Asar tahlili Zokirova Durdona

“Tekin asal”

Asar tahlili

Zokirova Durdona

Nuaymening Tekin asal nomli hikoyasi ezilgan xalqni bir qashshoq oila ko`rinishida ta`svirlab berilgan. Hikoya 14 yoshlik qizalaoq haqida. U yosh bo`lishiga qaramay hayotning achchiq sinovlariga yoshlik chog`idan duch keladi. U 14 yillik hayotida moynida oyisi unga faqat yomon munosabatda bo`lib kelgan. U qiz adasidan erta ayrilgan, shu sababli u yoshligidanoq oyisiga pul toppish uchun yordam bergan. Undan 2 yosh kichkina uka uni hayotidagi eng yaqin kishisi bo`lgan. Xaziran yoshligidan og`ir mehnatda katta bo`lgan. Qilgan mehnatlari uchun onasidan hech qacho maqtov, minnatdorchilik esitmagan. Buning akasi o`laroq faqat ta`na- dashtnomlar eshitgan. Onasi hayotdan bezib bor alamini farzandlaridan olgan, ularni kaltaklagan, urishgan, hech ham ularni shirin so`z bilan erkalamagan. Bolalar pul toppish maqsadida qo`shnilarining turli xil uy yumushlarni bajarishga majbur bo’lishardi.

Shunday kunlarni birida xaziranning ukasi Niaman qizamiq bilan kasallaninb qoladi. Opasi ukase uchun qayg`uradi. Onasi unga ko`zada sut sog`ib beradi va uni sotish buyurib, ukasi uchun asal olib kelishini tayinlaydi. Onasi qiziga asalni tekinga olib kelishini uqtiradi. Chunki qizamiqqa eng yaxshi davo asal edi. Ukase uchun xaziran asal qanchalik muhimligini juda yaxshi bilardi. Uning hayoli asalni qayerdan toppish bilan band bo`lib , yerda yotgan o`tinga qanaqa qilib yiqilib tushaganini bilmay qoladi. Bu juda tez sodir bo`ladi va u sut to`la ko`za ko`z o`ngida chil-chil singanini, undagi sut yerga to`kilganini ko`rdi va yig`lab yuboradi. Bu uning ohirgi umidi edi, ukasini hayotini saqlab qolishning ohirgi chorasi deb o`ylardi. Uyga borishga yuragi bezillab, u qoya tog`lar tomon yugirib ketadi. Uyda onasi uni qanday kutib olishini tahmin qilib, xayolan undan qochib borardi. Hayolan qochib, qoya tog` tomonga qanday borganini bilmay ham qoldi. U bu azoblardan qutilish maqsadida ruhini tanasidan ozod qilishni o`yladi va bunning oson yo`li qoyadan sakarash deb o`yladi. Shu payt unga asalari g’uvullashi qulog`iga eshtiladi. Shu payt u ukase kasalligi unga asal davo bo`la olshini eslab, asalari ini tomon yuradi. Asalarilar unga har tomonlama hujum qilishardi, lekin u deyarli og’riqni his qilmasdi. U qo’li bilan yovvoyi asalari inidan asal oldi. Uni deyarli nish urilmagan joyi qolmagan edi. U holdan toygan, lekin u juda xursand edi. Hayotdagi eng yaqin kishisi uchun asal topa olganidan juda xursand va mamnun edi.

U uygacha qanday yetb kelganini bilmas edi ammo o`zida “Niamga bering …” deyishga kuch topdi va shu ondayoq ruhini tanasidan ozod etdi.

Asar yakuni juda ayanchli yakunlanadi ya`ni qizaloqning o’limi bilan.

Muallif kambag`al oilaning ayanchli taqdirini ko`rsatib bergan. Bu yerda baxtsiz onaning ham aybi yo`q .bu yerda bahil boy odamlarning e`tiborsizligi bir oilani muhtojlikda kun kechirganligiga, hayoti qiyinchlikda o`tishiga qandaydir ma`noda ta`sir qilgan.