Atrofimizdagi olam tabiatshunoslik

Qaratqich kelishigi otni otga bog`laydi.Tushum kelishigi otni fe`lga bog`laydi.

-chi,-zor,-dosh,-kor,-k,-q-ot yasovchi qo`shimchalardir.

-ser,-be,-siz,-li,-chan-dor,-q-sifat yasovchi qo`shimchalardir Sifatlar otga ohang yordamida bog`lanadi.
Sifatlar quyidagicha yoziladi:
-chiziqcha bilan:to`ppa-to`g`ri -qo`shib yoziladi:oppoq -ajratib yoziladi: och pushti
Sonlar yozuvda uch xil ifodalanadi:

1.Harfiy ifoda bilan:to`rtinchi sinf 2.Arab raqami 2003 3.Rim raqami bilan: IV sinf

Sonlar otga ohang yordamida bog`lanadi

Men,sen,u,biz,siz,ular so`zlari kishilik olmoshlaridir.Kishilik olmoshlari kim?kimlar? so`roqlariga javob bo`ladi.

Men,biz-I shaxs sen,siz-II shaxs u,ular-III shaxs

Kishilik olmoshlari kelishik qo`shimchalari bilan qo`llaniladi.U olmoshiga jo`nalish,o`rin-payt,chiqish kelishiklari qo`shimchalari qo`shilganda unga,unda,undan shaklida yoziladi.

Fe`l zamonlari nutq so`zlab turgan vaqt ( payt) ga nisbatan belgilanadi.-di,-gan,-yap,-moqda,-moqchi-zamon bildiruvchi qo`shimchalardir.

-di,-gan-o`tgan zamon fe`li,o`tgan zamon qo`shimchasi k tovushi bilan tugagan fe`llarga –kan; q tovushi bilan tugagan fe`llarga –qan;boshqa fe`llarga –gan shaklida qo`shiladi.

Fe`llardagi-m,-man,-ng,-san,-di ( ti),-k,-miz,-ngiz,siz,di,(lar) shaxs-son qo`shimchalaridir.Shaxs-son qo`shimchalari harakatning uch shaxsdan biri tomonidan birlik va ko`plikda bajarilgan yoki bajarilmaganini bildiradi.Shaxs-son qo`shimchalri tuslovchi qo`shimchalardir.Fe`llarning shaxs-son qo`shimchalari bilan qo`llanilishi tuslanish deyiladi.Fe`llardagi shaxs-son qo`shimchalari gapda so`zlarni bir-biriga bog`laydi.

-la,-lan,-sira,-illa,( -ulla),-lash fe`l yasovchi qo`shimchalardir.

So`zlar o`z va ko`chma ma`noda ishlatiladi: Masalan: odamning oyog`i ( o`z ma`nosida) stulning oyog`i ( ko`chma ma`noda)

Boybo`ri o`glini otini Hakimbek qo`ydi,u Alpiniy bobosidan qolgan 14,5 botmonlik yoyni ko`tarib tortdi,yoy Asaqar tog`ining katta cho`qqisini yulib ketdi.Dunyoda bir kam to`qson alp o`tdi,Alplarning boshlig`i Rustami doston edi.Oxiri Alpomish alp bo`ldi.