Asosiy va aylanma kapital doiraviy aylanishning moliyaviy jihatlari

• rag'batlantirish;

• taqsimlash;

• ishlab chiqarish va muomala sohasining yagonaligini ta'minlash;

• ishlab chiqarish jarayoning uzluksizligini ta'minlash;

Tarkibiy tuzilma jihatidan aylanma kapitalning natural-buyum shakllariga,eng avvalo,ishlab chiqarish zaxiralaridan iborat bo‘lgan quyidagilar kiradi:

1. xom ashyo va asosiy materiallar; 2. sotib olingan yarim tayyor mahsulotlar; 3. yoqilg‘i; 4. qadoqlash va qadoqlash materiallari; 5. joriy ta’mirlash uchun yehtiyot qismlar; 6. inventarlar va xo‘jalik buyumlari; 7. tugallanmagan ishlab chiqarish xarajatlari; 8. o‘z ishlab chiqarishining yarim tayyor mahsulotlari; 9. kelgusi davr xarajatlari; 10. boshqa xarajatlar.

Aksariyat kompaniyalarning ishlab chiqarilgan mahsulot yoki tovarlarni sotishdan biror-bir daromad (foyda) olishlridan oldin amalga oshirilgan xarajatlarni qoplash uchun ma’lum miqdorda pul mablag‘lari sarflashlariga to‘g‘ri keladi. Buning natijasida firma aktivlarining ma’lum qismlari va to‘planib qolgan qarzlardan oshadi. Kompaniyaning aylanma aktivlari bilan joriy majburiyatlari o‘rtasidagi farq aylanma kapital (working capital) deb ataladi. Firma aylanma kapitalini boshqarishning asosiy prinsipi daromadsiz aktivlar va “foizsiz” kreditlardan , ya’ni mijozlar oldindan to‘lagan mablag‘, hisoblangan, ammo to‘lanmagan mehnat haqi va kreditorlik qarzlaridan maksimal darajada foydalanishdan iborat.

• Aksariyat kompaniyalarning ishlab chiqarilgan mahsulot yoki tovarlarni sotishdan biror-bir daromad (foyda) olishlridan oldin amalga oshirilgan xarajatlarni qoplash uchun ma’lum miqdorda pul mablag‘lari sarflashlariga to‘g‘ri keladi. Buning natijasida firma aktivlarining ma’lum qismlari va to‘planib qolgan qarzlardan oshadi. Kompaniyaning aylanma aktivlari bilan joriy majburiyatlari o‘rtasidagi farq aylanma kapital (working capital) deb ataladi. Firma aylanma kapitalini boshqarishning asosiy prinsipi daromadsiz aktivlar va “foizsiz” kreditlardan , ya’ni mijozlar oldindan to‘lagan mablag‘, hisoblangan, ammo to‘lanmagan mehnat haqi va kreditorlik qarzlaridan maksimal darajada foydalanishdan iborat.
• Pul mablag‘larining bu uchta manbai firma uchun bepul hisoblanadi. Chunki, odatda, ularga aniq (ochiq) foiz stavkasi hisoblanmaydi . Pul mablag‘lari aylanishi siklining davomiyligi (cash cycle life) – bu firma o‘z mahsulot yetkazib beruvchilariga to‘lashni boshlashi kerak bo‘lgan sana va o‘z iste’molchilaridan pul olishni boshlaydigan kun oralig‘idagi vaqt. “Baho” tushunchasi ostida, odatda yagona sintetik kategoriyaga birlashtirilgan turli-tuman iqtisodiy holatlarning yig’indisi nazarda tutiladi.