Auditimi publik 1 kontrolli I lartë I shtetit

Raportimi financiar i ofruesit kur nuk
përmbushen kërkesat e propozuara të
kontrollit.
Në qoftë se për disa marrëveshje
koncensionare nuk plotësohet asnjë
prej
kritereve
të
propozuara
të
kontrollit, siç u trajtuan më sipër,
ofruesi nuk duhet
të njohë si aktiv
pasurinë
në
themel
të
kësaj
marrëveshjeje.
Rrjedhimisht,
çdo
pagesë që bëhet për ketë MK është për
shërbimin
e
saj
dhe
jo
për
pasurinë/pronën,
prandaj duhet të
shpenzohet
sipas
realizimit
të
përfitimeve ekonomike të shërbimit.
Gjithashtu, në qoftë se prona ekziston
dhe mbahet si aktiv nga ofruesi, sipas
IPSAS 17, ajo duhet të çregjistrohet.
Për marrëveshjet koncensionare në të
cilat
ofruesi
vetëm
kontrollon
përdorimin
e
pasurisë
gjatë
marrëveshjes (si për shembull në MK të
formës BOO ndërtim zotërim operim),
për qiramarrësin duhet të ndiqen
udhëzimet në IPSAS 13 po qe se
marrëveshja plotëson kushtet e një
kontrate qiraje. Në qoftë se ofruesi
kontrollon vetëm përdorimin e pasurisë
gjatë marrëveshjes dhe marrëveshja
nuk plotëson kushtet e një qiraje
financiare, për shkak se ofruesi ruan
pronësinë gjatë kohës së marrëveshjes,
atëherë ofruesi duhet ta raportoje
pasurinë
si
aktiv.
Në
qoftë
se
marrëveshja përfshin një pronë të
ndërtuar rishtas, prona dhe detyrimi që
lidhet me të do të raportohen dhe
maten siç përshkruhet me sipër në
lidhje
me
raportimin
financiar
të
ofruesit, kur plotësohen kriteret e
kontrollit. Në fund të marrëveshjes
vlera kontabël e mbetur e pronës do të
çregjistrohet
duke
reflektuar
transferimin e pronës tek operatori. Në
qoftë se marrëveshja nuk plotëson
kushtet e një qiraje financiare dhe
ofruesi nuk është pronar i pasurisë,
atëherë ajo nuk do të regjistrohet si një
aktiv dhe çdo pagesë në lidhje me ketë

AUDITIMI PUBLIK                               Kontabiliteti për marrëveshjet koncensionare
sipas standardeve ndërkombëtare të
kontabilitetit për sektorin publik
AUDITIMI PUBLIK
102
pronësi/aktiv
do
të
përbente
një
shpenzim të periudhës.
Për marrëveshjet që kanë të bëjnë me
aktivet/pronat e sapo ndërtuara, ku
ofruesi nuk e kontrollon përdorimin e
aktivit/pronës gjatë marrëveshjes, por
në vend të tij kontrollon interesin e
mbetur tek ky aktiv/pronë në fund të
marrëveshjes
(për
shembull
marrëveshje të formës BOOT), ofruesi
raporton si aktiv plus vlerën që krijohet
nga diferenca mes vlerës së drejtë të
pritshme
të
pronës
në
fund
të
marrëveshjes dhe shumës që ofruesi do
të kërkohet t`i paguaje operatorit për
rikthimin e pronës. Ky aktiv e arrin
vlerën e tij në kontabilitet gradualisht
me pagesat e bëra nga ofruesi te
operatori
gjatë
gjithë
jetës
së
marrëveshjes.
Për marrëveshjet që përfshijnë pasuritë
ekzistuese në të cilat ofruesi nuk
kontrollon përdorimin e pronës gjatë
kohës së marrëveshjes, por në vend të
kësaj kontrollon interesin e mbetur në
fund të marrëveshjes, Bordi propozon
që të ndiqet udhëzimi që zbatohet për
qiradhënësit sipas IPSAS 13, në qoftë se
marrëveshja plotëson përkufizimin e një
kontrate qiraje. Nëse marrëveshja nuk
plotëson këtë përkufizim, ofruesi e
çregjistron nga aktivi pronën dhe njeh si
aktiv detyrimin e operatorit për të
kthyer pronën në fund të marrëveshjes.
Kjo pasuri duhet të njihet me vlerën e
drejtë të pritshme të pronës në fund të
jetës së marrëveshjes. Humbja apo
fitimi
nga
çregjistrimi
i
aktivit
raportohet si fitim ose humbje në
periudhën në të cilën marrëveshja hyn
në fuqi.
Flukset hyrëse prej marrëveshjes së
koncesioneve të burimeve.
Dispozitat për ndarjen e të ardhurave.
Për
ato marrëveshje ku operatori
parashikohet të grumbullojë të ardhura
nga tarifat drejtpërdrejt nga palët e
treta ose nga përdoruesit e të mirës
publike, ofruesi zakonisht negocion që
në kontratë të përfshije një dispozite
për ndarjen e këtyre të ardhurave midis
tij dhe operatorit. Në ketë mënyrë, në
qoftë se përdorimi i pronës tejkalon
parashikimet
atëherë
operatori
suksesin do ta ndaje me ofruesin. Kjo
dispozite do të shërbejë për të mbrojtur
ofruesin nga rreziku politik dhe kritikat
publike
që
mund
të
bëhen
për
përfshirjen ne një marrëveshje, e cila
mund të jetë shume fitimprurëse për
një operator privat.
Ndarja e të ardhurave mund të bëhet
duke u bazuar në ndarje të të gjitha të
ardhurave të fituara nga operatori, të
ardhurat mbi një prag të caktuar ose të
ardhurat pasi operatori arrin një normë
specifike kthimi. Për shembull, si pjesë e
një marrëveshje BOOT për ndërtimin e
një parkingu të madh, ofruesi merr një
honorar fiks për çdo bilete të shitur.
Ofruesi e përdor ketë honorar për të
financuar
aksione
(veprimtari)
të
komunitetit.
Gjithashtu,
në
një
marrëveshje që përfshin ndërtimin e një
rruge ku kalimi bëhet me pagesë,
ofruesi ka te drejte te marre 40% të të
ardhurës totale pasi flukset neto nga
marrëveshja arrijnë t`i ofrojnë operuesit
një norme kthimi para tatimit prej 6.5%
mbi fondet totale të investuara. Pjesa e
ofruesit rritet në 80% e të ardhurës
totale të mbledhur pasi flukset e
kontratës i japin operatorit një normë
kthimi prej 8%.
Dispozitat e ndarjes së të ardhurave
shpesh janë të përfshira në kushtet e

Prof. Asoc. Dr. Hysen Cela
Kledi Kodra, FCCA
103
Nr.4, Janar Prill 2013
KLSH
një marrëveshje së bashku me një
garanci minimale për operatorin. Për
shembull një marrëveshje për operimin
e një autostrade me pagese përmban
një
dispozite
për
ndarjen
e
të
ardhurave. Kjo dispozite kërkon që
ofruesi të përfitoje rreth 57% të të
ardhurave
që
kalojnë
ato
të
parashikuara. Kjo dispozite mund të jetë
e shoqëruar nga një dispozite tjetër ku
ofruesi do të paguaj 80% të çdo
diference
mes
të
ardhurave
të
parashikuara krahasuar me ato aktuale.
Në këtë mënyre, ofruesi minimizon
rrezikun e kërkesës duke i dhënë
operatorit
një
lloj
garancie
për
minimum e të ardhurave, të cilat në
qoftë se projekti rezulton i suksesshëm
kanë potencialin të jenë edhe me të
mëdha. Propozimet e tanishme të
Bordit theksojnë se, ofruesit duhet t’i
njohin
këto
të
ardhura
(dhe
të
arkëtueshmet) ashtu siç ato fitohen, pra
në linjë me substancën e marrëveshjes
dhe pasi është përmbushur ndonjë
ngjarje kontigjence (si për shembull
tejkalimi i pragut të minimumit të të
ardhurave).
Flukset hyrëse të përcaktuara në
kontratë
Bordi ka propozuar që flukset hyrëse të
përcaktuara në kontratë të arkëtuara
prej operatorit nga një ofrues, të njihen
në të njëjtën mënyre siç njihen të
ardhurat që janë fituar gjatë jetës së një
marrëveshjeje, duke nisur nga fillimi i
koncesionit ku prona është plotësisht
operacionale dhe operatori ka aftësi të
mbledhë tarifa nga palët e treta. Para
kësaj pike, ofruesi si rregull nuk mund
të fillojë të zbatojë pjesën e tij të
kontratës, e cila zakonisht është aksesi
në pronë për operatorin. Ofruesi i njeh
këto të ardhura kontraktuale duke
përdorur metodën lineare ose një
metodë
që
reflekton
me
mirë
konsumimin ekonomik. Çdo e ardhur që
merret prej operatorit në avancë, duhet
të raportohet nga ofruesi si detyrim
derisa ai të përfitohet.
Konsolidimi
Ndërmarrjet qeveritare të biznesit
Kur operator është një ndërmarrje e
biznesit qeveritar, gjithmonë do të
ekzistojnë disa nga treguesit e kontrollit
të trajtuara në paragrafët 39 dhe 40 te
IPSAS 6,
veçanërisht nëse kjo lloj
ndërmarrjeje krijohet që të shërbeje si
operator
në
këto
marrëveshje
koncesioni. Ky operator, në përgjithësi
duhet të konsolidohet në pasqyrat
financiare të ofruesit.
Njësitë ekonomike për qëllime të
veçanta
Operatori në këtë rast është një njësi
ekonomike për qëllime të veçanta dhe
treguesit e kontrollit të përshkruara në
paragrafin 39 të IPSAS 6 nuk do të jenë
të vlefshme në marrëdhëniet ndërmjet
operatorit dhe ofruesit. Megjithatë,
termat
kontraktuale
të
këtyre
marrëveshjeve mund të rezultojnë në
prani të disa prej treguesve të kontrollit
të dhëna në paragrafin 40 të ISPSAS 6.
Për shembull, në një njësi ekonomike
për qëllime të veçanta që krijohet për
një rrugë me pagesë, dispozitat e
mëposhtme të kontratës mund të jenë
tregues i fuqisë kontrolluese të ofruesit
mbi operatorin:
Operatorit i lejohet marrja e borxhit
siç specifikohet në kontratë dhe ofruesi
duhet të miratojë paraprakisht çdo
borxh shtesë.
Të gjitha tarifat e pagesave për
kalimin e rrugës janë subjekt i miratimit

AUDITIMI PUBLIK                               Kontabiliteti për marrëveshjet koncensionare
sipas standardeve ndërkombëtare të
kontabilitetit për sektorin publik
AUDITIMI PUBLIK
104
nga ministri i transporteve dhe mund të
ndryshojnë nga kërkesa e ofruesve.
Ofruesi mund të kërkoje qe të hiqet
nga puna çdo punonjës që është për
shembull i paaftë, i pasjellshëm ose jo
kompetent etj.
Dispozitat e marrëveshjes në këtë
shembull , të cilat mund të tregojnë se
ofruesi merr përfitime nga aktivitetet e
operatorit janë si më poshtë:
Është e nevojshme që operatori të
sigurojë që autostrada do të jetë e
hapur për trafikun në të gjitha kohërat
dhe se rrjedha e trafikut ploteson
standarde të paracaktuara që
plotesojnë objektivat e ofruesit në
lidhje me transportin.
operatori do të bëjë pagesa ndaj
ofruesit në qoftë se kthimi i projektit
tejkalon një kufi të caktuar.
Literature:
IPSASB consultation Paper
IFAC website
IASB Framework
Ligji Nr. 9633 date 18.12.2006 “Për
koncesionet”
Etj.
Nga :
Prof. Asoc. Dr. Hysen Cela
Kryetar i Këshillit Drejtues të IEKA
Kledi Kodra, FCCA
Udhëheqes i Departamenti të
Auditimit prane PwC në Shqipëri

Prof. As. Dr.Manjola Naço
Blerta Zilja, Msc
105
Nr.4, Janar Prill 2013
KLSH
ANALIZA KOSTO PËRFITIM
NË VLERËSIMIN E INVESTIMEVE
PUBLIKE
Nga: Prof. As. Dr. Manjola Naço,
Blerta Zilja, Msc.
ABSTRAKT
Analiza Kosto Përfitim (AKP) është një
ndër
metodologjitë e preferuara në
vlerësimin
dhe
përzgjedhjen
e
Investimeve Publike (IP), megjithatë,
kritikat rreth saj nuk kanë munguar. E
cilësuar si metodologji sociale, ajo
vazhdon
të
luftojë
për
të
fituar
gjithmonë e më shumë terren për t’u
shndërruar jo vetëm në çelësin e
udhëheqjes
së
vendimmarrjes
në
Investime Publike (IP), por si pika e
fillimit
për
vlerësimin
edhe
të
reformave,
kuadreve
ligjor
apo
strategjive dhe politikave të reja.
Pavarësisht se përdorimi i Analizës
Kosto Përfitim
është
kthyer
në
tendencën
e
fundit
të
agjensive
shtetërore kudo në botë për çmuarjen
dhe
vlerësimin
e
projekteve
të
investimeve
publike,
debatet
dhe
kritikat e shumta nga bota akademike e
kanë shoqëruar atë përgjatë gjithë
rrugëtimit, aq sa duket sikur ka një
ndarje të thellë midis studiuesve dhe
institucioneve, ku njëra palë në mënyrë
konstante kritikon këtë metodologji,
nxjerr në pah subjektivizmin e saj dhe
problematikën që mbart përdorimin i
saj në vendimmarrje, ndërsa pala tjetër
vazhdon e qetë përdorimin përherë e
më të shpeshtë të saj, duke e kthyer në
një procedurë të zakonshme, e cila
duket se duhet t’i paraprijë çfarëdolloj
vendimi që lidhet me fondet publike,
pavarësisht natyrës së tij.
Ky punim synon të sjelli një vështrim
mbi nevojën për analizë të investimeve
publike dhe pse Analiza Kosto Përfitim
(AKP) është një ndër metodat e
përshtatshme për kryerjen e tyre. Ajo
ndalon në kritikat kryesore nga bota
akademike mbi efektivitetin e AKP së.
Fjalët kyç: investime publike, fonde
publike,
analiza
kosto përfitim,
vendimmarrje
Analiza Kosto Përfitim (AKP) është një ndër
metodologjitë e preferuara në
vlerësimin dhe përzgjedhjen e Investimeve Publike (IP), megjithatë, kritikat rreth saj
nuk kanë munguar

AUDITIMI PUBLIK
Analiza Kosto Përfitim
në Vlerësimin e Investimeve Publike
AUDITIMI PUBLIK
106
I. HYRJE
Në kushtet e burimeve të kufizuara,
qeveritë janë të detyruara të zgjedhin
ndërmjet morisë së projekteve të
ofruara për investim. Financimi i një
projekti do të thotë automatikisht rënie
e fondeve në dispozicion për financimin
e një projekti tjetër. Këto rrethana
kërkojnë ekonomizim sa më të mirë të
fondeve, përdorimin sa më eficient të
tyre dhe mjeti më i mirë për të
përmbushur këtë qëllim mbetet analiza.
Grøvdal dhe Hjelle (1998) kanë theksuar
se kjo situatë i përballë politikanët me
zgjedhjen se cilat projekte do të
mbështesin, në mënyrë që të arrihet
alokimi më i mirë me burimet në
dispozicion, por në të njëjtën kohë edhe
arritja e qëllimeve të vendosura.
Situata bëhet më komplekse nëse do të
mbajmë parasysh se për të njëjtat
fonde konkurrojnë projekte me qëllime
të ndryshme dhe i takon qeverisësve të
një vendi të vendosin prioritetet dhe
linjën
që
do
të
udhëheqi
vendimmmarrjen. Çdo vendimmarrës
duhet të ketë paraprakisht informacion
të plotë lidhur me tërësinë e kostove
dhe
përfitimeve
rilevante
në
vendimmarrje, nevojën për financim,
jetën e dobishme të projektit, efekteve
anësore, eksternaliteteve apo edhe
ndikimeve në mjedis. Në këtë konteks,
kjo
është
edhe
arsyeja
pse
vendimmarrësit
kanë
nevojë
për
metoda dhe teknika vlerësimi, në
mënyrë
që
gjithë
informacioni
i
mbledhur të përpunohet për të lejuar
renditje të projekteve potenciale, duke
patur parasysh kontributin e tyre në
arritjen e objektivit kryesor të qeverisë,
rritjes së mirëqënies së qytetarëve të
saj. Vendosja e qëllimeve, objektivave,
prioriteteve financuese apo strategjive
lidhen të gjitha me vendimmarrjen që i
takon sektorit publik
(Berechman,
2009). Këto analiza sa vijnë e bëhen
përherë më komplekse (Gamper dhe
Turcanu, 2007; Walker, 2000), më të
detajuara dhe gjithëpërfshirëse, duke u
fokusuar jo vetëm në anët ekonomike
dhe financiare të analizave, por duke e
vendosur theksin përherë e më shumë
mbi efektet sociale dhe mjedisore.
Të gjitha vendet e zhvilluara kanë
punuar
mbi
modelimin
dhe
perfeksionimin e proceseve të cmuarjes
dhe vlerësimit të investimeve publike,
duke hartuar standarte, të cilat synojnë
të
orientojnë
procesin
drejt
një
vendimmarrje
efektive.
Teknikat
e
përdorura për këtë qëllim janë të
shumta, por thelbi i të gjithave është
Analiza Kosto Përfitim, e cila i përgjigjet
një llogjike të thjeshtë:
investimet
publike duhen financuar atëherë kur
përfitimet
që
rrjedhin
prej
tyre
justifikojnë kostot.
Edhe në vendin tonë, nën kuadrin e
reformave të ndërmarra në vitin 2000
për Menaxhimin e Financave Publike,
Ministria e Financave hartoi Procedurat
e Investimeve Publike (PIP), të cilat iu
bashkangjitën
paketës
së
Projekt
Buxhetit Afatmesëm (PBA). Ato nisën të
zbatoheshin për herë të parë në vitin
2006 dhe kishin si qëllim kryesor
menaxhimin
sa
më
efektiv
të
Investimeve
Publike.
Në
vija
të
përgjithshme,
PIP
ishte
një
tërësi
rregullash
dhe
procedurash
që
duheshin
zbatuar
nga
institucionet
buxhetore në vlerësimin e IP ve. Ato
trajtonin në mënyrë të sintetizuar
rrugën se si duheshin realizuar analizat,
dukë
synuar
të
orientonin

Prof. As. Dr. Manjola Naço,
Blerta Zilja, Msc.
107
Nr.4, Janar Prill 2013
KLSH
vendimmarrjen e përdorimit të fondeve
publike
për
IP
drejt
analizave
ekonomike,
financiare
dhe
sociale.
Megjithatë, dilemat lidhur me suksesin
e këtyre procedurave në misionin e tyre
janë të shumta. Pavarësisht përpjekjes
për t’i dhënë PIP rolin që i takonte, ato
rrezikojnë të mbeten një formalitet që
duhet
plotësuar
nga
institucionet
buxhetore për respektimin e Aneksit
nr.8 të PBA së, por pa e kuptuar në
thelb rëndësinë dhe rolin e tyre në
vendimmarrje.
