Avtomobillarga texnik xizmat ko’rsatish va ta’mirlashda bajariladigan ishlar tarkibi

Avtoservis korxonalari kommunal xo’jaligi

Avtoservis korxonalari kommunal xo’jaliklarining vazifasi ishlab chiqarishni elektr va issiqlik energiyalari, suv va siqilgan havo bilan ta’minlash, korxonada zaruriy sanitariya, estetika va ekologik holat yaratishdir.
Elektr ta’minoti. Avtoservis korxonalari elektroenergiya iste’molchila-rining uchinchi toifasiga kiradi (ya’ni, ularga energiya uzatishdagi uzilishlar bir sutkaga qadar davom etishi mumkin). ASKda elektroenergiya quyidagi maqsadlarda foydalaniladi:

• 
  texnologik jihozlar, elektromotorlarni harakatlantirish;
  
• 
  qizitish qurilmalari (vulkanizatsiya apparati, avtomobillarni bo’yash, quritish kameralari va x.k), elektropayvandlash apparatlari va yoritish tizimi asboblarini energiya bilan ta’minlash;
  
• 
  inson hayoti va uning xavfsizligini ta’minlovchi va normal mehnat sharoiti yaratish uchun xizmat qiluvchi texnik vositalarning (elektroventilyatorlar, konditsionerlar, komp’yuterlar va x.k) ishlashini ta’minlash.
  

Elektroenergiya tizimida kuchlanishi 127, 220, 380 vol’tli o’zgaruvchan tok va 6, 12, 24, 36 vol’tli o’zgarmas tok qo’llaniladi. Kichik kuchlanishdagi o’zgarmas toklar (asosan 12, 24 v) akkumulyatorlar batareyalarini zaryadlash, avtomobillarga TXK va ta’mirlash postlari chuqurlarini yoritish uchun ishlatiladi. Tashqi elektr tarmog’iga ulanish quvvatini korxonadagi iste’molchilarning belgilangan quvvatlarini va ularning bir vaqtda ulanish ehtimolligini hisobga oluvchi quyidagi koeffitsientlar orqali jamlanadi:
Ichki va tashqi yoritish chiroqlari e_v=0,9…1,0 Sanitariya va suv xo’jaligi texnikasi e_g=0,6…0,7 Texnologik jihozlar e_t=0,3…0,4
Koeffitsientlarning past qiymatlari kichik quvvatli, yuqori
qiymatlari esa katta va o’rta quvvatli stantsiyalar uchun qabul qilinadi. Zaruriy ulanish quvvati
N = 0,8 (e_vN₁ + e_gN₂ + e_tN₃), kvt . bunda:
N₁ – ichki va tashqi yoritish chiroqlarining belgilangan quvvati, kvt; N₂ – sanitariya va suv xo’jaligi texnikasiga sarf bo’ladigan quvvat, kvt; N₃ – texnologik jihozlar iste’mol qiladigan quvvat, kvt.
O’rtacha ulanish quvvati turli ko’lamdagi stantsiyalar uchun quyidagi miqdorlarda deb qabul qilish mumkin:
Eng kichik stantsiyalar uchun (2-4 postli). 30 – 40 kvt
Kichik stantsiyalar uchun. 60 – 80 kvt
O’rta stantsiyalar uchun 100 – 150 kvt
Katta stantsiyalar uchun 150 – 250 kvt
Stantsiyani tashqi elektr tarmog’iga ulanish usuli uning zaruriy elektr energiyasi quvvatiga va kommunal tarmoqning texnik holati va yuklanganligiga bog’liqdir. Agar stantsiya shahar tashqarisida joylashgan va zarur ulanish quvvati 50 kvt dan oshmasa unda to’g’ridan to’g’ri past kuchlanishdagi (380 v) shahar kommunal tarmog’iga ulanishi mumkin. Stantsiya elektr tarmog’idan 200-300 m narida joylashgan bo’lsa unga elektr energiya o’rta vol’tli kabel yoki kuchlanishi 10 – 20 kilovol’tli bo’lgan havodan tortilgan simlar orqali transformatordan o’tkazib uzatish iqtisodiy jihatdan ma’qulroqdir. Bu holda ist’emolchi stantsiyada kuchlanishni pasaytiruvchi (380 v) transformator o’rnatishi lozim.
Stantsiyaning ichki elektr jihozlarini o’rnatish va ularga elektr o’tkazgichlarni tortish maxsus “Elektr qurilmalarini o’rnatish qoidasi” va “Elektr qurilmalarini texnik ekspluatatsiya qilish qoidalari” hujjatlari asosida bajarilishi talab etiladi. Birinchi navbatda ishlab chiqarish binolaridagi ustaxonalar hamda boshqa yordamchi xonalar bajariladigan ishlar tavsifiga asosan yoritilishi va elektr energiyasi bilan ta’minlanishi lozim. Avtomobillarga texnik xizmat ko’rsatish, ularni diagnostikalash va ta’mirlash uchastkalari bino shiftiga o’rnatilgan estetik gazli lampalar yordamida yoritiladi. Ko’rish ariqchalari xona polidan pastda joylashganligi uchun ularning yoritish tizimiga elektr ta’minoti umumiy yoritish tizmidan alohida shamollatish tizimi bilan birgalikda amalga oshiriladi. Texnologik jihozlarga elektr energiyasi devorlarga o’rnatilgan, bosh ulagich orqali ta’minlanadigan shtepsel rozetkalari orqali uzatiladi.