Amaliy yadro fiziкasi

1.10-rtz. m. Skamliy-44 ya,/rosi11i11g asosiy va metastabll (izomer holatlaгining) sathlari11ing sxemalari .

26

Skaridiy-44 yad.-osi11i11g izoшer lюlatini11g yashash vaqti 58.6 soat ekan. В11 yerda uyg·o11ga11 va asosiy lюlatlarining spinlar Гarqi Л1=1.,-1к=4.
lzomer yad1·ola1·ga yana bir misol qilib. indiy-115 izotopi11i keltirisl1 mшnki11 (/.ll-ra.п11). lndiy-115 izotopi11i11g asosiy lюlati JP = 9/2' spin va j11Гtlikka ega.
Biгi11cl1i uyg'o11gan holati e11eгgiyasi 335 keV ga teng bo'lib, spin-j11ftligi - J¹' = 1 /2·. Sliuning ucl11111 bu satl1lar orasidagi o'tisl1 М4 g-kvaпt cl1iqisl1i Ыlап sodir bo·ladi. Bu o'tisl1 qat'iy тап etilga11 bo"lib. 11yg·o11gar1 lюlati 4,5 soat yarim parchala11isl1 davriga ega.

2
^s --------0.597 MeV

} 0.335

!.. l o
l •:/п
/./ 1-rа.ш,.Jndiy-115 yudrosini11g и<оs •• ,·и metastahi/
(i=m11a /10l,11flll·i11ing) sathllll·iпing sxemasi.

lzon1er ya(l1·olar fan va tex11ikada. tibЬiyotda keng qo'llanilmoqda. Уаdго izoшerlami yadro elektr batareyasi siГaticla qo'lla11ilishi liam istiфolli l1is0Ыanadi.

6. 
   -§. lchki konve,·si)·a hodisasi
   

Llyg'o11ga11 lюlatdagi yad1·0 asosiy holatga naГaqat ga1шna­ k,,a11t cl1iqar·ish. balki uyg'o11gan holat ene1·giyasiпi atom qoЬig'idagi elektro11la1·dar1 Ьiriga berish yo'li Ьilan 11am o·tishi m11111kin. Bunday jarayo11 icl1ki ko11yersiya deyiladi. Bu hodisa 1938-yilda amerikalik lizik Лlvares (Alvarez) Luis Uolter tomo11ida11 kashГ etilgan. lchki konversiya hodisasi ga1шna-nurla11ish Ьilan raqobatdagi jю·ayon hisob­ la11adi. lcl1ki koпversiya jaJ"ayoni katta cl1tinюllik Ьilan yadroga yaqin bo'lgan elektю11 qoЬiqlai·da sodir bo'ladi.

27
Eneгgiya olgan elektron atomni tashlab cl1iqib kctish imko11iyatiga ega bo' la di. Ushbu elektronlar ko nve 1·s io n elektronlar deyiladi. Kon­

\'ers io n elektronlar monoeneгgetik bo' li b, 11larning e11e1·giyasi уаdю o•tishlar eпergiyasi va elektron qoЬiqlar t11ri bo'yicl1a aniqlanadi. lchki konversiya jarayoni епg katta el1timollik bilan K-qoЬiqdagi elektюnlar­ da sodir bo'ladi. Ushbu holda:
Т,. = Е-Ек (1.50)
bt1 yerda Т, - elektronlarning kinetik energiyasi, Ек - K-qobiqdagi elektronlaг bog'lanisl1 eпergiyasi (yoki io11lashtirisl1 potensiali). Agar yadro o'tislllai·ida ajraladigan Е energiya qiymati K-qobiqdngi eleklron­ niпg bog' lanish energiyasidan kichik Ьо' lsa, bu qoЬiqcla konversiya ja­ rayoni eneгgetikjihatda11 nш111kin bo'l111aydi va bttjш·ayon L-qobiqdagi elektronlarda kuzatiladi va h.k. Yttqoridagi (1.50) itodani шnumiy 1101- da quyidagi ko ' ri11ishda yozish шшn kin:
Т. = Е - Ек.м..v. , ( 1 . 5 1)
bu yerda Е, .1..м - elektronlar11ing К-, L-, М-... qoblqlardagi elektro11lar­ ning bog'laпish energiyasi.
Konversiya virtual foto11la1· bilan aшalga oslшdi. Вш1dа e11e1·giya t1zatisl1 jaгayoпini quyidagicl1a tasvirlash 111t1111ki11, уа'пi yadro virtш,l foton (ga111111a-kvant) chiqaradi ,.:а bt1 totoп аtош qoЬig'idagi elekt1·on tomonidan yutiladi. Btшiпg natijasida elektroп ato111dan cl1i(Jib ketadi. lcl1ki kon,,ersiya jarayoni11i11g Fey111nan diagrшпmasi 1.12-rasmcla tas­ virla ngan .