Asosiy qoidalari. Egiluvchi temirbeton elementlar. Kuchlanish deformatsiyalanish

 
Тemirbetonli to’sin yemirilishining sxemalari va hisoblash hollari. 
Тajribalardan ma’lumki, agar 


R
bo’lsa yemirilish birinchi sxema bo’yicha, agar 

>

R
bo’lsa yemirilish ikkinchi sxema bo’yicha sodir bo’ladi. 
Shunday qilib, odddiy va oldindan zo’riqtirilgan konstruksiyalarni yagona 
uslub bilan hisoblash mumkin. Bunda kuchlanganlik holatining III bosqichi asos 
qilib olinadi. 
Oldindan zo’riqtirilgan konstruksiyalarda elastiklik ishi uzayadi (I bosqich). 
Agar oddiy elementlarda yoriqlar sindiruvchi momentning 10... 15% da sodir 
bo’lsa, oldindan zo’riqtirilgan konstruksiyalarda esa ular sindiruvchi momentning 
70...80% da sodir bo’ladi. 
Тemirbeton elementlar uchun kesim tanlashda shuni nazarda tutish lozimki, 
teng kuchli mustahkamlikka erishish uchun, kesim o’lchamlari bilan armaturalash 
foizini o’zaro moslashtirish kerak. Masalan, element kesimining balandligi ortishi 
bilan armatura kesim yuzasining kichrayishi kuzatiladi. Konstruksiyalarni 
hisoblashda ularning eng tejamkor va arzon nushalarini tanlashga intilmoq zarur. 
Тajribalarning ko’rsatishicha, to’sinlarda  = 0,2...0,3 va plitalarda =0,1...0,25 
olinca, mablag’ tejaladi. 
 
 

---

58 
NAZORAT SAVOLLARI 
1. Egiluvchi elementlarning kuchlanganlik holati boskichlari. 
2. Тo’sin o’qiga normal turgan kesim buzilishining asosiy hollari qanday? 
3. Hisoblashning ikki holi o’rtasidagi chegarani aniqlash uchun qanday 
xarakteristikadan foydalaniladi? 
4. Birinchi hol bo’yicha hisoblashda kuchlar sxemasi va zo’riqishlar epyurasi. 
 
 
10-MA’RUZA 
PLITALAR VA TO’SINLARNI XISOBLASH QOIDALARI VA 
KONSTRUKSIYALYASH TAMOYILLARI