Andijon davlat tibbiyot instituti farmatsevtik fanlar kafedrasi

Tushuntirish matni
Emulsion asosdagi surtmalar yirik farmatsevtik ishlab chi-arish korxonalarida ishlab chiariladi, chunki ularni ishlab chi-arish bir va-tda emulgatorni tayyorlab olish bilan ham bog‘li-dir.
Dorixonada tayyor asos yoki emulgator bo‘lganida emulsion asosdagi surtmalarni tayyorlash kulay bo‘ladi. Emulgator sifatida ko‘pincha T-2 emulgatori -o‘llaniladi, uning yordamida quyidagi konsistent emulsiya olinadi: vazelin 60 -ism, emulgator 10 -ism, suv 30 -ism (E.N.Kutumova buyicha). Vazelin va emulgator T₂ buglatish kozonida -izdiriladi, so‘ngra korpusga bo‘lib-bo‘lib 90-95 ⁰S gacha -izdirilgan suv -uyiladi, 15 minut aralashtiriladi. Korpusda eriydigan dorivor modda bilan surtma tayyorlashda (masalan, skipidar) uni oldin korpusda eritib olinadi va so‘ngra suv qo‘shib aralashtiriladi. Xuddi shu surtmani kaliy yodid bilan tayyorlashda uni oxirida suvli fazada eritiladi. Suspenzion surtmalarni tayyorlashda erimaydigan modda vazelin moyi bilan disperslanadi yoki 45 ⁰S dan yu-ori -izdirilmagan asos bilan eziladi. Kaysi usulni tanlash -atti- faza miqdor iga bog‘li-. So‘ngra vazеlindan 0,5 mеntol eritiladi. -izdirilgan havonchada 1,0 dеrmatol 0,5 g mеntol eritiladi. Hosil bo‘lgan aralashma olib -o‘yiladi va shu havonchada 0,3 g novokain 1,5 ml suvda eritiladi. Eritmaga 3,5 g suvsiz lanolіn qo‘shib yaxshilab aralashtiriladi, toki suvni shimib olguncha, so‘ngra avval tayyorlab -uyilgan surma dori bilan aralashtiriladi, bir xil massa hosil bo‘lguncha. Tayyor surma dori idishga solinadi va jihozlanadi.
Talabalarini o’zlashtirishini tekshirish:
Test nazorat savollari
1.Surtma dori shakliga tugri ta‘rif keltirilgan katorni toping.

• 
  bir eki bir necha dori moddalarni moy eki moysimon moddalar bilan aralashtirib tayerlangan yumshok dori shaklidir.
  

-kuyuk suyuklik bulib, sirtga kullash uchun belgilangan va teri xaroratida eriydigan dori shakllidir. - bir-birida juda kam eki mutlako erimaydigan suyukliklarni maxsus ishlash yuli bilan olingan dori shaklidir.

• 
  disperrs sistema bulib, tarkibiga kura dispersion muxit va dispers fazadan iborat dori shaklidir.
  

2. Agar retseptda surtma dorilarni konsentratsiyasi kursatilmagan bulsa, u xolda necha foizli kilib tayerlab beriladi

• 
  10 %
  
• 
  15 %
  
• 
  1 %
  
• 
  20 %
  

3. Asoslarning xususiyatiga kura kanday tayerlanadigan surtma dorilar bor?

• 
  A, B, V javoblar tugri.
  
• 
  gidrofob asoslarda tayerlanadigan surtma dorilar; - gidrofil tipidagi asoslarda tayerlanadigan surtma dorilar;
  
• 
  emulsiya asoslarda tayerlanadigan surtma dorilar;
  

4. Dispers sistemasining xususiyatiga kura surtma dorilar kanday guruxlarga bulinadi? - gomogen va geterogen

• 
  eritma tipidagi surtma dorilar;
  
• 
  emulsiya tipidagi surtma dorilar;
  

-Xammasi tugri
5. Surtma dorilar tasnifi- - xammasi tugri

• 
  tarkibi buyicha va konsistensiyasi buyicha
  
• 
  dispers sistemasining xususiyatiga kura
  
• 
  ta‘sir kulami buyicha
  

6. Dispers sistemasining xili buyicha surtma dorilar

• 
  gomogen va geterogen buladi
  
• 
  kovushkok va suyuk buladi
  
• 
  kuptarkibli va bir xil tarkibli buladi
  
• 
  kuz uchun, rektal va burun uchun buladi
  

7. Gomogen surtmalarni kanday tiplari bor?

• 
  kotishma, eritma, ekstraksion;
  
• 
  osilma, ekstraksiya, aralash;
  
• 
  kotishma, osilma,aralash;
  
• 
  ekstraksion, osilma, emulsion;
  

8. Surtma dori shakli tayerlashda ishlatiladigan asoslarga kuyilgan talablar.

• 
  Xamma javoblar tugri.
  
• 
  Kullash maksadiga muvofikligi va yumshok konsistensiyasi.
  
• 
  Biologik bezararligi va mikroblarga karshi turgunligi.
  
• 
  Fizikaviy va kimeviy turgunligi va neytral muxiti. Surtilgan joyidan engil artilishi