Andijon mashinasozlik instituti I. M. Sirojiddinova o. X. Pulatova «kasbiy psixologiya»

Kavzometriya - Ye.I.Golovaxa va A.A.Kromiklar tomonidan taklif etilgan 
usul boʻlib, u shaxsning psixologik vaqti va hayotiy sub‘ektiv holatlarini tahlilini 
tadqiq etish metodi hisoblanadi. Bu intervyu quyidagi jihatlarni oʻz ichiga oladi: 
biografik savol-javob, muhim voqealar roʻyxatini tuzish, voqealarni keltirib 
chiqargan sabablarini aniqlash va boshqalardir. Intervyu natijalari kavzometriya 
shaklida tasvirlanadi. Kavzometriya kasbiy muammo va inqirozlarni yechish uchun 
qoʻllaniladi. Psixobiografiya -shaxslarning hayot yoʻlini psixologik oʻrganish 
metodi hisoblanadi. Avval psixobiografiya siyosatchilarining obroʻ-e‘tiborini, 
kishilarning individual kasbiy biografiyalarini oʻrganish maqsadida qoʻllanilgan. 
Kasb psixologiyada psixobiografiyani qoʻllash orqali shaxsning kasbiy 
maqsadlarining paydo boʻlishi, kasbiy shakllanishdagi inqirozlar haqida qimmatli 
ma‘lumotlarni olish imkonini beradi.
Anamnez metod - bu insoning mehnat sub‘ekti sifatida rivojlanish tarixi 
haqidagi ma‘lumotlarni yigʻadi. Bu usul Ye.A.Klimov tomonidan batafsil koʻrib 

---

35 
chiqilgan. Kasbiy anamnez mehnat motivlarini oʻrganish, tanqidiy voqealarni 
aniqlash, kasbiy faoliyatda obroʻ-e‘tibor qozonishni oldindan tashxis qilishda 
qoʻllaniladi. Anamneztik tadqiqot oʻz ichiga suhbat tizimini olgani uchun, suhbat 
metodiga qoʻyiladigan talablar bu usulga ham tadbiq etiladi. 
2.4.Eksperimental metodlar. 
Kasbiy psixologiyaning asosiy metodlari : kuzatish va eksperiment 
metodidir. Xususiy metodlari: suhbat, soʻrov, faoliyat mahsuli va jarayonini tahlil 
qilish hamda test metodlari. 
Psixologiyada tekshiriladigan psixik hayot hodisalari juda xilma-xil va 
murakkab hodisalardir. Bu hodisalar qanday metodlar bilan, ya‘ni qaysi yoʻllar 
bilan, qanday usullar bilan tekshiriladi, degan savol tugʻiladi. Psixologiyada 
chinakkam ilmiy bilimga ega boʻlmoq uchun psixikani tekshirish metodlarini 
bilish va shu metodlardan foydalana bilish kerak. Har bir pedagog kishilar 
psixikasini tekshirish uchun loaqal eng oddiy usullarni bilishi lozim.