Article · December 020 citations reads 1,086 author: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

Ангиллак маконида чақмоқлаш техникаси
Тўпламнинг ўзаклари кўп эмас. Улар жуда митти ва атипик шакллидир. Коллекциядаги
нуклеусларнинг шаклларига хом-ашё сифатининг паст даражадалиги сезиларли таъсир
кўрсатган. Биринчидан, тўпламдаги ўзакларнинг барчаси ҳаддан ташқари ишлов берилган ва
ҳажми ўртача 2-5 см гача узунликка эга. Ўзакларга ишлов беришда чақмоқтош, чақмоқтошли
охактош ва кварцдан фойдаланилган. Уларнинг аксарияти кварцдан ишланган.
Савол туғиладики, Ангиллаклик усталар узунлиги 3-5 см лик кичик ҳажмли ўзакларни
қандай қилиб синдиришган. Уларни қўлда ушлаган ҳолатда тош ушатғич ёрдамида
чақмоқлашнинг иложи йўқ, негаки, ушатғичнинг оғирлиги ушбу ўзакларникидан бир неча
баравар оғир бўлади. Ёдгорликда ўзакларни сўнгги палеолит давридагидек нуклеуснибирон
бир сандонга маҳкамланиб воситачи орқали чақмоқлаш амалга оширилган, дейиш учун ҳам
бизда асос йўқ. Ангиллак ғори буюмлари орасида нуқтасимон зарб майдончалилари
учрамайди. Тахмин қилиш мумкинки, Ангиллакда нуклеусларни чақмоқлаш аввало уларни
бирон бир юмшоқроқ буюмга (ёғоч ёки суяк) маҳкамланган ва бир қўл билан ушланган
ҳолатда, сўнгра маълум оғирликдаги ушатғич ёрдамида амалга оширилган. Аммо, бу ҳозирча
ғоя бўлиб, уни тўлиқ асос билан таъкидлаш учун микроскопик, ҳамда экспериментал
тадқиқотларни амалга ашириш талаб этилади.
Ангиллак ғори тош қуроллари
Ангиллак ғори тош қуроллари типологияси Ўрта Осиёдаги сўнгги палеолит даври
ёдгорликларига хос буюмлардан: ретушланган йунилғилар, асосан узунчоқ шаклли
пайконлар, бир қисмини қирғичлар дейиш мумкин бўлган ретушланган учириндилардан
иборат. Таъкидланганидек, ретушланган пластина ва учириндиларнинг фрагментлари кўплаб
учрайди.
Ангиллак ғори тош индустриясининг ўзига хос хусусиятлари
Ангиллакликлар хом-ашё сифатининг ўта пастлигига қарамасдан иложи борича
узунчоқ йўнилғилар чақмоқлаб олишга интилганлар, яъни Ўрта Осиёда мустье (ўрта
палеолит) даврида ҳукмрон бўлган параллел чақмоқлаш анъаналарига содиқ қолганлар[7:32-
33].Ангиллак ғори индустриясининг иккинчи муҳим хусусияти шундаки, унда нафақат кичик
ҳажмли ретушланган учириндилар, балки фрагментациялаштирилган учириндилар, йунилғилар
ҳамда қуроллардан ҳам фойдаланилган. Бундай буюмлар кўпинча ретушланган қуролларнинг
фрагментлари сифатида таснифланади. Ангиллак индустриясининг асосий қисми
фрагментлаштирилган тош буюмларни ташкил қилади[6:2-19].Тўпламдаги тош қуролларнинг
ҳажми шунчалар кичикки, уларни ишлатиш жараёнида синдириб қўйишнинг иложи йўқ.

---