Astronomiya

Astronomiya fanini o’rganish jarayonida o’quvchilar quyidagi bilimlarga ega bo’lishlari lozim:
- yulduzlar osmonining aylanishi, yulduzlar fonida Quyosh va Oy harakatlanishlarining sabablari;

- bahorgi, yozgi, kuzgi va qishki osmonning yulduz turkumlarini va ularning eng yorug’ yulduzlarini (Vega, Al-Тoxir, Deneb, Aldebaran, Betelgeyze, Antares, Sirius, Polluks, Arktur va boshqalar).

-Oy fazalarini almashinishi sabablarini, Quyosh va Oy tutilishlarining asosiy sabablari;

- Quyoshning tush paytdagi balandligini yil fasllariga ko’ra o’zgarib borish sabablari;

- astronomik kuzatishlar asosida, geografik kenglamani aniqlash prinsiplari.

-geliotsentrik ta’limotning ilmiy-dunyoqarash masalasida ahamiyati;

- Quyosh sistemasi jismlarigacha masofalarni o’lchash usullari;

- astronomik birlikning taxminiy qiymati;

-Oyning Yerdan, planetalarning Quyoshdan o’rtacha uzoqlik-larining taqribiy qiymatlari.

-birinchi va ikkinchi kosmik tezliklar;

-sun’iy yo’ldoshlarning asosiy orbita elementlari;

-kosmik kemalarni Oyga va planetalarga uchirish asoslari

- teleskoplarning vazifasi va ishlash prino’ipi;

-keng to’lqinli zamonaviy astronomiya (zamonaviy metodlar) haqida;

-yerdan tashqi astronomiyaning imkoniyatlari;

-osmon jismlarini o’rganishda spektral analiz;

-Quyoshning asosiy fizik xarakteristikalari (Quyoshning aktivligi va uning Yerga ta’siri);

- Yer tipidagi planetalar va ular uchun umumiy bo’lgan xususiyatlar;

-Gigant (ulkan) planetalar va ularning Yer tipidagi sayyoralardan farq qiluvchi asosiy xususiyatlari;

-Quyosh sistemasi mayda jismlarning fizik tabiatlaridagi xarakterli xususiyatlar;

-Kosmik fazoni tadqiq etishning asosiy yo’nalishlari va uni o’zlashtirishning kelajak istiqbollari;

-Quyosh sistemasi jismlarning kelib chiqishi to’g’risida zamonaviy tasavvurlar.

- yulduzlargacha masofalarni aniqlash usullari, astronomiyada asosiy uzunlik birligi;

-galaktikamizdagi eng yaqin va eng uzoq yulduzlargacha bo’lgan taxminiy birligi;

-yulduzlarning asosiy fizik xarakteristikalari (spektri, rangi, temperaturasi, radius va massalari) va ularning Quyosh bilan taqqoslash;

-nurlanish qonunlarining(Stefan-Bolo’man, Vin) mohiyati va ulardan yulduzlarga tegishli fizik kattaliklarni aniqlashda foydalanish;

- yulduzlar energiyasining manbai;

-yulduzlar evolyuo’iyasi haqida tushunchalar.

- Galaktikamizning tarkibi va o’lchamlari, unda Quyosh sistemasining o’rni;

- yulduzlararo bo’shliq, gaz va chang tumanliklar;

- tashqi-qo’shni galaktikalargacha (Andrameda, Katta va Kichik Magelan bulutlari) taxminiy masoflar;

- olam tuzilishining tuzilishi va evolyutsiyasi haqidagi tushunchalar.