Asosiy vositalarni qayta baholash Shomurodov Islom Asosiy vositalar

Bevosita qayta baholash usuli qo`llanilganda obe`ektlarning to`liq tiklanish qiymatini hujjatlar asosida tasdiqlash uchun tashkilotning hoqishiga ko`ra quydagilardan foydalanish mumkin;

A
D
C
B
qayta baholashnio’tkazish davrida ommaviy axborot vositalari va maxsus adabiyotlarda e’lon qilingan narxlar darajasi to’g’risidagi ma’lumotlar.
tayyorlovchi tashkilotlar va ularning rasmiy dilerlari, Tovar-xom ashyo birjalari, ko’chmas mulk birjalaridan yozma shaklda olingan xuddi shunday maxsuliotga doir narxlar to’g’risidagi ma’lumotlar.
qayta baholashni o’tkazish sanasiga va asosiy fondlarni xarid qilish sanasiga MBkurslarining nisbati sifatida belgilanadigan hisob – kitob koeffisintini qo’llagan xolda harid qilish sanasiga EAVda asosiy fondlarning qiymati to’g’risidagi (tasdoqlovchi xujjatlar mavjud bo’lganida ) malumotlar.
tegishli davlat ortganlarida mavjud bo’lgan narxlar darajasi to’g’risidagi ma’lumotlar.

(5-BHMS)ga muvofiq qiymatning quydagi tushinchalari mavjud.

C
D
B

A
Boshlangich qiymat
Qoldiq qiymat
Joriy qiymat
Tugatish qiymat

Boshlang‘ich qiymat bu asosiy vositalarni yaratish (qurish va qayta qurish) yoki sotib olish bo‘yicha xaqiqiy amalga oshirilgan harajatlar qiymati bo‘lib, jumladan to‘langan va qayta qoplanmaydigan soliqlar va yig‘imlar, shuningdek, tashibkeltirish va montaj qilish, o‘rnatish va foydalanishga topshirish bo‘yicha harajatlar va aktivni tayyorlanishi bo‘yicha foydalanish uchun ishchi holatga keltirish bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan boshqa xarajatlarni o‘zichiga oladi. Boshlang‘ich qiymat ob’ektni korxonada ishga tushirish paytida shakllanadi.

• Boshlang‘ich qiymat bu asosiy vositalarni yaratish (qurish va qayta qurish) yoki sotib olish bo‘yicha xaqiqiy amalga oshirilgan harajatlar qiymati bo‘lib, jumladan to‘langan va qayta qoplanmaydigan soliqlar va yig‘imlar, shuningdek, tashibkeltirish va montaj qilish, o‘rnatish va foydalanishga topshirish bo‘yicha harajatlar va aktivni tayyorlanishi bo‘yicha foydalanish uchun ishchi holatga keltirish bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan boshqa xarajatlarni o‘zichiga oladi. Boshlang‘ich qiymat ob’ektni korxonada ishga tushirish paytida shakllanadi.
• Joriy qiymat bu ma’lum sanada amal qilayotgan bozor baholari bo‘yicha asosiy vositalarning qiymati yoki o‘zaro manfaatdor tomonlar o‘rtasida aktivlarni almashtirish mumkin bo‘lgan summadir. Asosiy vositalar ishlatilishi jarayonida eskiradi va buning oqibatida esa uning boshlang‘ich qiymati kamayib boradi. Asosiy vositalarni o‘z texnik iqtisodiy sifatlarini sekin asta yo‘qotib borishini pul ko‘rinishida ifodalanishi ularni eskirishi deb aytiladi.