Atomning tomson modeli

-zarraning massasi m, sochuvchi yadrodan uzoqroq masofadagi tezligi  bilan belgilanadi. Agar -zarra yadro bilan ta’sirlashmasa, u yadrodan b masofadan uzoqlikda uchib o‘tib ketgan bo‘lar edi. b masofa -zarraning yadroga yaqinlashish masofasi bo‘lib, unga nishonga olish masofasi deyiladi, lekin uni tajribada o‘lchash imkoniyati mavjud emas. Uchib kelayotgan -zarra b masofagacha yaqinlashadi, so‘ng yadrodan itarilib giperbola bo‘yicha harakatlanishi kerak. Sochilishning to‘liq effektiv kesimi deb, vaqt birligi ichida sochilgan alfa-zarralarning to‘liq sonining tushayotgan zarralar to‘liq soniga bo‘lgan nisbatiga aytiladi.

• -zarraning massasi m, sochuvchi yadrodan uzoqroq masofadagi tezligi  bilan belgilanadi. Agar -zarra yadro bilan ta’sirlashmasa, u yadrodan b masofadan uzoqlikda uchib o‘tib ketgan bo‘lar edi. b masofa -zarraning yadroga yaqinlashish masofasi bo‘lib, unga nishonga olish masofasi deyiladi, lekin uni tajribada o‘lchash imkoniyati mavjud emas. Uchib kelayotgan -zarra b masofagacha yaqinlashadi, so‘ng yadrodan itarilib giperbola bo‘yicha harakatlanishi kerak. Sochilishning to‘liq effektiv kesimi deb, vaqt birligi ichida sochilgan alfa-zarralarning to‘liq sonining tushayotgan zarralar to‘liq soniga bo‘lgan nisbatiga aytiladi.

REZERFORD FORMULASI

Rezerford formulasi — Kulon konuni boʻyicha oʻzaro taʼsirlashuvchi zaryadlangan nuqtaviy norelyativistik zarralar sochilishining effektiv kesimini aniqlash formulasi. E. Rezerford 1911-yilda ifodalab bergan. Bu formulani Rezerford azarralarning yupqa metall plastinkalardan katta burchaklarga (9>90°) sochilishi boʻyicha oʻtkazgan tajribalari natijasini interpretatsiya kilish (izoxlash) da ishlatgan. Bu tajribalar asosida E. Rezerford atom massasining asosiy qismi musbat zaryadlangan kichik yadroda yigʻilgan, degan xulosaga kelgan. Bu kashfiyot atom tuzilishi toʻgʻrisidagi hozirgi zamon tushunchasiga asos boʻlgan

• Rezerford formulasi — Kulon konuni boʻyicha oʻzaro taʼsirlashuvchi zaryadlangan nuqtaviy norelyativistik zarralar sochilishining effektiv kesimini aniqlash formulasi. E. Rezerford 1911-yilda ifodalab bergan. Bu formulani Rezerford azarralarning yupqa metall plastinkalardan katta burchaklarga (9>90°) sochilishi boʻyicha oʻtkazgan tajribalari natijasini interpretatsiya kilish (izoxlash) da ishlatgan. Bu tajribalar asosida E. Rezerford atom massasining asosiy qismi musbat zaryadlangan kichik yadroda yigʻilgan, degan xulosaga kelgan. Bu kashfiyot atom tuzilishi toʻgʻrisidagi hozirgi zamon tushunchasiga asos boʻlgan