Arxey, proterozoy, paleozoy eralaridagi hayot

WWW.UZREFERAT.UCOZ.NET 
paporotniksimonlar va ochiq uruglilar uchun noqulay bolgan va ular 
kamaygan. Yopiq urugli osimliklar esa aksincha, kopaya boshlagan. Bor 
davrining ortalariga kelib yopiq urugli osimliklarning bir pallali, ikki pallali 
sinflarining kop oilalari rivojlangan. Ularning xilma-xilligi, tashqi qiyofasi kop 
jihatdan hozirgi zamon florasiga yaqinlashgan. Quruqlikda sudralib 
yuruvchilar sinfi hali ham oz hukmronligini saqlab qolgan. Yirtqich, otxor 
sudralib yuruvchilar tanasi kattalashgan. Uning ustki qismi qalqonlar bilan 
himoyalangan. Qushlar tishli bolib, boshqa xossalari bilan hozirgi zamon 
qushlariga oxshagan. Borning ikkinchi yarmida sutemizuvchilarning xaltali va 
yoldoshli kenja sinf vakillari paydo bolgan.
Kaynozoy erasi 70 mln yil davom etgan, kaynozoy gulli osimliklar, 
hasharotlar, qushlar, sutemizuvchi hayvonlar avj olib rivojlangan eradir.
Uchlamchi davrning boshlarida iqlim issiq va nam bolgan. Tropik va subtropik 
osimliklar keng tarqalgan. Davr ortalarida iqlim va mottadil, oxirida esa keskin 
sovigan. Iqlimdagi bunday ozgarishlar ormonlarning kamayishiga, ot 
osimliklarining paydo bolishiga va tarqalishiga olib kelgan. Hasharotlar sinfi 
avj olib rivojlangan. Ular orasida gulli osimliklarning chetdan changlanishini 
taminlaydigan, shuningdek osimlik nektaridan oziq oladigan yuksak vakillari 
paydo bolgan. Sudralib yuruvchi hayvonlar ham kamaygan. Quruqlikda, 
havoda qushlar, sutemizuvchilar, suvda esa baliqlar, ikkinchi marta suv 
muhitida yashashga moslashgan sutemizuvchilar uchragan. Davr oxiriga kelib 
qushlarning hozirgi paytda malum bolgan kop avlodlari paydo bolgan. 
Davrning boshlarida sutemizuvchilarning xaltalilar kenja sinf vakillari keng 
orin olgan. Davr oxiriga kelib yashash uchun kurashda ulardan ustun kelgan.
Yoldoshli sutemizuvchi hayvonlarning qadimgisi hasharotxorlar turkumi bolib, 
undan uchlamchi davr mobaynida yoldoshlilarning boshqa turkumlari, shu 
jumladan primatlar kelib chiqqan.
Uchlamchi davrning ortalarida odamsimon maymunlar rivojlanadi. 
Ormonlarning qisqarishi bilan bazi odamsimon maymunlar ochiq 
yerlardayashashga majbur bo;ladi. Ulardan keyinchalik dastlabki odamlar 
kelib chiqqan. Ular kam sonli bolib, tabiatning halokatli voqealari, yirik yirtqich 
hayvonlardan saqlanish uchun doimo kurashib kelganlar.
Tortlamchi davrda Shimoliy Muz okeani muzlarining bir necha marta janubga 
siljishi va orqaga chekinishi bilan tufayli juda kop issiqsevar osimliklar 
janubga, muzlik orqaga chekinishi bilan yana shimol tomon tarqaladilar. 
Osimliklarning bunday takroriy migratsiyasi (lotincha migratio - kochish) 
populyatsiyalarning aralashib ketishiga, ozgargan sharoitlarga moslasha 

---