Andijon mashinasozlik instituti iqtisodiyot nazariya

Iste'mol - bu insonning ehtiyojlari va ehtiyojlarini qondirish uchun tovarlar va xizmatlardan foydalanish jarayoni. Bu har qanday iqtisodiyotning asosiy tarkibiy qismidir, chunki u mahsulot va xizmatlarga talabni kuchaytiradi va korxonalarning ishlab chiqarish darajasiga ta'sir qiladi. Iqtisodiy omillardan tortib, ijtimoiy va psixologik omillargacha bo'lgan iste'molga ta'sir qiluvchi bir qancha omillar mavjud.
Iqtisodiy omillar iste'molga ta'sir qiluvchi eng muhim omillardan biridir. Bularga daromad, narxlar va kredit mavjudligi kiradi. Daromad iste'molning asosiy omili hisoblanadi, chunki daromadi yuqori bo'lgan odamlar daromadi past bo'lganlarga qaraganda ko'proq tovar va xizmatlarni iste'mol qiladilar. Narxlar iste'molda ham hal qiluvchi rol o'ynaydi, chunki odamlar narxlar past bo'lganda ko'proq va narxlar yuqori bo'lganda kamroq sotib olishga intiladi. Kreditning mavjudligi iste'molga ham ta'sir qilishi mumkin, chunki u odamlarga boshqa yo'l bilan to'lay olmaydigan tovarlar va xizmatlarni sotib olish imkonini beradi.
Ijtimoiy va psixologik omillar ham iste'molga ta'sir qiladi. Ijtimoiy omillarga madaniy me'yorlar, tendentsiyalar va ijtimoiy bosim kiradi. Masalan, odamlarga o'z tengdoshlari yoki ma'lum mahsulot yoki brendlarni sotib olish uchun reklama ta'sir qilishi mumkin. Psixologik omillarga shaxsiy imtiyozlar, munosabat va e'tiqodlar kiradi. Masalan, ba'zi odamlar hashamatli tovarlarga yuqori baho berishlari yoki ularning qadriyatlari yoki e'tiqodlariga mos keladigan mahsulotlarni sotib olishga undashlari mumkin.
Iste'molga ta'sir qiluvchi yana bir muhim omil texnologiyadir. Texnologik taraqqiyot iste'mol qilinadigan tovarlar va xizmatlar turlarining o'zgarishiga olib kelishi mumkin. Misol uchun, elektron tijoratning o'sishi odamlarga tovarlarni onlayn xarid qilishni osonlashtirdi, mobil texnologiyalarning rivojlanishi esa mobil to'lovlar va raqamli hamyonlarning ko'payishiga olib keldi.
Hukumat siyosati va qoidalari ham iste'molga ta'sir qilishi mumkin. Masalan, ayrim tovarlar va xizmatlarga soliqlar talabni kamaytirishi mumkin, subsidiyalar esa talabni oshirishi mumkin. Xavfsizlik va atrof-muhitni muhofaza qilish qoidalari kabi mahsulotlarga oid qoidalar ishlab chiqarish darajasi va iste'molchi talabiga ham ta'sir qilishi mumkin.
Xulosa qilib aytganda, iste'molga daromad va narxlar kabi iqtisodiy omillardan tortib, madaniy me'yorlar va shaxsiy e'tiqodlar kabi ijtimoiy va psixologik omillargacha bo'lgan turli omillar ta'sir ko'rsatadi.
Texnologik taraqqiyot va hukumat siyosati va qoidalari ham iste'mol modellarini shakllantirishda muhim rol o'ynaydi. Ushbu omillarni tushunish korxonalar, siyosatchilar va jismoniy shaxslar uchun ishlab chiqarish, iste'mol va iqtisodiy siyosat bo'yicha ongli qarorlar qabul qilish uchun muhimdir.