Anton Pavlovich Chexov [1860. 7 (29). 1, Taganrog 1904. (15). 7, Badenveyler, Germaniya

---

Anton Chexov
Anton Pavlovich Chexov [1860.17 (29).1, Taganrog 1904.2 (15). 7, Badenveyler, Germaniya;
Moskvada dafn etilgan] — rus yozuvchisi. Moskva universitetining tibbiyot ftini tugatgan
(1884), shifokor boʻlib ishlagan. 1892—98 yillarda Moskva yaqinidagi Melixovo qishlogʻi
(hozirgi Chexov shahri)da yashab, mahalliy dehqonlarga tibbiy yordam koʻrsatgan, ularning
bolalari uchun maktablar ochgan. Sil kasali bilan ogʻrib, 1898-yil Yaltaga koʻchgan. Salomatligi
yomonlashgach, 1904-yil iyunida Badenveyler (Germaniya)ga borgan va u yerda vafot etgan.

---

CH. 80-yillarning 2-yarmida teatr uchun "Ivanov" (1887—89), "Alvasti" (1889, keyinchalik "Vanya
amaki" nomi bilan qayta ishlangan) pyesalari, "Toʻy" (1889) bir pardali pyesasi, shuningdek,
"Tamakining zarari haqida" (1886), "Ayiq" (1888), "Yubiley" (1891—92) singari vodevillar yozgan.
90-yillarda Saxalinga sayohatga borib, katorga va surgun qilingan kishilarning fojiali turmushi
bilan tanishgan. Ushbu sayohat xotiralari "6palata" (1892) qissasi va "Saxalin oroli" (1893—94)
kitobida oʻz aksini topgan.
90-yillar oxiriga borib, Ch.ning dramaturglik mahorati yuksak choʻqqiga erishdi. "Chayka", "Vanya
amaki" (1896), "Uch opasingil" (1900—01), "Olchazor" (1903—04) pyesalarining 1898-yil
Moskva Badiiy teatrida sahnalashtirilishi Ch. ijodida yangi davr boshlanganidan darak berdi.
CH. ijodi 3 davrdan iborat: 1) 80-yillarning oʻrtalariga qadar boʻlgan davr; 2) 80-yillarning
oʻrtalaridan 90-yillarning boshlariga qadar boʻlgan davr; 3) 90-yillarning boshlaridan yozuvchi
vafotiga qadar boʻlgan davr. Ch. ijodining dastlabki davrida turli noshirlarning didi va buyurtmasi
bilan asosan hazilmutoyibadan iborat asarlar yozgan boʻlsada, shu davrdayoq yozuvchi
ijodining asosiy mavzulari (inson va amal, goʻzallik va razolat, hayotning serhasham va gʻarib
tomonlari va boshqalar) yuzaga chiqa boshladi. Ch. shu davrda yozgan "Semiz va oriq",
"Chinovnikning oʻlimi" (1893), "Buqalamun", "Niqob" (1884), "Unter Prishibeyev" (1885) singari
Anton Chexov
Антон Павлович Чехов, Анто́н Па́влович Че́хов va Антонъ Павловичъ Чеховъ
Tavallud sanasi
17
(29) yanvar 1860
Vafot sanasi
15-iyul 1904
[1][2]
Fuqaroligi
Rossiya Imperiyasi
[3]
Asarlari tili
Rus tili
[4]

---

hikoyalarida mavzuni kulgi yordamida yoritish, hajviy obraz yaratish, voqea va hodisalarni loʻnda
tasvirlash sanʼatini mukammal egallaganini namoyish kiladi.
CH. ijodining 2-davrida yozuvchining markaziy mavzusi aniq qirralar kasb etadi. Qahramonning
ruhiy olami va hatto voqeahodisalarning rivoji emas, balki ijtimoiy munosabatlar va maishiy
toʻqnashuvlarning qahramon xarakteriga taʼsiri masalasi Ch.ning diqqat markazida boʻladi. Bu
masala, birinchi navbatda, Ch.ning "Gʻilof bandasi" (1898) hikoyasida oʻzining yorqin tajassumini
topadi. Bu asarda gʻilof yolgʻon va zulmga, kimningdir ayshishrat qilib, kimningdir azobuqubat
chekib yashashiga asoslangan hayotning timsoliga aylanadi. Ch. ijodining shu boskichida
koʻzga tashlangan tamoyillar 3davrda yangi badiiy kuch bilan ifodalanadi. Ch.ning "Boloxonali
uy", "Mening hayotim" (1896) qissalari, "Ionich" (1898), "Laycha yetaklagan xonim" (1899) va
boshqa hikoyalarida shu davrdagi rus jamiyatining anatomiyasi shafkatsizlik bilan ochib
tashlandi. Bu asarlarda insonning lokaydligi mavzusi fakat maʼnaviypsixologik rejada emas,
balki ijtimoiy yoʻnalishda ham badiiy tadqiq etildi. Ch. turli tabaqa va ijtimoiy qatlamlarga nazar
tashlab, oʻz qahramonining ruhiy uygʻonish, muhitga qarshilik koʻrsatish, hayotini qayta qurish
qobiliyatini mugtasil ravigsda tekshirib turadi.
CH.ning dramaturgiya sohasidagi ijodi rus teatri taraqqiyotiga katta taʼsir koʻrsatdi. Yozuvchining
nasriy asarlarida oʻz ifodasini topgan kishilar oʻrtasidagi ruhiy aloqalarning yoʻkdigi mavzusi
uning sahna asarlarida ham turli shaklda talkin etilgan.
CH. nasriy va dramaturgik ijodi bilan jahon adabiyoti taraqqiyotiga sezilarli taʼsir koʻrsatdi.
Oʻzbek adabiyotida realistik xikoya janrining maydonga kelishi va Abdulla Qodiriy, Choʻlpon,
Abdulla Qahhor hikoyanavislik ijodining shakllanishida Ch. anʼanalari ham muayyan omil boʻlib
xizmat qilgan.
CH.ning eng yaxshi nasriy asarlari va pyesalari oʻzbek tiliga tarjima etilgan. Uning barcha
mashhur pyesalari respublikadagi oʻzbek va rus teatrlarida sahnalashtirilgan.
Tanlangan asarlar, 3j.li, T., 1957— 58;
Polnoye sobraniye sochineniy, t. 1—30, M, 1973-83.
Berdnikov G. P., Chexov, M., 1978;
Polotskaya E. A., A.P.Chexov i dvijeniye xudojestvennoy misli, M., 1979;
Byaliy G.A., Chexov i russkiy realizm, M., 1981.
Manbalar
Adabiyot

---

Soʻnggi tahrir 22 kun avval MalikxanBot
 tomonidan amalga oshirildi
Naim Karimov.
Ko‘proq o‘rganish
Ushbu maqolada 
Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi
(2000-2005)
maʼlumotlaridan foydalanilgan.
Ushbu maqola 
chaladir
. Siz uni 
boyitib, (https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Anton
_Chexov&action=edit) Vikipediyaga
 yordam berishingiz mumkin.
Bu andozani 
aniqrogʻiga
almashtirish kerak.
1. 
(unspecified title) (https://bigenc.ru/literature/text/4684952)
2. 
(unspecified title) (https://cs.isabart.org/person/16408)
3. 
(unspecified title) (http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/rmv.365/pdf)
4. 
(unspecified title) (http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11926133z)
"
https://uz.wikipedia.org/w/index
.php?
title=Anton_Chexov&oldid=2836238
" 
dan olindi

---