Maxkamova Dilshodaxon Reja: Takrorlash Kun davomida oddiy odam juda ko‘p turli xil tovushlarni eshitadi. Keling, tovush nima ekanligini qisqacha tushunishga harakat qilaylik. Ovoz - bu qandaydir manba tomonidan yaratilgan havodagi tebranishlar. Ovoz manbai deganda har qanday ob’ekt, tovush to‘lqinlarini yaratishga qodir ob’yekt tushunilishi mumkin: - Biror narsa aytgan odam.
- O‘tayotgan poyezd shovqin qilmoqda.
- Musiqachi ijro etgan musiqa asboblari.
- Yuqorida aytib o‘tilganidek, tovush ikkita asosiy xususiyatga ega: amplituda va chastota.
- Amplituda- bu desibellarda o‘lchanadigan tovushning balandligi yoki kuchi. Fizikada desibel birligi dB ga kamayadi. Kunduzi odam 10-15 dB balandlikdagi tovushlarni idrok eta oladi. Ovoz balandligi darajasi nisbiy qiymatdir. Biror kishi uchun og‘riq chegarasi 120-130 dB ovoz balandligi darajasidir.
- Chastota- vaqt birligidagi tovush to‘lqinining tebranishlari sonining nisbati. Ba’zan "tovush chastotasi" atamasi o‘rniga "pit" atamasi ishlatiladi. Jahon SI tizimidagi chastota birligi gerts hisoblanadi. Gerts birligi Hz sifatida belgilanadi. Inson 20 Gts dan 20 000 Gts gacha bo‘lgan tovush to‘lqinlarini qabul qiladi. Chastotasi 20 Gts dan kam bo‘lgan tovush to‘lqinlari deyiladi infratovush. 20 000 Gts dan yuqori chastotaga ega bo‘lgan tovush to‘lqinlari ultratovush deb ataladi .
- Shaxsiy kompyuter protsessori har qanday ma’lumotlar bilan ikkilik kod darajasida o‘zaro ta’sir qilishini bilishimiz kerak. Ikkilik yoki ikkilik kod - oldindan belgilangan ikkita qiymatdan faqat bittasini, 0 yoki 1 ni oladigan bitlar qatori.
Fizika kursidan bizga ma’lumki tovush – bu havoda, suvda yoki boshqa muhitda tarqaluvchi uzluksiz o’zgaruvchi amplituda (intensivlik) va chastotaga ega bo’lgan mehanik to’lqindir. Tovushli to’lqin gorizantal va vertikal chiziqlarga bo’linadi. Gorizantal chiziqlar- bu tovushning darajalari, vertikal esa -1 sekunda ovozni darajasini olchovchi hajm(1 sekund o’lchov darajasi bu 1 gersga teng yoki chastota diskretizatsiyasi). Amplituda qancha baland bo’lsa, tovush ovozi shuncha baland bo’ladi; chastota qancha past bo’lsa, ton shuncha past bo’ladi. Ovoz toni esa ovozli to’lqinning chastotasi (yoki to’lqin davri) orqali aniqlanadi. Ovozning balandligi chastotaga bog’liq. Chastota yuqori bo’lgan sari ovoz balandroq bo’ladi. Ovoz chastotasi gerts (Gs) yoki kilogerts (KGs)da o’lchanadi. 1Gs=1/s, ya’ni 1Gsdagi tebranish davri 1s teng bo’lgan to’lqinga mos keladi. - Fizika kursidan bizga ma’lumki tovush – bu havoda, suvda yoki boshqa muhitda tarqaluvchi uzluksiz o’zgaruvchi amplituda (intensivlik) va chastotaga ega bo’lgan mehanik to’lqindir. Tovushli to’lqin gorizantal va vertikal chiziqlarga bo’linadi. Gorizantal chiziqlar- bu tovushning darajalari, vertikal esa -1 sekunda ovozni darajasini olchovchi hajm(1 sekund o’lchov darajasi bu 1 gersga teng yoki chastota diskretizatsiyasi). Amplituda qancha baland bo’lsa, tovush ovozi shuncha baland bo’ladi; chastota qancha past bo’lsa, ton shuncha past bo’ladi. Ovoz toni esa ovozli to’lqinning chastotasi (yoki to’lqin davri) orqali aniqlanadi. Ovozning balandligi chastotaga bog’liq. Chastota yuqori bo’lgan sari ovoz balandroq bo’ladi. Ovoz chastotasi gerts (Gs) yoki kilogerts (KGs)da o’lchanadi. 1Gs=1/s, ya’ni 1Gsdagi tebranish davri 1s teng bo’lgan to’lqinga mos keladi.
Audio fayl formatlarining uchta asosiy guruhi mavjud:
- Siqilmagan audio formati, misollar WAV, AIFF yoki AU;
- FLAC, MPEG-4 SLS, MPEG-4 ALS, MPEG-4 DST, WavPack, Shorten, TTA, ATRAC, Apple Lossless WMA Lossless va Ape Monkey's Audio kabi Lossless format (yo‘qotmaydigan siqilgan audio formati);
- MP3, Vorbis, Musepack, AAC, WMA va Opus turlarining yo‘qolgan formati (yo‘qolgan siqish algoritmi).
Do'stlaringiz bilan baham: |
