Asinxron motorlarda shikastlanishlarni kelib chiqish sababalarini va uni bartaraf qilish yo‘llarini tadqiq qilish muhim amaliy ahamiyatga EGA

1.2.Asinxron motorning mexanik xarakteristikalari
Chulg’amlari qisqa tutashtirilgan faza rotorli asinxron motorni ko’rib chiqamiz.
(3) da ko’rganimizdek, motor momenti statorga keltirilgan rotor tokening I_2a aktiv tashkil qiluvchisi hamda Ф oqimga proportsionaldir. Chulg’amlarda hosil qilinadigan oqim iste‘mol qilinayotgan kuchlanish qiymati va chastotasiga bog’liq bo’ladi:
Ф =U₁/Kw₀ (9)
Rotor toki I₂ quyidagiga teng:
I₂=E_2n*S/Z₂ (10)
bunda Z₂ – rotor chulg’ami fazasining to’liq qarshiligi
Shuni e‘tiborga olish kerakki, rotor chulg’ami induktiv qarshiligi x₂ o’zgaruvchan kattalik bo’lib, u rotor toki chastotasiga bog’liq, demakki sirpanishga
ham bog’liq bo’ladi.
x₂= 2πf₂ L₂ = 2πf₂ SL₂
Rotor aylanmay turganda, sirpanish S=1 bo’lganda rotor chulg’ami induktivligi eng yuqori qiymatda bo’ladi. Aylanish tezligi oshib borishi bilan (ya‘ni sirpanish kamayib boradi) rotorning induktiv qarshiligi x₂ kamayib borib, nominal tezlikka erishilganda bor yo’g’i S=1 holatdagi qarshilikning 1-3 %ini tashkil qiladi.
X_2s=1 = x_2nom.deb belgilab, quyidagini hosil qilamiz :
X₂= X_2nom. * s (11)
u holda
(12)
Rotor tokining aktiv tashkil qiluvchisi
(13)
bunda (14)
Transformatsiya koeffitsienti k_t=U₁/E_2n ni hisobga olgan holda rotor zanjiri parametrlarini stator chulg’amiga keltiramiz. Parametrlarni keltirish quvvatlar saqlanishi prinsipiga asosan amalga oshiriladi.
E₂¹=E₂*K_r; I₂¹=I₂/K_r; r₂¹=r₂*r² (15)
X₂¹=x₂*r²
(15) dagilarni e‘tiborga olgan holda :
(16)

(16) formulada surat va maxrajini s ga bo’lib quyidagini hosil qilamiz:

(17)
(17) dagi sur‘at va mahrajni s ga bo’lish matematik amali (17) tenglikning mohiyatini o’zgartirmaydi. Xaqiqatda, (12) formulada ko’rganimizdek sirpanishga faqatgina x2 rotorning induktiv qarshiligi bog’liq bo’ladi,
r₂ aktiv qarshilik esa o’zgarmas bo’lib qolaveradi. (17) formulani qo’llash (3) -rasmda ko’rsatilganidek asinxron motor almashtirish sxemalarini tuzish uchun foydalaniladi.