va hajmiy R miqdorlari o‘rtasidagi bog‘liqlik quyidagi tengliklar orqali ifodalanadi.



Bunda material tarkibida g‘ovaklar yo‘q deb hisoblanadi, ya’ni nolga teng.
Komponentlarni massasi (g) ularning massa nisbatlaridan topiladi:
m_a=m_KM*C_a, m_c=m_KM*C_c
Bu yerda m_a, m_c - to‘ldiruvchi va bog‘lovchi massasi, kg; C_a, C_c- to‘ldiruvchi va bog‘lovchining massaviy miqdori.
KM tayyorlash uchun kerak bo‘ladigan to‘ldiruvchi qavatlari soni N_a aniqlanadi:
N_a= m_a| m_1c
Bu yerda m_a-armatura massasi,g; m_1c=γ_a-l b-bir qavat armatura massasi, g, hisob yo‘li yoki o‘lchab olish orqali aniqlanadi; γ_a- armatura materialini yuza zichligi, g/m².
Hisoblashdan keyin texnologik chiqindilar hisobga olinadi, ya’ni 20% bog‘lovchi qo‘shiladi.
Boshqa turdagi KM uchun ham xuddi shunday hisob ishlari olib boriladi. Olingan natijalar KM olishning texnologik kartasiga yozib boriladi.
Misol. Shisha tolali kompozitning hossalarini hisoblash.
Uzluksiz va yo‘naltirilgan shisha tolalar bilan mustahkamlashtirilgan kompozit (c) tarkibi quyidagicha: 69 GPa elastiklik moduliga ega shisha tolasi - 40 hajmiy % (f-faza); poliester smolasi - 60 h.% (qotgandan keyin elastiklik moduli - 3,4 GPa) (m-faza).
a) uzunlik bo‘yi kompozitning elastiklik modulini aniqlang;
b) ushbu uzunlik bo‘yi kompozitga 50 MPa kuch 250 mm² yuzaga ta’sir
etganda, har bir tola va matritsa fazasiga ta’sir etayotgan kuchlanish hajmini aniqlang;
c) b- da keltirilgan kuch kompzitning turli fazalariga ta’sir etish kuchini hisoblang.

Yechimi:

1. 
   kompozitning elastiklik moduli quyidagicha hisoblanadi:
   

E_d = (3.4 GPa )(0.6 ) + (69 GPa)( 0.4 ) =29.6 GPa

2. 
   bu masalani yechish uchun tolaga tushgan kuch va matrisa kuchlanishi nisbati hisoblanadi F_f/F_m= (69Gpa)(0,4)/ (3.4 GPa *0.6 )
   

yani: F_f =13.5 F_m