Assimilyatsiya

---

Assimilyatsiya
Assimilyatsiya (
lotincha
: assimulatio – birikish, oʻzlashtirish, oʻxshatish) – (
biologiyada
) tirik
organizmlar
 uchun xos boʻlgan moddalar almashinuvining bir tomoni, tashqi muhitdan olinadigan
moddalardan organizm uchun zarur mu-rakkab moddalar hosil boʻlishi. Assimilyatsiya – ti-riklikning
eng asosiy xususiyatlaridan biridir. Assimilyatsiya jarayonida organizmning oʻsishi, rivojlanishi va
yangilanishida energiya manbai sifatida foydalanila-digan moddalar toʻplanishi ta’minla-nadi.
Termodinamika nuqtai nazaridan organizmlar ochiq sistema boʻlib, ularga tashqi muhitdan energiya
kelib turadi. Tirik organizmlar uchun quyosh nuri dast-labki energiya manbai hisoblanadi. Yer yuzida
uchraydigan barcha tirik organizmlar energiya manbalaridan foydalanish xususiyatlariga koʻra
avtotrof va gete-rotrof guruhgaajratiladi. Faqat avto-troflar (yashil oʻsimliklar) quyoshning
energiyasidan fotosintez jarayonida or-ganik moddalar (
uglevodlar
, 
oqsillar
, yogʻlar) sintez qilishi
mumkin. Xemosin-tezlovchi mikroorganizmlardan tashqari barcha organizmlar (geterotroflar) tay-
yor organik moddalarni Assimilyatsiya qiladi, ya’ni ulardan energiya manbai yoki qurilish materiali
sifatida foydalanadi. Assimilyatsiya jarayonida geterotroflar organizmida oqsillar dastlab
aminokislotalargacha parchalanadi, ya’ni biologik individu-allik xususiyatini yoʻqotadi, soʻngra har
bir organizmning oʻzi uchun xos boʻlgan oqsillar sintezlanadi. Tirik organizmda uni tash-kil etuvchi
qismlarning yan-gilanishi parchalanish (dissimilyatsiya) va sintezlanish (Assimilyatsiya) tufayli
toʻxtovsiz davom etadi. Mas, katta yoshdagi odam organizmida oqsillar taxminan 2,5 yil da-vomida
toʻliq almashinadi. Assimilyatsiyaning institutensivligi va bu jarayonning dissimi-lyatsiyaga nisbati
organizmlar turi hamda yoshiga bogʻliq. Assimilyatsiya organizmlar oʻsayotgan davrda, ya’ni yosh
hayvonlar organizmida, oʻsimliklarning butun hayoti davomida jadal kechadi. Assimilyatsiya
anabolizm jarayoniga oʻxshash, lekin undan oziqning iste’mol qilinishi va organizmda oziq
moddalarning toʻplanishi, ya’ni hujayradan tashqarida boradigan jarayonlarni ham oʻz ichiga olishi
bilan farq qiladi.
Metabolizm
Dissimilyasiya
OʻzME
. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
Ko‘proq o‘rganish
Ushbu maqolada 
Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi
(2000-2005)
maʼlumotlaridan foydalanilgan.
Yana q.
Adabiyotlar

---

Ushbu maqola 
chaladir
. Siz uni 
boyitib, (https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Assimilya
tsiya&action=edit) Vikipediyaga
 yordam berishingiz mumkin.
Bu andozani 
aniqrogʻiga
 almashtirish kerak.