Annotatsiya: Ushbu maqolada Chiziqli algebra fanidan mustaqil ishlarni


Download 197.73 Kb.
Pdf ko'rish
Sana23.06.2023
Hajmi197.73 Kb.
#1652712
Bog'liq
Документ (1)



CHIZIQLI ALGEBRA FANIDAN TALABALARNING MUSTAQIL ISH UNI TASHKIL
ETISH 
Annotatsiya: Ushbu maqolada Chiziqli algebra fanidan mustaqil ishlarni
Tayyorlash metodikasi haqida.
Kalit soʻzlar: nazariya, oʻquv mashgʻuloti, chiziqli algebra, mustaqil ishlar tashkil
Etish.
KIRISH 
Talabaning mustaqil ishi o‘quv ishlarining ajralmas qismi bo‘lib, u mеtodik va
Axborot rеsurslari bilan ta'minlanadi hamda bajarilishi rеyting tizimi talablari asosida
Nazorat qilinadi. Talaba mustaqil ishining asosiy maqsadi o‘qituvchining rahbarligi va
Nazorati ostida talabada muayyan o‘quv ishlarini mustaqil ravishda bajarish uchun
Zarur bo‘lgan bilim va ko‘nikmalarni shakllantirish va rivojlantirishdir. 
Talaba mustaqil ishini tashkil etishda har bir talabaning akadеmik o‘zlashtirish
Darajasi va qobiliyatini hisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalaniladi: -ayrim
Nazariy mavzularni o‘quv adabiyotlari yordamida mustaqil o‘zlashtirish; 
Amaliy mashg‘ulotlarga tayyorgarlik ko’rish; - nazariy bilimlarni amaliyotda
Qo‘llash; 


-mavzu yuzasidan taqlilga tayyorgarlik ko‘rish va uni o‘tkazish; 
Matnlarga xos til xususiyatlarni bеlgilash va boshqalar. Talaba mustaqil ishini
Nazorat qilish o‘quv mashg‘ulotlarini olib boradigan o‘qituvchi tomonidan amalga
Oshiriladi. Talaba uchun fan bo‘yicha mustaqil ish topshiriqlari tеgishli kafеdra
Profеssori tomonidan o‘quv mashg‘ulotini bеvosita olib boruvchi o‘qituvchi bilan
Birgalikda tuziladi, hamda kafеdra mudiri tomonidan tasdiqlanadi. Mustaqil ishni
Bajarish uchun talabaga axborot manbasi sifatida darslik va o‘quv qo‘llanmalar,
Mеtodik qo‘llanma va ko‘rsatmalar, ma'lumotlar to‘plami va banki, ilmiy va ommaviy
Davriy nashrlar, intеrnеt tarmog‘idagi tеgishli ma'lumotlar, bеrilgan mavzu bo‘yicha
Avval bajarilgan ishlar banki va boshqalar xizmat qiladi. “Chiziqli algebra va analitik
Geometriya” fani bo‘yicha talabalarning mustaqil ishlari o‘quv sеmеstri davomida 5
Marta tеkshirilib, har bir nazorat maksimal “4” ball bilan baqolanishi mumkin. Sеmеstr
Yakunida mustaqil ish natijalari umumiy ballarga qo‘shiladi 
Fanning maqsadi 
“Chiziqli algebra
Fanining o’qitilishidan maqsad – talabalarni matematikaning zaruriy


Ma’lumotlari majmuasi (tushunchalar, tasdiqlar va ularning isboti, amaliy masalalarni
Zviy bog’liqliklarini o’rganishdan iboratdir. Ayni paytda u talabalarni mantiqiy
Fikrlashga, to’g’ri xulosa chiqarishga, matematik madaniyatini oshirishga xizmat qiladi.
Talabalarni mantiqiy fikirlashga, nazariy bilimlarni amaliyotga bevosita tatbiq etishga,
To’g’ri xulosa chiqarish va qaror qabul qilishga o’rgatish “Chiziqli algebra fanining
Asosiy vazifalaridan hisoblanadi. 
Fanning vazifasi 
“Chiziqli algebra fanining vazifasi – talabalarni mantiqiy fikirlashga, nazariy
Bilimlarni amaliyotga bevosita tatbiq etishga, to’g’ri xulosa chiqarish va qaror qabul
Qilishga o’rgatish. 
Fanni oʻzlashtirish natijasida talaba: 
Bilim jihatdan: 
Matritsa tushunchasi, matritsalar ustida amallar, minorlar va algebraik
To‘ldiruvchilar, teskari matrisa, determinantlar va ularning xossalari, Laplas teoremasi,
Matritsa va determinanilar nazariyasining chiziqli tenglamalar sistemalarini yechishga
Taalluqli bilimalrga ega bo‘lishlari kerak. 
Chiziqli fazo aksiomalari va ulardan kelib chiqadigan ba’zibir natijalar, chiziqli


