Andijon davlat universiteti toshkent davlat pedagogika universiteti
Download 5.68 Mb. Pdf ko'rish
|
дарслик Ионлантирувчи нурлар биологияси Радиобиология дарслик (2)
|
1986 yil 26 aprel - Chernobil AES ning to’rtinchi blokida avariya yuz berdi
3,4 . 3 «Биология. Современная иллюстрированная энциклопедия» Гл. ред. А. П. Горкин; М.: Росмэн, 2006 г. 8 Radiobiologiyani mustaqil ilmiy fan sifatida tarkib topish tarixini to’rt asosiy bosqichga bo’lib ko’rsatib berish mumkin 5 . 1 - bosqich – XIX asrning oxirgi o’n yilligi va XX asrning boshki ikki o’n yilligi. Rentgen nurlari va uning ta’siri, shuningdek radioaktiv elementlarni turli biologik ob’ektlarga ta’siri haqida isbottalab ma’lumotlarni yig’ish, ularni tadqiq qilish bosqichi. Tadqiqotlar asosan tibbiyotchilar, fiziologlar, zoologlar, o’simlikshunoslar bo’lib, ular tomonidan o’zlari tadqiq qilayotgan soha doirasida olib borilgan. Olib borilayotgan tadqiqotlar natijalari fundamental xususiyatga ega bo’lishiga qaramay, barchasi asosan tavsiflovchi yoki tasniflovchi xarakterga ega ishlar bo’lgan, chunki bu davrda radiatsiyani tiriklikka ta’siri mexanizmini ochib beruvchi qonun yoki faraz shakllantirilmagan edi. Bu davrda radiobiologiya degan soha yoki fan bo’lmagan edi; 2 - bosqich – O’tgan asrning 20–30- yillaridan to ikkinchi jahon urushini boshlanishigacha bo’lgan davr: Bu bosqich radiatsiyaning ta’sir mexanizmi haqidagi fundamental nazariy ishlanmalar yig’ish davri bo’lgan. Davr o’zining bir qancha kashfiyotlari bilan mashxur bo’lgan: «Kislorod» effektini kashf etilishi, Nur ta’sirini rivojlanishida tiklanish (reparatsiya) jarayonini ahamiyati haqidagi farazlar, Mutagen ta’sirni kashf etilishi. Ilk nazariyalar paydo bo’lishi (Dessauer nazariyasi, Radiatsiyaning tekis va notekis ta’siri nazariyasi, mishen nazariyasi va boshqalar), lekin bu davrda ham radiobiologiya fani mustaqil ajrab chiqmagan, faqat ayrim sohalarda bu atama ishlatib kelingan. Hali atom energiyasining potentsial imkoniyatlari ma’lum bo’lmagan, atom energetikasi mavjud bo’lmagan, atom qurollari kashf etilmagan, shuningdek ommaviy radiatsion xavfsizlik taxdidi xaqida xatto taxmin ham bo’lmagan edi; 3 - bosqich – bu davr o’tgan asrning 40 – 50 yillarida boshlangan bo’lib, unda atom energetikasi kashf qilingan, atom bombasi yaratilgan va Yaponiyada Amerikaning atom bombasi (plutoniy zaryadli) sinovdan o’tkazilgan edi (1-rasm). 4 О.М. Храмченко, Основы радиобиологии. Гомель:УО «ГГУ им. Ф.Скорины», 2003 г. 5 История развития радиобиологии // [Электрон ресурс]. Режим доступа: http://studopedia.ru. Дата обращения: 10.07.2018 г. 9 Bir qator o’sha davrning rivojlangan mamlakatlarida yadro qurollari sinovdan o’tkazila boshlangan edi. Biosferaga radiatsion ta’siri xavfi kuchaya boshlagan. Qator olimlar tomonidan ionlantiruvchi nurlarning biologik ob’ektlarga ta’siri masalasiga bo’lgan qiziqishi kuchaygan davr. Download 5.68 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|