Ampere qonuni: f = bilsinθ

Variant Ne 10
3.Ampere qonuni: F = BILsinθ
Bu formulada F ramkaga ta'sir qilgan kuch, B magnit induksiyasi, I tok kuchi, L ramka uzunligi va θ burchak (angle) orasidagi bog'lanishni ifodalaydi.
Ushbu masalada, moment M = 105 Nm berilganligi uchun ta'sir qilgan kuchni topish uchun sinθ ni hisoblashimiz. Sinθ qiymatini 1 ga tenglashtirish uchun θ ning qiymati 90 gradusga teng.
M = F * L 105 Nm = B * I * L
I = 105 Nm / (B * L)
Yuzasi 1 cm² = 1 × 10^(-4) m² bo'lgan ramkada uchun L uzunligini hisoblashimiz:
L = √(S) L = √(1 × 10^(-4) m²) L = 0.01 m
Ushbu qiymatlarni yerga joylashtirib I ni hisoblaymiz:
I = 105 Nm / (0.05 T * 0.01 m) I = 2100 A
Shu sababli, berilgan sharoitdagi yuzasi S=1cm² bo'lgan tokli ramkaga magnit induksiyasi B=0.05 T bo'lganda M=105 Nm aylanuvchi moment ta'sir etsa, ramkadan oqib o'tuvchi tok kuchi I ≈ 2100 A bo'ladi.

Variant 11
3.Normal tushayotgan monokromatik yorug'lik bilan yoritilgan difraksiya panjarasi uchun, spektr burchaklari g'oyalangan tartibda bog'lanadi. Agar uchinchi tartibli spektr burchaklari 1° dan 30° gacha bo'lsa, to'rtinchi tartibli spektr burchaklarining qancha og'rig'i qanday bo'lishi talab qilinadi?
Difraksiya panjaralarida, burchaklar spektr tartibida bir-biriga mos keladi. Tartibda 92° gacha og'rig'i qilgan burchakni topish uchun, tartibning ikkinchi elementini bilishimiz kerak.
Uchinchi tartibli spektr burchaklari uchun tartibning ikkinchi elementi:
θ₂ = θ₁ + Δθ
Uchinchi tartibdagi burchaklarning boshlang'ich burchaki θ₁, 1° ga teng bo'lgani berilgan. Lekin tartibning ikkinchi elementi haqida ma'lumot yo'q. Bizning topishimiz kerak bo'lgan burchakni topish uchun, 92° burchakdan 1° ni ayirib qo'yamiz:
Δθ = 92° - 1° = 91°
Shu bilan:
θ₂ = θ₁ + Δθ θ₂ = 1° + 91° θ₂ = 92°
Shu sababli, normal tushayotgan monokromatik yorug'lik bilan yoritilgan difraksiya panjarasi uchun uchinchi tartibli spektr burchaklari 1° dan 30° gacha og'rig'i qilgan bo'lsa, to'rtinchi tartibli spektr burchaklari 92° burchakka og'rig'i qiladi.


Variant Ne12
3.Protonga kuch ta'siri, elektrik jadvali bo'yicha qonunlardan foydalanilarak hisoblanadi. Elektrik jadvalida elektronlar va protonlar uchun sarflangan formulalar mavjud, lekin bizning masalada protonga ta'sir qilayotgan tok proton uzun o'tkazgichdan keladi. Ushbu holatda, Faraday qonunidan foydalanamiz:
F = qE
Bu formulada F ta'sir qilayotgan kuch, q yuk, va E elektrik maydon kuchini ifodalaydi.
Tok o'tkazgichda uzun o'tish (V) potensiali quyidagi formuladan topiladi:
V = Ed
Bu formulada V potensial farqi, E elektrik maydon kuchi, va d masofa orasidagi bog'lanishni ifodalaydi.
Ushbu formuladan E ni topish uchun o'zgaruvchilarni o'rnating:
E = V / d
E = (600 V) / (2 × 10^(-3) m) E = 3 × 10^5 V/m
Shu bilan, protonga ta'sir qilayotgan elektrik maydon kuchi E ≈ 3 × 10^5 V/m ga teng.
Protonga ta'sir qilayotgan kuchni topish uchun qonuni ifodalashimiz kerak:
F = qE
Kuchni hisoblash uchun, Faraday qonunini qo'llaymiz:
F = qE F = q × (3 × 10^5 V/m)
Tok I = 10 A o'tayotgan bo'lsa, protongacha q = I bilan ifodalanadi. Shu sababli:
F = q × (3 × 10^5 V/m) F = (10 A) × (3 × 10^5 V/m)
F = 3 × 10^6 N
Shu bilan, uzun o'tkazgichdan o'tayotgan 10 A tok protonga 3 × 10^6 N kuch ta'sir qiladi.