takomillashib bo'lmaganini ko'rsatadi.
Yurak muskullari tez o'sadi, qon tomirlarining diametri sal
kattaroq bo'ladi, miyaning og'irligi boshlang'ich sinflarda 1250-1400 grammni tashkil etadi. Miya
po'stining analitik-sintetik faoliyati takomillashadi, qo'zg'alish bilan tormozlanish o'rtasidagi munosabat o'zgaradi, lekin qo'zg'alish nisbatan ustunlikka ega bo'ladi. Shuning uchun bolaning
to'g'ri o'sishiga g'amxurlik qilish, toliqishining oldini olish, o'qish va ham olish rejimiga qathiy
rioya etish zarur.
Kichik maktab yoshidagi o'quvchilar idrokining salbiy xususiyati obhektlarni bir-biridan
farqlashdagi zaiflikdir. Ular ko'pincha o'rganiladigan materialni noaniq, hatto, noto'g'ri idrok qiladilar,
buning oqibatida aynan o'xshash harflar, so'zlar, narsalar tasviri, shakli, fazoviy joylashuvining
farqini to'la tasavvur qila olmaydilar. Masalan, «q» bilan «k» harflarini, «uqish» bilan «o'qish»
so'zlarini aylana bilan doira shakllarini, kesma bilan to'g'ri chiziq alomatlarini bir-biridan
farqlamaydilar.
Ta‘lim jarayoni kichik maktab yoshidagi o'quvchilarning ixtiyoriy, barqaror, mustahkam,
kuchli, to'planuvchan, taqsimlanuvchan, faol, ongli diqqatini rivojlantirishga qulay shart-sharoit
yaratadi. Bilim olish uchun mustaqil aqliy mehnat qilish, misol va masalalar yechish, mashqlarni
bajarish, takrorlash, irodaviy zo'r berishda ixtiyoriy, ongli diqqat tarkib topadi. Shuningdek uning eng
zarur xususiyatlari takomillashadi, bu esa ongli boshqarish imkoniyatini beradi.
Bolalarning diqqati
o'qish faoliyatiga doir maqsadga muvofiq, ijtimoiy motivlar, hamda ularda paydo bo'layotgan yangi
xislatlar(mashuliyatlilik, javobgarlik, uyalish hislari) bilan bir paytda rivojlanadi.
Kichik maktab
yoshidagi o'quvchilarning tafakkuri mantiqiy fikrlash, mulohaza yuritish, hukm va xulosa
chiqarish, taqqoslash, tahlil qilishning turli usullarini qo'llashdek o'ziga xos xususiyatlari bilan
maktabgacha yoshdagi bolalardan va o'smirlar tafakkuridan keskin farq qiladi. Bolalar
tafakkurida yaqqol obrazlarga suyanib mulohaza yuritish, yahni yaqqol tafakkur mavhum
tafakkurdan mahlum darajada ustun turadi va ularning tafakkuri yosh xususiyatiga mutlaqo
mosligini ko'rsatadi.
Ta‘lim jarayonida bolalarning yorqin, aniq, tiniq, yaqqol tasavvur obrazlari xayol
yordamida muayyan voqelikka aylanadi. O'rganilayotgan fan materiallari eshitilgan va o'qilgan
badiiy asarlardagi obrazlar tartibga solinadi, yaxlit bir butunlikdan iborat umumlashgan obrazlar
tizimi yaratiladi. O'qish davomida turmush tajribasida to'plangan taassurotlarni qayta tiklash,
yangi belgilar bilan boyitish, ularni o'zaro birlashgan holatga keltirish yangi obrazlar, ijodiy
izlanishning eng muhim omili-ijodiy xayolni takomillashtiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |