Auditning xalqaro standartlari va uning turlari Reja: Kirish

3-rasm¹⁵. Moliyaviy hisobot ustidan ichki nazorat
Mijozning moliyaviy hisobotlar tayyorlash haqida malumot va menejmentning ichki nazorat bo’yicha hisoboti audit xulosasini shakllantirish jarayonining muhim jihati mijozning ichki nazorat tizimi va moliyaviy hisobotlar bilan bog'liq majburiyatlari hisoblanadi. Auditorlik tashkiloti auditorlik xulosasini auditorlik tekshiruvi tugagan sana bilan rasmiylashtirishi lozim. Auditorlik tashkiloti auditorlik xulosasini moliyaviy hisobot tuzilishi sanasidan oldin imzolashi mumkin emas. Auditorlik xulosasi auditorlik tekshiruvida ishtirok etgan auditor (auditorlar), auditorlik tashkilotining rahbari tomonidan imzolangan va auditorlik tashkiloti muhri bilan (muhr mavjud bo‘lgan taqdirda) tasdiqlangan bo‘lishi kerak. Auditorlik xulosasi yozma ko‘rinishda tayyorlanishi kerak.
4-jadval.
Auditorlik xulosasini shakllantirish jarayoni har bir bosqichning harakatlari¹⁶.

Auditorlik xulosasini shakllantirish jarayoni bosqichi	Bosqich doirasidagi harakatlar
I bosqich. Mijoz jalb qilish va uzluksizlikni ta‘minlash uchun qaror qabul qilish	• Audit uchun zamin hozirlash • Mijoz bilan umumiy audit tushunchasini rivojlantirish
II bosqich. Riskni baholashni amalga oshirish	• Muhimlik darajasi va risklarni baholash • Aniqlangan risklarga javob berish
III bosqich. Ichki nazoratning samarali ishlashi bo’yicha dalil to’plash	• Agar mavjud bo’lsa nazorat testini tanlash
IV bosqich. Hisob yozuvlari bo’yicha mohiyatan dalillar to’plash, axborotni ochib berish va tasdiqlash	Mustaqil jarayonlarga tegishli amallarni bajarish
V bosqich. Auditni yakunlash va auditorlik xulosasini tuzish	• Auditorlik tekshiruvni yakunlash • Xulosa turini aniqlashtirish

Agar auditor etarlicha tegishli auditorlik dalillarini olish imkoniyatiga ega bo’lmasa, u buning oqibatlarini quyidagicha aniqlashi mumkin: birinchidan, auditor topilmagan buzib ko’rsatishlar (agar ular mavjud bo’lsa) moliyaviy hisobotlarga ko’rsatishi mumkin bo’lgan ta’sir muhim bo’lishi mumkin, lekin keng qamrovli bo’lishi mumkin emas, degan xulosaga kelgan bo’lsa, auditor qo’shimcha izohlar bilan fikr bildirishi lozim, ikkinchidan, topilmagan buzib ko’rsatishlar (agar ular mavjud bo’lsa) moliyaviy hisobotlarga ko’rsatishi mumkin bo’lgan ta’siri shu darajada ham muhim, ham keng qamrovli bo’lishi mumkinki, qo’shimcha izohlar bilan fikr bildirish vaziyatning jiddiyligini ko’rsatish uchun etarli bo’lmasligi mumkin, degan xulosaga kelgan bo’lsa auditni o’tkazishdan bosh tortishi yoki moliyaviy hisobotlar bo’yicha fikr bildirishdan bosh tortishi kerak.