Ату ва ииа маърузалар матни doc

MUSTAQIL  IShLASh  UChUN  SAVOLLAR 
 
6.  Mineral va organik o’g’itlarni to’g’ri qo’llash qanday masalalarni hal qiladi? 
7.  Fanning maqsad va vazifalari nimalardan iborat? 
8.  Fanning o’rganish obektlari nima? 
9.  Fanning rivojlanish tarixi haqida tushuncha bering? 
10. Metod, metodika, metodologiya qanday masalalarni hal yetadi? 
 
Ilmiy faoliyat va uning belgilari, ilmiy muassasalar 
 
 
MA’RUZA № 8 
 
MAVZU: ILMIY FAOLIYaT VA UNING BELGILARI, ILMIY 
MUASSASALAR 
(2 SOAT) 
Reja: 
1.  Ilmiy bilim haqida tushuncha.  
2.  Ilmiy tadqiqotni tavsifi 
3.  Ilmiy tadqiqotning tuzilishi. 
4.  Ilmiy tadqiqot materiallarini aniqlanishi. 
 
TAYANCH TUS’HUNCHALAR: 
 
Ilm  haqida  tushuncha,  Ilmiy  bilim  sistemasi,  Ilmiy  tadqiqotning  tuzilishi 
ilmiy gipoteza, muammo, ) muammoni tuplash yoki yaratish 
 
 
1. Ilm - murakkab umumiy sosial ko’rinish, uning asosiy maqsadi yangi ilm 
olish va uning asosida yangi usullar yaratish, yangi masalalar yechish. 
Ilm  -  bu  ilm  sistemasi,  bu  shaxslarning  ongli  saviyasidir.  Shaxslar  ilm 
natijasida dunyoni keng miqyosida bilishga harakat qilishadi. 
Ilm - murakkab informasion sistema. U yangiliklarni yig’ishda, uni tahlil va 
qayta ishlash uchun kerakdir. 
Ilmni  ikki asosiy  funksiyasi  mavjud: bilim  funksiyasi  va amaliy  funksiyasi.  Bular 
ilmni  har  tomonlama  ko’rinishiga  to’g’ri  keladi,  ya’ni  ilm  informasion  sistema, 
shaxslarning keyingi faoliyatini o’rganish uchun va natijalarini amaliyotda qo’llash 
uchun. 
Ilm  –  mustaqil  sistema  sifatida  bir-biriga  bog’langan  uchta  elementlardan 
iborat:  bilimni  to’plash;  shaxslarning  faoliyati;  tegishli  korxonalarning  faoliyati. 
Demak  ilm  bir  butun  sosial  sistema  uz  ichiga  oluvchi  doimiy  rivojlanib  to’rgan 
shaxslarning faoliyatini. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

Ilmiy bilim sistemasi quyidagicha tavsiflanadi: 
1. Ilm tarmog’i bo’yicha ijtimoiy ilm, texnikaviy ilm va tabiiy ilm; 
2. Ilmiy fanlar bo’yicha: matematika, fizika, kimyo, fizikaviy kimyo va b. 
3. Ilmiy  faoliyati  natijalari  bo’yicha:  publikasiyalar,  ixtiro,  patent,  konstruktorlik 
ish, tajriba – texnologik ish va boshqalar. 
Ilmiy  ish,  ilmiy  faoliyat,  ilmiy  mehnat,  bu  shunday  ilm  faoliyatiki,  yangi 
ilmiy bilimlarni, texnika va texnologiyani o’rganishga, sistemaga solishga va qayta 
ishlashga  qaralgan.  U  yangi  texnologiyani  yaratish,  mahsulotni  xususiyatlarini 
yaxshilash,  mahsulotni  qayta  ishlash,  yangi  ilmiy  bilimni  sistemalashtirish  uchun 
yo’naltiriladi.  Ilmiy  ishni  natijalari  quyidagi  asosiy  ko’rsatkichlar  bilan 
ifodalanadi:  originalligi  va  yangiligi  bilan,  takrorlanmagan  natijalari  bilan, 
yakkayu  yagona  bo’lishi  kerak,  tavakkalligi  bilan,  chunki  izlanish  har-xil 
ko’rinishda bo’lishi mumkin, ijobiy va salbiy. 
Ilmiy faoliyat tavsiflanadi: 
•
  maqsadi  bo’yicha:  nazariy  rivojlanish,  yangi  texnikani  ishlab  chiqarish  va 
boshqalar; 
•
  ilmiy ish turi bo’yicha: fundamental, tabiiy; 
•
  ilmiy  ishlarning diapazoni bo’yicha:  ilmiy  muammo,  ilmiy  mavzu,  ilmiy savol 
va boshqalar; 
•
  tadqiqotni usuli bo’yicha: nazariy, tajriba, aralash.