Arpa biologiyasi va yetishtirish texnologiyasi

Arpa biologiyasi va yetishtirish texnologiyasi

Reja:

• 1) Kuzgi arpa biologik hususiyatlari.
• 2) Kuzgi arpa yetishtirish texnologiyasi.
• 3) Bahorgi arpa biologiyasi.

Kuzgi arpa Markaziy Osiyo mamlakatlari ,shu jumladan O’zbekistonda ko’p ekiladi. U asosan yem- xashak va yorma ekini sifatida yetishtiriladi. Donida oqsil miqdori kam, shuning uchun pivo sanoati uchun yaxshi xom ashyo

Kuzgi arpa urug’1-20C haroratda una boshlaydi. Urug’larning unib chiqishi uchun optimal harorat 15-20 0C . Tuplanish fazasida 12-14 0C sovuqqa bardosh beradi

• Kuzgi arpa urug’1-20C haroratda una boshlaydi. Urug’larning unib chiqishi uchun optimal harorat 15-20 0C . Tuplanish fazasida 12-14 0C sovuqqa bardosh beradi
• Kuzgi arpa qurg’oqchilikka , issiqlikka chidamli. Namga eng talabchan davri naychalashdan boshoqlashgacha

Kuzgi arpa uzun kun o’simligi. Qisqa yorug’lik kunida uning boshoq tortishi kechikib kech yetiladi. Yarovizatsiya davri 0-20 C , 40-45 kun. O’zbekiston sharoitida kuzgi arpa may oyining birinchi yarmidan boshlab iyun oyining birinchi o’n kunligiga qadar pishib yetiladi.

• Kuzgi arpa uzun kun o’simligi. Qisqa yorug’lik kunida uning boshoq tortishi kechikib kech yetiladi. Yarovizatsiya davri 0-20 C , 40-45 kun. O’zbekiston sharoitida kuzgi arpa may oyining birinchi yarmidan boshlab iyun oyining birinchi o’n kunligiga qadar pishib yetiladi.

Kuzgi arpa sho’rga, sho’rxokka ancha chidamli. Uni sizot suvlar yaqin joylashgan tuproqlarda ham yetishtirish mumkin. Unumdor, g’ovak, strukturali tiproqlarda yuqori hosil beradi. Tuproq muhiti pH 6-7 bo’lishi arpa uchun maqbul.

Navlari : Afrosiyob, Temur, Marokand.

• Navlari : Afrosiyob, Temur, Marokand.
• O’g’itlashda bir gektar maydonga sug’oriladigan yerlarda N 120-150, P 80-100, K 40-60 kg ma’danli o’g’it solish tavsiya etiladi.
• Urug’lar 1 va 2sinf talablariga javob berishi hamda fungitsitlar bilan ishlanishi talab qilinadi.

Ekish usuli- tor qatorlab ,qatorlab, qatorlarni kesishtirib ekish. Ekish chuqurligi 4-6 sm. Ekish me’yori 4-4,5 mln urug’/ga. Kuzgi arpa bahorda 2 marta azotli o’g’itlar bilan oziqlantiriladi. Birinchisi erta bahorda 60-70 kg/ga ,ikkinchisi naychalash fazasining boshlanishida 50-60 kg/ga. Hosil donlar to’la pishganda yig’ishtirib olinadi.

Bahori arpa muhim oziq- ovqat, yem –xashak va texnikaviy ekin. Uning donidan arpa yormasi , perlovka, un tayyorlanadi. Donida o’rtacha 12% oqsil, 5,5% kleykovina, 64,6% azotsiz ekstraktlanadigan moddalar, 2,1% yog’, 13% suv, 2,8%kul bor. Bu ekin pivo va spirt sanoatining asosiy xomashyosi.

O’zbekistonda lalmikorlikda bahori arpa 4-7 s/ga suvlikda 35-40 s/ga hosil beradi. Urug’lari 1-20C haroratda ko’karib boshlaydi. Unib chiqishi uchun optimal harorat 20-220 C. Maysalari 80C sovuqqa bardosh beradi. Transpiratsiya koefitsenti 400 va 1 s don hosil qilish uchun tuproqda 6-12 mm suv zaxirasi sarflanadi. O’sish davri –navlarga bog’liq holda 60 kundan 110 kungacha.

Navlari :Temur, Zafar,Bolg’ali Lalmikor,Gulnoz.

• Navlari :Temur, Zafar,Bolg’ali Lalmikor,Gulnoz.
• Ozbekistonda bahori arpa sug’oriladigan va lalmikor maydonlarda yetishtiriladi. Sug’oriladigan yerlarda toza va qoplama ekin sifatida o’stiriladi.

O’zbekistonda bahori arpa juda erta fevral oyida, mart oyining boshlanishida ekiladi. Ekish uchun 1-sinf talablariga javob beruvchi 1000 urug’ massasi 40g o’sish kuchi 80% dan kam bo’lmagan urug’lardan foydalaniladi. Ekish chuqurligi 4-6sm. Urug’lar nam tuproqqa ekiladi.

Sug’oriladigan yerlarda bahori arpa uchun ma’danli o’g’itlarning yillik me’yori azot 120-150, fosfor 80-100, kaliy 40-60 kg/ga ni tashkil qiladi.

E’tiboringiz uchun raxmat.