Bog‘liqlik, o‘lcham va bazis tushunchalari, bir bazisdan boshqa bir bazisga o‘tish
Matrisasi, bazis o‘zgarganda koordinatalarning o‘zgarishi, Evklid fazolari, ortogonal va
Ortonormal sistemalar, ortogonallashtirish prosessii, ortogonal to‘ldiruvchi fazo
To‘grisidagi bilimlarga ega bo‘lishlari kerak. 
Chiziqli formalar. Bichiziqli va kvadratik formalar. Kvadratik formalarni 
Kanonik ko’rinishga keltirish usullari.Kvadratik forma uchun inersiya qonuni. 
Musbat aniqlangan kvadratik formalar bilimlariga ega bo‘lishlari kerak. 
Chiziqli operatorlar ustida amallar, chiziqli operatorlar fazosi va ularning
Xossalari, chiziqli operatorning xarakteristik ko’phadi, chiziqli operatorning xos
Qiymati va xos vektorlari, Evklid fazosida qo’shma almashtirishlar bo‘yicha bilimlarga
Ega bo‘lishlari kerak. Ko‘nikmalar jihatidan: 
Matritsalar ustida amallarni bajara olish, minorlar va algebraik to‘ldiruvchilar,
Teskari matrisalarni, determinantlarni hisoblash, chiziqli tenglamalar sistemalarini
Yechish. 
Mustaqil ta’limning tashkil etishning shakli va mazmuni 
Talaba mustaqil ishni tayyorlashda muayyan fanning xususiyatlarini hisobga
Olgan holda, quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi: 


Darslik va o’quv qo’llanmalar bo’yicha fan boblari va mavzularini o’rganish; 
Tarqatma materiallar bo’yicha ma’ruza qismini o’zlashtirish; 
Maxsus adabiyotlar bo’yicha fan bo’limlari yoki mavzulari ustida ishlash; 
Talabaning o’quv, ilmiy-tadqiqot ishlarini bajarish bilan bog’liq bo’lgan fan
Bo’limlari va mavzularni chuqur o’rganish; 
Faol va muammoli o’qitish uslubidan foydalaniladigan o’quv mashg’ulotlari 
Mustaqil ishlarni nazorat qilish bo’yicha topshiriqlarni qabul qilish 
Yechish usullari va boshqalar) bilan tanishtirish xamda matematika 1038 
Referat 
Plakatlar 
Slaydlar 
Tarqatma materiallar 
Presentatsiya 
Savolnoma 
Test savollari 
Mavzuni tahlil qilish 


Mustaqil ta’lim mavzulari: 
Mustaqil taʼlim uchun tavsiya etiladigan mavzular: 
Matrisalar algebrasi 
n-tartibli determinantlar, ularning xossalari 
Laplas teoremasi. Kramer formulasi 
Chiziqli tenglamalar sistemasini yechishning matrisaviy usuli 
Matrisa rangini minorlar orqali toppish usullari 
Chiziqli fazolar. Chiziqli bog‘liqlik va chiziqli erklilik 
Chiziqli fazolarning izomorfligi. Qism fazolar 
Yevklid fazolari 
Kompleks sonlar maydoni ustida berilgan fazodagi kvadratik formalar va
Ularning kanonik shakllari 
Ikkita kvadratik formani bir vaqtda kanonik ko‘rinishga keltirish 
Chiziqli formalar 
Haqiqiy sonlar maydonida berilgan chiziqli almashtirishlar va ularning kanonik
Shakllari 


Mustaqil ta’limni bajarish uchun ko`rsatma 
Mavzu: Matrisalar algebrasi 
Talaba mustaqil ishda matrisa turlari, matrisalar ustida amallarni keng yoritib
Berishi, matrisalar algebrasining tadbiqlarini ko‘rsatib berishi va mavzu doirasida
Kamida 20 ta misol va masalalar yechishi lozim. 
Adabiyotlar: 
1. X.Latipov, Sh.Tojiyev, R.Rustamov. Analitik geometriya va chiziqli algebra,
“O‘zbekiston” nashriyoti, 1995, 35-44betlar 
2. Poskuryakov I.L. Chiziqli algebradan masalalar to‘plami. «Nauka», 2005 y. 
3. 
https://fayllar.org/matritsalar-va-ular-ustida-amallar.html
 
