Avtomatik boshqarish sistemalarining asosiy tipik

Zvenolarning parallel ulanishi.

Bu holda hamma “n” ta zvenolarning kirishiga bitta signal ta’sir etadi, chiqish signallari esa qo’shiladi.


Y(p)= Y₁(p)+ Y₂(p)+…+ Yn(p) (17)
Y₁(p)= W₁(p) x(p)
Y₂(p)= W₂(p) x(p) (18)
………………….
Yn(p)= Wn(p) x(p)

(18) tenglamani (17) tenglamaga qo’yamiz va quyidagi ifodani olamiz:
Y(p)= W₁(p) + W₂(p) +…+ Wn(p) x(p)
Bunda W(p) =Y(p)/ x(p)= W₁(p)+ W₂(p) +…+ Wn(p)
Yoki
W(p)=Wi(p) (19)
Shunday qilib, zvenolari parallel ulangan bog’lanishning uzatish funksiyasi ayrim zvenolar uzatish funksiyasining yigindisiga teng bo’lar ekan.

3. 
   Zvenolarning teskari bog’lanish zanjiri orqali ulanish.
   

Bunday bog’lanishning struktur sxemasi 12-rasmda keltirilgan.

Teskari bog’lanish manfiy va musbat bo’ladi. Agar e(r)=x(r)-u_tb(r) bo’lsa, manfiy teskari bog’lanish ,aks holda musbat teskari bog’lanish deyiladi.

Sistemani fikran solishtiruvchi elementdan oldin ajratib, ochiq sistema hosil qilamiz. Bunda 2ta ketma-ket ulangan zvenolarning bog’lanishi hosil bo’ladi. Shuning uchun ochiq sistemaning uzatish funksiyasi
W(p)= Wm(p) W_tb(p)
ga teng bo’ladi.
Wm(p)-to’g’ri zanjirning uzatish funksiyasi.
W_tb(p)-teskari bog’lanish zanjirining uzatish funksiyasi.
Y(p)= Wm(p)e(r) (20)
e(r)= x(r) Y_tb(p) (21)
(21) tenglamani berk sistemaning ulanish tenglamasi deyiladi.
Y_tb(p)= W_tb(p) Y(p) (22)
(22) tenglamani oldin (21) ga keyin esa (20) tenglamaga qo’yib, berk sistemaning uzatish funksiyasi aniqlanadi.
Y(p)= Wm(p)  x(r) - W_tb(p) Y(p)
Y(p)= 1+Wp (p)= Wm(p) x(p)
F(r)=Y(p)/x(p)=Wm (p)/1+ Wm(p) W(p)=Wm(p)/1+Wm(p) (23)
Bu erda W(p)= Wm (p)W(p) ochiq sistemaning uzatish funksiyasi.
Agarda teskari bog’lanish musbat bo’lsa, unda
F(r)= Wm (p)/(1- W(p)) bo’ladi.
Ochiq sistemaga birlik manfiy teskari bog’lanish kiritganda berk sistemaning uzatish funksiyasi (23) formulaga muvofiq quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi.

F(r)= Wm (p)/(1+ W(p)) (24)

Foydalanilgan Adabiyotlar:
1. Yusupbekov N.R. va boshqalar. “Texnologik jarayonlarni boshqarish sistemalari”, -Toshkent, 1997 y.
2. Yusupbekov N.R. va boshqalar. “Avtomatika va ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish.”, -Toshkent, 1982 y.
3. Mansurov X.N. “Avtomatika va ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish”,-Toshkent 1987 y.
4. Майзель М.М “Основы автоматики и автоматизации производственных процессов ”, - Toshkent, 1964