Аxborot jarayonlarining dasturiy taʼminoti Tizimli dasturiy taʼminot Аmaliy dasturiy taʼminot

ТИЗИМЛИ ДАСТУРИЙ ТАЪМИНОТ
Operatsion tizim foydalanuvchi va kompyuter oʼrtasida bevosita mulokat oʼrnatishni,
kompьyuterni
boshkarishni,
foydalanuvchi
uchun
kulaylik
yaratishni,
kompьyuter
resurslaridan okilona foydalanishni taʼminlovchi dasturdir. Masalan, UNIX, MS DOS, OS/2,
Linux, WINDOWS va boshkalar

---

Тизимли дастурий таъминот
• ОТ - бу дастур бўлиб, фойдаланувчи билан компьютер ўртасида
воситачилик функциясини бажаришида компьютер ресурсларини самарали
тақсимлаш ва фойдаланувчининг самарали ишлаши учун имконият яратади. 
Операцион тизим функциялари: 
• фойдаланувчи билан мулоқотни та’минлаш; 
• ма’лумотларни киритиш-чиқариш ва уларни бошқариш; 
• ресурсларни тақсимлаш(оператив ва кэш хотирага, процессорга, ташқи
қурилмаларга); 
• бажариш учун дастурни юклаш; 
• турли хил қурилмалар ўртасида ахборотларни узатиш; 
• ишлаётган дастурлар ўртасида ахборот алмашувини
та’минлаш.

---

Оperatsion tizimning tarkibiy qismlari
• Yadro, buyruq tarjimoni, "tarjimon" dastur tilidan
mashina kodlari tiliga o’giradi;
• Maxsus ixtisoslashtirilgan dasturlar bo’lib, kompyuterni
tashkil qiluvchi turli xil qurilmalarni boshqarish uchun
mo'ljallangan
• Tizimli kutubxonalar;
• Foydalanuvchi muloqat qiluvchi – интерфейс, Tizimli
qobiq
12

---

OT tasnifi(
классификацияси)
Bir vaqtning o'zida foydalanuvchilar soni bo'yicha
13
• bitta foydalanuvchi operatsion tizimlari (faqat bitta
foydalanuvchini qo'llab-quvvatlaydi (MS DOS, dastlabki
Windows va OS / 2)); 
• ko'p foydalanuvchi OS (ular bir nechta foydalanuvchilarning
kompyuterda bir vaqtning o'zida turli xil tarmoq terminallari
(UNIX, Windows NT va boshqalar) yordamida ishlashini qo'llab-
quvvatlaydi).

---

Foydalanuvchi interfeysini amalga oshirish
bo’yicha
• Grafik bo'lmagan operatsion tizim. Buyruq satri
interfeysini orqali amalga oshiradi. Asosiy boshqaruv
moslamasi klaviatura. Buyruqlar qatoriga (MS DOS) 
boshqaruv buyruqlari kiritiladi;
• Grafik OS. Interfeys turli xil manipulyatorlar (joylashishni
aniqlash moslamalari) yordamida amalga oshiriladi.
14

---