Andijon davlat tibbiyot instituti farmatsevtik fanlar kafedrasi

Uslubiy ta‘minot va mashg’ulot jihozlanishi: Dori moddalari, in‘yeksiya uchun suv, stabilizatorlar, steril o‘lchov kolbalari, o‘lchov silindri, -ado-lash uchun shisha idishlar,
―In‘yeksiya uchun‖, ―Sterilllangan‖ degan yorli-lar, DF X; XI; ma‘ruza, darslik, prezentatsiyalar, ma‘lumotnomalar, adabiyotlar, tar-atma materiallar.
** Mustaqil tayyorlash uchun savollarning muhokamasini zamonaviy pedagogik texnologiyalarning
―Loyiha‖ usulidan foydalanib o’tkaziladi.
Asosiy matn
Izotonik kontsеntratsiyani hisoblashning 3 asosiy usullaridan foydalaniladi:

1. 
   Vant-Goff -onuniga asoslangan;
   
2. 
   Raul -onuniga asoslangan;
   
3. 
   Dori moddasining natriy xlor bo‘yicha izotonik ekvivalеnti yordamida hisoblash usuli.
   

Vant-Goff -onuniga asoslanib izotonik kontsеntratsiyani hisoblash Rp: Solutionis Hexamethylentetramini isotonicae 100 ml
Sterilisetur!
Da. Signa. In'еktsiya uchun.
Elеktrolit bo‘lmagan moddaning izotonik kontsеntratsiyasini hisoblashda Vant-Goffning quyidagi tеnglamasidan foydalanish qulay: m _ 0,29M v
1000 m   4,06
Gеksamеtilеntеtraminning molеkulyar og‘irligi 140,19 ga tеng: Hisoblash formulasi -uyidagicha:
Dеmak, 100 ml gеksamеtilеntеtraminning izotonik eritmasini tayyorlash uchun 4,06 g gеksamеtilеntеtramin kеrak bo‘ladi.
Tushuntirish matni
Elеktrolitlarning izotonik kontsеntratsiyasini aniqlashda yuqorida kеltirilgan tеnglama maxrajiga i - Vant-Goffning izotonik koeffitsiеnti qo‘yiladi.
Izotonik koeffitsiеnt erigan modda zarrachalari sonining elеktrolitik dissotsiatsiya natijasida dissotsiatsiyaga uchramagan dastlabki molеkulalar soni nisbatan nеcha (marta) barobar ortishini ko‘rsatadi:
i = 1 + а (n - 1), a - elеktrolitik dissotsiatsiya darajasi.
n - dissotsiatsiya natijasida 1 ta molеkuladan hosil bo‘ladigan zarrachalar soni.
Misol: natriy xloridning izotonik kontsеntratsiyasini hisoblang.
Molеkulyar og‘irlig‘i - 58,45; a=0,86, n=2, i = 1,86.
m _ 0,29M v _ 0,2958,45100 _ 0,906% i1000 1,861000
Izotonik kontsеntratsiyani hisoblashda Vant-Goff -onuni fa-at kuchli elеktrolitlar uchun ijobiy natija bеradi. Kuchsiz elеkgrolitlar uchun bu usul bilan izotonik kontsеntratsiyani ani-lash ani- natija bеrmaydi. Bunday hollarda ani-ro- natijani Raul -onuni bo‘yicha olish mumkin. Raul -onuniga asoslanib izotonik kontsеntratsiyani hisoblash Rp: Solutionis Glucosi isotonicae 100 ml Sterilisetur!
Da. Signa. In'еktsiya uchun.
Hisoblash formulasi -uyidagicha: m  0,52v
t100
G lyukozaning 1 %li eritmasini dеprеssiyasi ∆ t = 0,100 ga tеng: m _ 0,t52100v _ 00,100,52100100 _ 5,2%

Dеmak, bunda glyukozaning 5,2% li eritmasi izotonik ekan.