Anorning o'sishi,rivojlanishi hosili va sifatini boshqarish

2.3. 
Sifatli anor yetishtrish
 
Anorning o‘sishi va rivojlanishi hamda hosildorligi yuqori bo‘lishi uchun 
yillik. Vegetatsiya davrida quyosh nurining umumiy harorati +4000...+4600°C 
diapazonda bo‘lishi, yog‘ingarchilik miqdori 18-55 mm, qish mo‘tadil bo‘lishi 
talab qilinadi. 
Shuningdek, anor yetishtirishning optimal sharoitlari tuproq tiplari, 
hududning dengiz sathidan balandligi, foydalaniluvchi agro-melioratsion 
texnologiyalarga ham bog‘liq hisoblanadi. 
Anor yetishtirish uchun eng optimal tuproq allyuvial tipdagi, drenaj tizimlari 
ratsional tavsifga ega bo‘lgan, unumdor va o‘rtacha zichlikdagi tuproqlar 
hisoblanadi. Biroq, kuchsiz va o‘rtacha darajada sho‘rlangan tuproqlarda ham anor 
yuqori hosil berishi kuzatiladi. Tuproqlar tarkibida o‘simliklar uchun toksik 
ta’sirga ega tuzlar, asosan,-NaCl, Na
2
SO
4 
va MgSO
4 
ko‘rsatib o‘tiladi, CaSO
4
, 
Ca(HCO
3
)
2 
anorning o‘sishi va rivojlanishiga salbiy ta’sir ko‘rsatmaydi, biroq 
konsentratsiyasi ortishi sharoitida o‘simikning ildizi orqali suv so‘rilishini 
kamaytirishi aniqlangan. 
Tuproq gorizonti tarkibida tuzlarning umumiy miqdori quruq og‘irlikka 
nisbatan 0,5% dan ortishi sharoitida anor ildizining suv so‘rish funksiyasi buzilishi, 

---

33 
o‘simlikning o‘sish va rivojlanishi salbiy tomonga o‘zgarishi aniqlangan.
Ayrim tadqiqotchilar tomonidan anor hosildorligini saqlab qolish maqsadida 
sho‘rlangan tuproqlar sharoitida kimyoviy melioratsiya uslublaridan foydalanish 
tavsiya qilinadi. 
Biroq, bu qo‘shimcha iqtisodiy sarf-xarajat va mehnat sarfini talab 
qiladi. Ayniqsa, tuproqda NaCl miqdori ortishi ta’sirida anor hosildorligi keskin 
kamayishi aniqlangan. 
Anor tashqi muhitning noqulay omillari ta’siriga nisbatan chidamli o‘simlik 
turi hisoblanadi. O‘rtacha darajadagi qurg‘oqchil sharoitda, Vegetatsiya davrida 
+45...+48°C harorat diapazoni va issiq shamollar kombinatsiyasi sharoitida ham 
anordan sifatli va yuqori hosil olish mumkinligi qayd qilingan. 
Anorning o‘sish davri naviga, iqlimiga qarab 180-215 kun davom etadi. 
Anor may oyining boshida gullaydi, birinchi galda qishlab chiqqan kurtaklar 
gullaydi, oradan 10-15 kun o‘tib, yoppasiga gullash boshlanadi. 
Bir tup anorda uning naviga, ob-havo sharoitiga qarab 5 mingtacha gul 
bo‘lishi mumkin. Lekin bularning 96-98 % hosilsiz (erkak) gullar tashkil etadi. 
Kuzda issiq harorat shu darajaga tushganda o‘sishdan to‘xtaydi. 
Anorning turli navlari bir-biri bilan erkin ravishda changlatilsa, serhosil , 
mevasi yirik bo‘ladi. Uning gul changini ko‘p tarqatadigan vosita asalaridir. 
Shuning uchun anor hosildorligini oshirishda asalaridan foydalanish kerak.
Anor o‘zining naviga qarab 120-160 kunda pishib yetiladi. Anorning turli
navlari bir-biri bilan erkin ravishda changlatilsa, serhosil, mevasi yirik bo‘ladi. 
Mevalari o‘ch malina tusli; asosiy mevalari sariq nim yashil, mevasi bir xil 
o‘ch malina rangi bilan qoplangan, mayda nuqtachalari bor. Doni to‘q qizil, yirik, 
uzunligi 13 mm.gacha, urug‘larining uzunligi 8 mm.gacha. Mazasi shirin xushboy, 
sharbati malina rangida. Sharbat chiqishi 40-45%. Mevasida qand 15,9-20,4%, 
kislota 0,9-1,85%. Mevalari oktyabrning birinchi yarmida yetiladi. 1 tupdagi 
hosildorligi: O‘rta Osiyoning yopiq maydonchalarida 25 kg, Ozarbayjonning ochiq 
dalalarida 35-40 kg. Mevasining saqlanish muddati 6 oy. Mevalaridan yangiligicha 
iste’mol qilish va qayta ishlash uchun foydalaniladi. Har xil turdagi tuproqlarda 

---

34 
yaxshi o‘sadi va mo‘l hosil beradi. Yer osti suvi yer yuzasiga yaqin bo‘lgan 
yerlarda ham yaxshi o‘sadi, ammo sho‘r yerlarda hosili yomon bo‘ladi. Sovuqqa 
chidamsiz, 14-15°C daraja sovuqda anor tupining ustki qismi zararlanadi. Pishib 
etilgan mevasi oktyabr oyida terib olinadi. Saqlash va tashish uchun mevasi 
chidamli. Maxsus binolarda mevasini 6-8 oygacha saqlash mumkin.