2. Tekis egri chiziq yoyi uzunligini hisoblash
T ekislikda egri chiziq kesmada uzluksiz funksiya grafigi bilan berilgan bo‘lsin. egri chiziq uzunligini sxemadan foydalangan holda topamiz.
kesmada ixtiyoriy qiymatni tanlaymiz va o‘zgaruvchi kesmani qaraymiz. Bu kesmada kattalik ning funksiyasi bo‘ladi: va
ning kichik kattalikka o‘zgarishida differensialni topamiz: yoyni uni tortib turuvchi vatar bilan almashtiramiz (14-shakl) va ni topamiz:
Demak, yoki ekanidan
ni dan gacha integrallab, topamiz:
(17.8)
(17.8) tenglikka yoy differensialining to‘g‘ri burchakli koordinatalardagi formulasi deyiladi.
Agar egri chiziq tenglama bilan berilgan bo‘lsa, yuqorida keltirilganlarni takrorlab, yoy uzunligini hisoblashning quyidagi formulasini hosil qilamiz:
. (17.9)
Agar egri chiziq parametrik tenglamalar bilan berilgan bo‘lsa, (8) formulada o‘riniga qo‘yish orqali o‘zgaruvchi almashtiriladi.
Bunda
(17.10)
kelib chiqadi, bu yerda va .
Misollar
1.. yarim kubik parabolaning dan gacha yoyi uzunligini topamiz. Bunda dan kelib chiqadi.
U holda (8) formula bilan topamiz:
2. egri chiziq yoyining o‘q bilan kesishish nuqtalari orasidagi uzunligini hisoblaymiz. Buning uchun avval deb egri chiziqning oq bilan kesishish nuqtalarini aniqlaymiz:
Hosilani topamiz:
Yoy uzunligini hisoblaymiz:
3. tenglama bilan berigan egri chiziq uzunligini topamiz. Berilgan tenglama astroidani ifodalaydi.
Astroidaning uzunligini (17.10) formula bilan topamiz:
Do'stlaringiz bilan baham: |