Megjithatë,
pavarësisht
se
Analiza
Kosto Përfitim (AKP) është gjykuar si
metodologjia e preferuar në vlerësimin
dhe
përzgjedhjen
e
investimeve
publike, kritikat rreth saj nuk kanë
munguar. E cilësuar si metodologji
sociale, ajo vazhdon të luftojë për të
fituar gjithmonë e më shumë terren për
t’u shndërruar jo vetëm në çelësin e
udhëheqjes së vendimmarrjes në IP, por
si pika e fillimit për vlerësimin e
reformave,
kuadreve
ligjorë
apo
strategjive dhe politikave të reja.
Punimi
është
organizuar
në
këtë
mënyrë. Në pjesën e parë prezantohet
Analiza Kosto Përfitim dhe rruga e saj
drejt shndërrimit në metologjinë më të
përdorur në vlerësimin e IP ve, ndërsa
në pjesën e dytë trajtohen kritikat më
të rëndësishme ndaj AKP së: drejtësia e
rezultateve të saj dhe roli që duhet të
luajë në vendimmarrje. AKP ngelet
metodologjia
më
e
përdorur
nga
agjensitë shtetërore.
II. ANALIZA KOSTO – PËRFITIM
Analiza Kosto Përfitim u prezantua për
herë të parë si ide në 1844 nga
inxhinjieri dhe ekonomisti Arsne Jules
Tienne Juvnal Dupuit. I angazhuar në
inspektimin e investimeve në rrugë dhe
ura, ai nisi të shfaq interes në
problemet ekonomike që shoqëronin
kontratat e ndërtimit të veprave publike
si dhe në analizën e efektivitetit të tyre
të kostos. Megjithatë, ishte ekonomisti
britanik Alfred Marshall, i cili krijoi bazat
për matjen e “të pamatshmes” dhe
popullarizimin e AKP së. I fokusuar në
teoritë
e
kostos,
vlerës
dhe
shpërndarjes, ai zhvilloi konceptin e
dobishmërisë marxhinale.
Kthimin e AKP së në metodologjinë
lider për analizën e investimeve publike
e bëri “Akti i kontrollit të ujërave” në
vitin 1936, i cili kërkonte që qeveria
federale e Shteteve të Bashkuara të
ndërmerrte
projekte
vetëm
nëse
përfitimet
e
kujtdo
që
mund
të
ndodhnin, të ishin më të larta se sa
kostot e vlerësuara. Sipas Pearce (1971)
AKP ja mori trajtën formale vetëm në
vitet 1950. Në këtë ndihmuan punimet
e Eckstein (1958), McKean (1958) dhe
Krutilla & Eckstein (1958), të cilët
formalizuan
kriteret
e
investimeve
publike
në
raport
me
kriteret
e
përcaktuara të mirëqënies.
Me kalimin e kohës, përdorimi i AKP së
nisi të zinte vend jo vetëm në vlerësimin
e projekteve të shfrytëzimit të ujit në
SHBA, por edhe në fusha të tjera si
transporti, shëndetësia apo energjitika
(Sewell, Davis, Scott, dhe Ross, 1965).
Menjëherë pas SHBA ve, Mbretëria e
Bashkuar (MB) ishte vendi i dytë që e
përqafoi
përdorimin
e
kësaj
metodologjie. Ajo u zbatua për herë të
parë në MB në vitin 1960 (Coburn,
Beesley,
&
Reynolds,
1960)
në
vlerësimin e autostradës së parë në
Britani dhe që prej asaj kohe, transporti
ngeli një ndër fushat kryesore ku
përdorimi i AKP së zbatohet gjerësisht.

AUDITIMI PUBLIK
Analiza Kosto Përfitim
në Vlerësimin e Investimeve Publike
AUDITIMI PUBLIK
108
Analizat Kosto Përfitim filluan të ishin
pjesë e Planifikimit dhe Programimit të
Buxhetit, duke nisur fillimisht në vitin
1962
në
SHBA
(Agard,
1970).
Pavarësisht se përmbushja e kërkesave
për vlerësimin e kostove dhe përfitime
që sipas “Aktit të kontrollit të ujërave”
janë ende të debatueshme (Shapiro dhe
Schroeder, 2008) kjo linjë filozofie u
përqafua shumë shpejt nga agjensitë
qeveritare të vendeve të ndryshme,
pasi ajo justifikon në thelb ndërhyrjen e
shtetit
kurdoherë
që
investimi
e
justifikon vetveten. Akoma më tej,
institucionet financiare ndërkombëtare
si Banka Botërore dhe FMN, përvecse
kanë nxjerrë manualet e tyre dhe guidat
plotësuese për çështje të caktuara të
AKP së, po ushtrojnë përherë e më
shumë presion për këto lloj analizash
për
financimin
e
projekteve
të
ndryshme në gjithë botën.
Sipas Adler dhe Posner (1999), nisja e
përdorimit të gjerë e AKP së ishte
pasojë e tre zhvillimeve të rëndësishme
historike, të cilat krijuan kushtet për
lulëzimin e saj. Së pari, ishte “Akti i
kontrollit të ujërave”, në vitin 1936. Ky
moment shënoi dhe nisjen e një
përdorimi të masë nga agjensitë publike
në Shtetet e Bashkuara të kësaj
metodologjie (Porter, 1995).
Zhvillimi i dytë që ndikoi ishte era e
Progresivizmit
në
vitet
1890 1920.
Përkrahësit e kësaj lëvizjeje besonin në
pastrimin e qeverisjes dhe ndarjen e
politikës nga ekspertiza e administratës.
Ata mbështesnin Lëvizjen e Eficiencës, e
cila do të mund të identifikonte
sektorët
e
vjetër
që
duhet
të
modernizoheshin nëpërmjet zgjidhjeve
inxhinjierike dhe shkencore, gjë që
vlente edhe për sektorin publik (Nelson,
1987). Sipas tyre, parimet shkencore
dhe ekspertiza mund të përdoreshin e
të
udhëhiqnin
shtetin
dhe
vendimmarrjen e tij (Purcell, 1973) si
dhe të ulnin pushtetin e politikës dhe
lidhjeve
mbi
administratën
dhe
qeverinë (Callahan dhe Jennings, 1983).
Mendimi se dija do ta bëntë shoqërinë
civile të reagonte vazhdoi deri në vitet
’60, kur u shfaq linja e debateve për
ndikimin e analizave ekonomiko sociale
mbi vendimmarrjen.
Elementi i tretë që mbyllte qarkun ishte
shpikja e ekonomisë së mirëqënies, e
cila
mund
të
aplikonte
principet
shkencore, të cilat propagandoheshin
nga progresistët. Dasgupta dhe Pearce
(1972)
thonin
se
ekonomistët
e
hershëm të mirëqënies besonin se
konceptet
ekonomike
mund
të
përdoreshin për të mundësuar zbatimin
sa më efektiv të politikave qeverisëse.
Ato i forcuan akoma më shumë pozitat
e tyre kur shtete të vendeve të
ndryshme nisën të kërkonin ndihmën e
tyre në hartimin e procedurave formale
të AKP së.
Në
literaturë
mund
të
gjenden
përkufizime pafund të AKP së. Ne
menduam të sjellim si përkufizim më
përfaqësues atë të Boardman et al.,
(2006), i cili e shikon AKP në si: “një
metodë për përcaktimin e politikave, e
cila shpreh në terma sasiorë vlerën e
ndikimit dhe të pasojave të një politike
të caktuar në terma monetarë” me
qëllim
“të
ndihmojë
në
një
vendimmarrje sociale sa më efektive
nëpërmjet alokimit eficient të burimeve
të shoqërisë në rastet kur tregu
dështon”.
Në
përmbajtjen
teorike,
qëllimi final i AKP së është të sigurojë
një shpërndarje eficiente të burimeve

Prof. As. Dr. Manjola Naço,
Blerta Zilja, Msc.