Mavzu: n-tartibli determinantlar, ularning xossalari 
N – tartibli determinantlarni hisoblash ko‘nikmasini hosil qilish, n-tartibli tartibli
Determinantlarni xossalari yordamida hisoblashni o‘rganish va mavzu yuzasidan
Kamida 20 ta misol ishlash 
Zarur adabiyotlar: X.Latipov, Sh.Tojiyev, R.Rustamov. Analitik geometriya va chiziqli algebra
“O‘zbekiston” nashriyoti, 1995, 19-24-betlar 


 Poskuryakov I.L. Chiziqli algebradan masalalar to‘plami. «Nauka», 2005 y.\ 
 
http://reja.tdpu.uz/shaxsiyreja/content/4455/html/53784/5.%20ma'ruza.%
 
20Deter minantlar.%20Chziqli%20tenglamalr%20sistemasi..htm 
Mavzu: Laplas teoremasi. Kramer formulasi 
Talaba ushbu mavzu orqali Laplas teoremasi va uni isbotini o‘rganadi. Chiziqli
Tenglamalar sistemasini yechishning Kramer usulini o‘rganadi. Ish oxirida kamida 20
Ta misol ishlaydi. 
Zarur adabiyotlar: 
1. X.Latipov, Sh.Tojiyev, R.Rustamov. Analitik geometriya va chiziqli algebra,
“O‘zbekiston” nashriyoti, 1995, 16-19 betlar 
2. Poskuryakov I.L. Chiziqli algebradan masalalar to‘plami. «Nauka», 2005 y. 
3. https://arxiv.uz/ru/documents/referatlar/algebra/chiziqli-tenglamalarsistemasini-yechish-usullari 
Mavzu: Yevklid fazolari 
Talaba ushbu mavzu orqali Yevklid fazolari, skalyar ko‘paytma, yevklid fazosida
Orthogonal va ortonormal bazislar haqida ma’lumotlar berishi kerak, mavzu yuzasidan
Misollar ishlash kerak. 


Zarur adabiyotlar va jihozlar: 
1. Poskuryakov I.L. Chiziqli algebradan masalalar to‘plami. «Nauka», 2005 y. 
2. Ayupov A.Sh., Omirov B.A., Xudoyberdiyev A.X., Haydarov F.H. Algebra va 
Sonlar nazariyasi, Toshkent, “Tafakkur bo‘stoni”, 296-bet, 2019 y. 
3.Gelfand I.M. Chiziqli algebradan leksiyalar. «Oliy va o’rta maktab». 1964. 
4.https://fayllar.org/2-mavzu-yevklid-fazosi-ortogonal-sistemalarortogonallashtiris.html 
5.http://mathnet.uz/Images/files/Ayupov%20va%20boshqalar%20Algebr 
A%2 0va%20sonlar%20nazariyasi.pdf 
Mavzu: Ikkita kvadratik formani bir vaqtda kanonik ko‘rinishga keltirish 
Talaba ushbu mavzu orqali ikkita kvadratik formani bir vaqtda kanonik
Ko‘rinishga keltirish bo‘yicha ma’lumot berishi kerak va misollar yordamida usullarni
Ko‘rsatib berishi kerak. 
Zarur adabiyotlar va jihozlar: 
Poskuryakov I.L. Chiziqli algebradan masalalar to‘plami. «Nauka», 2005 y. 
Ayupov A.Sh., Omirov B.A., Xudoyberdiyev A.X., Haydarov F.H. Algebra va
Sonlar nazariyasi, Toshkent, “Tafakkur bo‘stoni”, 296-bet, 2019 y.. 


 Gelfand I.M. Chiziqli algebradan leksiyalar. «Oliy va o’rta maktab». 1964. 
 
http://mathnet.uz/Images/files/Ayupov%20va%20boshqalar%20Algebra%2
 
ZARUR ADABIYOTLAR VA JIHOZLAR: 
Poskuryakov I.L. Chiziqli algebradan masalalar to‘plami. «Nauka», 2005 y. 
Ayupov A.Sh., Omirov B.A., Xudoyberdiyev A.X., Haydarov F.H. Algebra va
Sonlar nazariyasi, Toshkent, “Tafakkur bo‘stoni”, 296-bet, 2019 y.. 
Gelfand I.M. Chiziqli algebradan leksiyalar. «Oliy va o’rta maktab». 1964. 
http://mathnet.uz/Images/files/Ayupov%20va%20boshqalar%20Alg 

Download 197.73 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling